Ο Κανόνας της Σιωπής

Κριτικός: Χάρης Καλογερόπουλος

Έκδοση Κειμένου: 3/7/2013

Τριάντα χρόνια μετά από μια ληστεία τραπέζης που επιχείρησαν μέλη του Weather Underground, μιας (ιστορικής) ακτιβιστικής αντιεξουσιαστικής οργάνωσης, και που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο ενός σεκιουριτά, η αστυνομία εντοπίζει ένα από τα μέλη, τη Σάρον Σόλαρζ (Σούζαν Σαράντον), τη στιγμή που κι εκείνη ήθελε τελικά να παραδοθεί. Οι πληροφορίες ακολουθούν συνδέσμους που οδηγούν στα ίχνη των υπολοίπων, όχι απαραίτητα κατηγορούμενων, κάτι στο οποίο συμβάλλει ο φιλόδοξος κι επίμονος νεαρός δημοσιογράφος μιας τοπικής εφημερίδας, ο Μπεν Σέπαρντ (Σάια ΛαΜπέφ). Ο Νικ Σλόαν (Ρόμπερτ Ρέντφορντ) που θεωρείται συνεργός στη δολοφονία και ζει ως δικηγόρος Τζιμ Γκραντ, θέλοντας να αποφύγει τη σύλληψη, κυρίως για χάρη της μικρής του κόρης, διαφεύγει και προσπαθεί μέσω των παλιών συντρόφων να ανακαλύψει τη Μίμι Λόρι (Τζούλι Κρίστι), της οποίας η ομολογία θα τον έσωζε.

Στη δεκαετία του 1960 και μέχρι τα μέσα της επόμενης, ο πλανήτης γνώρισε τη μεγαλύτερη πολιτισμική κορύφωση του αιώνα. Όχι μόνο λόγω της ανάπτυξης πάνω στα ερείπια που άφησε ο Δ.Π.Π. ή π.χ. της δημιουργικής έκρηξης της μουσικής, αλλά και λόγω της αμφισβήτησης που προκάλεσε αυτή η ίδια η ανάπτυξη. Ήταν μια ανάπτυξη πάνω στη λογική της εξουσίας και του καπιταλισμού. Στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιαπωνία, στην Αμερική και σε άλλα μέρη του πλανήτη, οι φοιτητές, κυρίως, διαμαρτυρήθηκαν για τους πολέμους, όπως αυτός του Βιετνάμ, και για τις χούντες στον Τρίτο Κόσμο που στήνονταν για να εξυπηρετήσουν πολυεθνικές εταιρίες.

Ήταν μια γενιά που πάνω στον ρομαντισμό της νεανικής ηλικίας, πίστεψαν ότι μπορούσαν να αλλάξουν το σύστημα. Στην εδώ περίπτωση, ο θάνατος ενός σεκιουριτά δεν θα απασχολούσε τόσο την αστυνομία και τα μίντια αν επρόκειτο για μια απλή ληστεία. Τέτοιες γίνονται με το σωρό. Αλλά ήταν μια ληστεία πολιτικού χαρακτήρα, ήταν μορφή ιδεολογικού πολέμου που τριάντα χρόνια μετά «ντύνεται» ετεροχρονισμένα με όλη τη βαριά, φορτισμένη από τη σύγχρονη κουλτούρα, έννοια της «τρομοκρατίας». Έτσι, για την αστυνομία είναι θέμα γοήτρου να πιάσει τους ενόχους. Για τον νεαρό δημοσιογράφο είναι το μεγάλο λαυράκι που θα τον αναδείξει, ενώ πιστεύει ότι προσφέρει μια κοινωνική υπηρεσία. Δεν μπορεί και δεν γίνεται να μπορεί να καταλάβει την εποχή και τους ανθρώπους και την κοινωνία τριάντα χρόνια πριν. Για τους παλιούς επαναστάτες το θέμα είναι πιο περίπλοκο. Καθώς ο Νικ τους συναντάει στη διαφυγή-αναζήτησή του, διαπιστώνουμε ότι, ανεξάρτητα από το πώς βόλεψαν ο καθένας τη ζωή του, κουβαλούν το βάρος της ιστορίας, την πίκρα της ιστορίας. Όχι λόγω μιας παράπλευρης απώλειας ενός ανθρώπου, αλλά για το όλο κίνημα, για την όλη εποχή, για τα όνειρα για μια καλύτερη κοινωνία που δεν επιτεύχθηκαν. Ο Τζεντ (Ρίτσαρντ Τζένκινς) παριστάνει τον ικανοποιημένο καθηγητή στο πανεπιστήμιο, αλλά αυτό είναι ένα εσωτερικό θέατρο. Η Μίμι θα πει κάποια στιγμή στον Νικ (στο περίπου τα λόγια): «όχι Νικ, το πρόβλημα παραμένει το ίδιο, ότι ίσχυε τότε ισχύει και τώρα και χειρότερα, είναι το ίδιο σύστημα που προστατεύει τους σούπερ πλούσιους και γ…άει τους φτωχούς και τον πλανήτη…».

Από την άλλη, οι διαπροσωπικές τους σχέσεις δεν παύουν να έχουν σημαδέψει τις ζωές τους εξίσου. Ο Νικ και η Μίμι μοιράζονται κάτι παραπάνω από μια παλιά ερωτική σχέση, ενώ η μικρή κόρη του Νικ παραμένει ένα μείζον ψυχικό και ηθικό γεγονός. Κι εδώ είναι που κερδίζει το στοίχημα ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ. Στο ότι τα προσωπικά ζητήματα διαπλέκονται με τα κοινωνικά με τρόπο αληθινό, λειτουργικό, δραματουργικά τελεσφόρο και επώδυνο καθώς δεν υπάρχει ιδανική λύση, δεν μπορείς να τραβήξεις μια γραμμή και να ξεχωρίσεις το «καλό» απ’ το «κακό», το «σωστό» από το «λάθος», το προσωπικό από το καθολικό. Κάτι που στο τέλος θα καταλάβει κι ο νεαρός δημοσιογράφος που «σκάλιζε» επικίνδυνα, παίρνοντας το πρώτο σοβαρό μάθημα ζωής.

Η σεναριακή δομή ακολουθεί τους κανόνες του κοινωνικού θρίλερ, αλλά η φόρμα είναι απλά ένα όχημα για μια ψυχομέτρηση χαρακτήρων που ακόμα δοκιμάζονται και καταγραφή ιδεών όπως αυτές εκφράζονται από πρόσωπα και μηχανισμούς. Η σκηνοθεσία του Ρέντφορντ έχει το αυστηρό, λιτό ύφος που βρίσκουμε και στον Ίστγουντ. Αυτοί οι δύο βετεράνοι δεν έχουν καμιά πρεμούρα να το παίξουν «καλλιτέχνες δημιουργοί», θέλουν πάντα να πουν κάτι μεστό σε ουσία και ξέρουν πώς να το χειριστούν χωρίς να τους ξεφεύγει, χωρίς να περιπλέκονται με διανοουμενίστικες φιοριτούρες, ενώ επιτυγχάνουν να εγγράψουν το δράμα χωρίς να ξεπέσουν στο μελό. Η προτελευταία σκηνή με το σκάφος σε μακρινό πλονζέ είναι υπόδειγμα ατόφιας κινηματογραφικής δραματουργίας. Ένα ακόμη συγκινητικό στοιχείο είναι οι μεγάλες ηλικίες. Το να βλέπεις τον Ρέντφορντ ή την Κρίστι με σακίδια στα βουνά, αποκτά μια παραπάνω συμβολική σημασία. Είναι γέροι αλλά «κουβαλούν» ακόμη μια νεανική ιδεολογία. «Τρέχουν» ακόμη. Άψογο όλο το καστ, με κορυφαία την Κρίστι που αν και σε μικρό ρόλο βγάζει μια δύναμη που υποβάλλει.

Βαθμολογία: