
Dune
- Dune
- Dune: Part One
- 2021
- ΗΠΑ
- Αγγλικά
- Επιστημονικής Φαντασίας, Έπος, Περιπέτεια
- 14 Οκτωβρίου 2021
Ο Πολ Ατρείδης είναι ένας λαμπρός και ταλαντούχος νεαρός, που γεννήθηκε με ένα μεγάλο πεπρωμένο πέρα από την αντίληψή του, και τον οδηγεί να ταξιδέψει στον πιο επικίνδυνο πλανήτη του σύμπαντος για να εξασφαλίσει το μέλλον του, την οικογένεια και τους ανθρώπους του. Καθώς οι κακόβουλες δυνάμεις συγκρούονται για την αποκλειστική προσφορά του πλανήτη, του πιο πολύτιμου πόρου που υπάρχει, ένα μόνο εμπόρευμα είναι ικανό να ξεκλειδώσει τις μεγαλύτερες δυνατότητες της ανθρωπότητας. Αυτοί που θα τα καταφέρουν να επιβληθούν στο φόβο τους, θα επιβιώσουν.
Σκηνοθεσία:
Denis Villeneuve
Κύριοι Ρόλοι:
Timothee Chalamet … Paul Atreides
Oscar Isaac … δούκας Leto Atreides
Rebecca Ferguson … λαίδη Jessica
Jason Momoa … Duncan Idaho
Josh Brolin … Gurney Halleck
Zendaya … Chani
Stellan Skarsgard … βαρόνος Vladimir Harkonnen
Dave Bautista … Glossu Rabban Harkonnen
Javier Bardem … Stilgar
Charlotte Rampling … γάιος Helen Mohiam
Stephen McKinley Henderson … Thufir Hawat
David Dastmalchian … Piter De Vries
Chen Chang … Δρ Wellington Yueh
Sharon Duncan-Brewster … Δρ Liet-Kynes
Babs Olusanmokun … Jamis
Κεντρικό Επιτελείο:
Σενάριο: Jon Spaihts, Denis Villeneuve, Eric Roth
Παραγωγή: Cale Boyter, Joseph M. Caracciolo Jr., Mary Parent, Denis Villeneuve
Μουσική: Hans Zimmer
Φωτογραφία: Greig Fraser
Μοντάζ: Joe Walker
Σκηνικά: Patrice Vermette
Κοστούμια: Jacqueline West
Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.
Τίτλοι
- Αυθεντικός Τίτλος: Dune
- Ελληνικός Τίτλος: Dune
- Εναλλακτικός Τίτλος: Dune: Part One
- Εναλλακτικός Ελλ. Τίτλος: Dune: Μέρος Πρώτο
Άμεσοι Σύνδεσμοι
- Ντιούν (1984)
- Jodorowsky’s Dune (2013)
- Dune: Μέρος Δεύτερο (2024)
Σεναριακή Πηγή
- Μυθιστόρημα: Dune του Frank Herbert.
Κύριες Διακρίσεις
- Όσκαρ μουσικής, φωτογραφίας, μοντάζ, σκηνικών, ήχου και ειδικών εφέ. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, διασκευασμένο σενάριο, κοστούμια και μακιγιάζ/κομμώσεις,
- Χρυσή Σφαίρα μουσικής. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία (δράμα) και σκηνοθεσία.
- Βραβείο Bafta μουσικής, φωτογραφίας, σκηνικών, ειδικών εφέ και ήχου. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, σενάριο, μοντάζ, κοστούμια, κάστινγκ και μακιγιάζ/κομμώσεις.
Παραλειπόμενα
- Δεύτερη κινηματογραφική ανάγνωση του διάσημου sci-fi μυθιστορήματος του 1965, με την πρώτη εκδοχή του 1984 από τον David Lynch να έχει γίνει cult αλλά να συνεχίζει να διχάζει την κριτική. Ενδιάμεσα, το 2000, είχε γίνει μίνι σειρά τριών επεισοδίων από τον John Harrison, με τους William Hurt, Giancarlo Giannini, Alec Newman και Saskia Reeves. Πρώτος όμως από όλους, ήταν ο Alejandro Jodorowsky που είχε αγοράσει τα δικαιώματα τη δεκαετία του 1970, θέλοντας να κάνει μια ταινία 10 ωρών.
- Η Paramount Pictures ανακοίνωσε το 2008 τη νέα εκδοχή του Dune, με τον Peter Berg στη σκηνοθεσία. Τον επόμενο όμως χρόνο αυτός εγκατέλειψε, και η δουλειά δόθηκε στον Pierre Morel. Εντέλει, το 2011 η Paramount ακύρωσε τον σχεδιασμό, μη βρίσκοντας άκρη με τον παραγωγό Richard P. Rubinstein, που είχε από το 1996 τα δικαιώματα του βιβλίου.
- Το 2016, ήρθε η σειρά της Legendary Pictures, που ανακοίνωσε πως είχε τα δικαιώματα, και ξεκίνησε συνομιλίες με τον Denis Villeneuve. Ο καναδός δημιουργός είπε ότι αυτό ήταν ένα όνειρο ζωής, αλλά έπρεπε πρώτα να ολοκληρώσει κάποια άλλα του σχέδια. Από τον Φεβρουάριο του 2017, η θέση κατοχυρώθηκε οριστικά στον Villeneuve.
- Ο Villeneuve κατάφερε να κλείσει συμφωνία για δύο ταινίες με τη Warner Bros., καθώς θεωρούσε ότι το στόρι ήταν πολύ περίπλοκο για να ολοκληρωθεί σε μία.
- Ο σκηνοθέτης είχε δει την εκδοχή του Lynch, και δήλωνε σεβασμό τόσο σε αυτόν όσο και την ταινία του. Λόγω αυτού, δήλωσε πως δεν ήθελε να δανειστεί τίποτα από εκείνη, επιστρέφοντας κατευθείαν πίσω στις σελίδες του βιβλίου.
- Τα γυρίσματα ξεκίνησαν στα Origo Film Studios της Βουδαπέστης, για να συνεχιστούν στην Ιορδανία. Χρησιμοποιήθηκαν όμως και σημεία σε Νορβηγία, Σλοβακία, Αυστρία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
- Γυρίστηκε σε IMAX φορμάτ, με κάμερες Arri Alexa LF και IMAX-certified Alexa Mini LF.
- Αρχικά είχε προγραμματιστεί να βγει τον Νοέμβριο του 2020. Μετά από αρκετές αλλαγές στον προγραμματισμό λόγω της πανδημίας, κατέληξε για τον Οκτώβριο του 2021 (με ταυτόχρονη έξοδο στο HBO Max), κάνοντας όμως πρώτα πρεμιέρα στο φεστιβάλ της Βενετίας, κι ακολούθως σε αυτό του Τορόντο.
- Κυκλοφόρησε και σε 3D εκδοχή στη χώρα μας.
- Με κόστος 165 εκατομμύρια δολάρια, έκανε εισπράξεις των 402, κάτι που έδωσε το οριστικό πράσινο φως για τη δημιουργία του δεύτερου κεφαλαίου. Επιπλέον, η Legendary Television συμπεριέλαβε στο πρόγραμμα της και μια πρίκουελ σειρά, το Dune: Prophecy (αρχικά: Dune: The Sisterhood).
Μουσικά Παραλειπόμενα
- Από αγάπη προς το μυθιστόρημα, ο Hans Zimmer προτίμησε να γράψει μουσική για αυτή την ταινία αντί του Tenet.
Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης
Έκδοση Κειμένου: 14/10/2021
Κερδισμένο το στοίχημα για μια λειτουργική φιλμική διασκευή ενός βιβλίου-ορόσημου για το είδος της επιστημονικής φαντασίας και όχι μόνο, διαβόητου για τη δυσκολία του στο να αποδοθεί κινηματογραφικά; Μονολεκτικά, η απάντηση θα ήταν σίγουρα ένα «ναι», αλλά αν κανείς θέλει να δει σφαιρικά το όλο εγχείρημα του Villeneuve, πιο ακριβές θα ήταν ένα «ναι μεν, αλλά»…
Σίγουρα αυτό που πρέπει να αναγνωριστεί στο καινούριο «Dune» είναι η αληθινά αριστοτεχνική κατασκευή του. Ειδικά όσον αφορά τους τομείς της καλλιτεχνικής διεύθυνσης και των κοστουμιών, επικρατεί μια τελειομανία και μια δαιμόνια ευρηματικότητα που μαρτυρά έναν κινηματογραφιστή με υψηλό αισθητικό κριτήριο. Τα ειδικά εφέ είναι ενταγμένα αρμονικά στην αφήγηση, άκρως εντυπωσιακά και συνάμα χρησιμοποιημένα με τρόπο τέτοιο που δεν γίνονται αυτοσκοπός όπως συμβαίνει στην πλειοψηφία των μπλοκμπάστερ. Δεν αποτελεί έκπληξη βέβαια ότι, για μία ακόμη φορά, ο Villeneuve επιδεικνύει μια άκρως δικαιολογημένη αυτοπεποίθηση σχετικά με την οπτική του γλώσσα, δημιουργώντας παράλληλα ένα άκρως επιβλητικό και γοητευτικό σύμπαν. Και οι φαν μιας πιο καθαρόαιμα στοχευμένης στη διασκέδαση προσέγγισης στο είδος που εκπροσωπεί το φιλμ δεν θα μείνουν παραπονεμένοι, μιας και οι σκηνές δράσης είναι καλοφτιαγμένες, ενώ και οι χορογραφίες των μαχών σώμα με σώμα σίγουρα βρίσκονται στο επίπεδο που θα περίμενε κανείς από μια παραγωγή τέτοιου βεληνεκούς. Αλλά και σε επίπεδο ουσίας, σεναριακά, η νέα αυτή μεταφορά του μυθιστορήματος του Frank Herbert αντικρίζει με ευθύτητα την πολιτική διάσταση της πηγής της, προσαρμόζοντάς τη σε ένα περισσότερο αμερικανοκεντρικό πλαίσιο, με τους παραλληλισμούς ανάμεσα στον μύθο και την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή να είναι εμφανείς.
Τι αποτρέπει λοιπόν το «Dune» από το να φτάσει τα καλλιτεχνικά ύψη που υπόσχονται οι αρετές του; Η μεγάλη αχίλλειος πτέρνα που καταλήγει να βλάπτει το τελικό αποτέλεσμα είναι η έλλειψη αυτοτέλειας. Η πρόθεση του Villeneuve να λειτουργήσει το πόνημά του ως μια εισαγωγή μιας μελλοντικής μεγάλης εποποιίας περιπετειών επιστημονικής φαντασίας, το καθιστά αδύναμο να σταθεί από μόνο του αυτοδύναμο. Υπάρχουν κορυφώσεις κι εξάρσεις, αρκετές για να κρατήσουν το ενδιαφέρον, αλλά απουσιάζει ένας επίλογος που να αποκρυσταλλώνει την προβληματική που προηγήθηκε και να οδηγεί σε ένα φινάλε που θα έδινε την αίσθηση μιας ολοκληρωμένης δημιουργίας. Η αιτία για αυτή την επιλογή βρίσκεται στην ίδια τη νουβέλα, η οποία είναι εξαιρετικά πυκνή σε γεγονότα, για αυτό και δύσκολο να συμπυκνωθεί ακόμη και σε μια διάρκεια περίπου 150 λεπτών. Ακόμη και με αυτό το βασικό πρόβλημα στο τραπέζι, θα μπορούσε να βρεθεί μια κατακλείδα που να μην αφήνει τόσο έντονη την αίσθηση του μετέωρου στον θεατή.
Από εκεί και πέρα υπάρχουν και κάποιες περισσότερο δευτερεύουσες ενστάσεις, όπως η πρόδηλη σύγκρουση μεταξύ εμπορικότητας και καλλιτεχνικού οράματος που λαμβάνει χώρα εντός του φιλμ, οδηγώντας σε έναν βαθμό σε μια ανομοιογένεια ύφους. Πότε υπάρχει διάχυτη μια σχεδόν κιουμπρικική ατμόσφαιρα, πότε κάνουν την εμφάνισή τους πινελιές που θυμίζουν πως τα μάτια των συντελεστών είναι, ευλόγως, στραμμένα και στα ταμεία (εντοπίζεται μια ποσότητα κάπως άτσαλου exposition), όμως η ισορροπία ανάμεσα σε ευρύ κι εξεζητημένο θέαμα θα έπρεπε να είναι καλύτερη. Επίσης, ο Villeneuve πέφτει για μία ακόμη φορά στην παγίδα της τεχνοκρατικής ψυχρότητας, αμελώντας εδώ τον ξεχωριστό τρόπο με τον οποίο έχει χειριστεί τον παράγοντα του συναισθήματος σε προηγούμενες δουλειές του («Μέσα από τις Φλόγες», «Arrival: Η Άφιξη»).
Ακόμη και με αυτά τα «μείον», το τελικό αποτέλεσμα αποτιμάται με ένα θετικό πρόσημο. Η μεγάλη διάρκεια δεν γίνεται αισθητή, με μια ροή που παρότι «πατάει φρένο» αρκετές φορές για να χτιστεί το σύμπαν της ταινίας, κρατάει την προσοχή αμείωτη. Άκρως πολύτιμη είναι και η συνεισφορά του Hans Zimmer με ένα μεγαλειώδες σάουντρακ, που πολύ σοφά στοχεύει πιο πολύ στο να εντείνει υποστηρικτικά το δέος και τον θαυμασμό που προκαλούν οι πλούσιες εικόνες από το να πετύχει «πιασάρικες» μελωδίες. Το σύνολο του καστ καθοδηγείται σε ερμηνείες που ανταποκρίνονται σε ορισμένα χαρακτηριστικά, δεν στοχεύουν δηλαδή σε ιδιαίτερη εμβάθυνση ή σε ανάδειξη ικανοτήτων του εκάστοτε ηθοποιού, και υπό αυτό το πρίσμα οι περισσότερες από αυτές είναι εξόχως λειτουργικές, με τον Timothee Chalamet να προσαρμόζει αποτελεσματικά την προσωπική του μανιέρα του ευάλωτου και «άβγαλτου» πρωταγωνιστή στο σύμπαν στο οποίο καλείται να εγκλιματιστεί, και τον Stellan Skarsgard, αγνώριστο κάτω από βαρύ μακιγιάζ, να ενσαρκώνει με μια ιδιαίτερα δουλεμένη μοχθηρία έναν αξιομνημόνευτο βαρόνο Harkonnen.
Και τελικά, μολονότι πρόκειται για μια δουλειά που δεν καταφέρνει να σηκώσει όλο το βάρος των φιλοδοξιών της, τουλάχιστον είναι μια αρκούντως χορταστική εμπειρία, με νοημοσύνη άνω του μέσου όρου.
Βαθμολογία:
Πέρασα πάρα πάρα πολύ καλά. Σκηνοθεσία και ηθοποιοί εγγύηση, και μια εικόνα αξέχαστη. 4/5