
Ο Χένρι Μπαρθς είναι ένας αναπληρωτής καθηγητής που καλείται να καλύψει κάποια κενά διδασκαλίας σε μια από τις ζόρικες περιοχές της Νέας Υόρκης. Οι καθηγητές δεν έχουν καμιά όρεξη να ασχοληθούν με το εκπαιδευτικό τους έργο, ενώ οι μαθητές δείχνουν παντελώς αδιάφοροι στη γνώση που τους προσφέρεται. Η διαφορετική στάση του Χένρι απέναντί τους, παρόλα αυτά, θα αλλάξει την απαθή συμπεριφορά των μαθητών, οι οποίοι θα αρχίσουν σιγά-σιγά να δένονται με τον αναπληρωτή καθηγητή τους. Όταν χτυπά το κουδούνι, όμως, ο Χένρι καλείται να αντιμετωπίσει τα δικά του προβλήματα. Η μοναχική μαθήτρια Μέρεντιθ, η νεαρή πόρνη Έρικα και η γοητευτική συνάδελφός του, Μάντισον, θα προσπαθήσουν να προσεγγίσουν τον χαρισματικό, αλλά απομονωμένο εκπαιδευτικό.
Σκηνοθεσία:
Tony Kaye
Κύριοι Ρόλοι:
Adrien Brody … Henry Barthes
Betty Kaye … Meredith
Marcia Gay Harden … διευθύντρια Carol Dearden
Christina Hendricks … Sarah Madison
Sami Gayle … Erica
William Petersen … Sarge Kepler
Bryan Cranston … Κος Dearden
James Caan … Charles Seaboldt
Lucy Liu … Δρ Doris Parker
Blythe Danner … Κα Perkins
Isiah Whitlock Jr. … Κος Mathias
Κεντρικό Επιτελείο:
Σενάριο: Carl Lund
Παραγωγή: Bingo Gubelmann, Benji Kohn, Carl Lund, Chris Papavasiliou, Greg Shapiro, Austin Stark
Μουσική: The Newton Brothers
Φωτογραφία: Tony Kaye
Μοντάζ: Barry Alexander Brown, Geoffrey Richman
Σκηνικά: Jade Healy
Κοστούμια: Wendy Schecter
Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Μέτρια.
Τίτλοι
- Αυθεντικός Τίτλος: Detachment
- Ελληνικός Τίτλος: Μαθήματα Ζωής
Παραλειπόμενα
- Ο Tony Kaye επιστρέφει στη μυθοπλασία μετά το ντεμπούτο του, το Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας του 1998. Αυτό είχε έρθει ως συνέπεια της αποκήρυξης εκείνης της ταινίας του, κι ενώ ενδιάμεσα δημιούργησε ακόμα μία ταινία που όμως δεν προβλήθηκε ποτέ πουθενά.
- Ο Michael Wincott ήταν υποψήφιος για τον ρόλο που πήγε στον Bryan Cranston.
- Η συμπρωταγωνίστρια Betty Kaye, που κάνει και ντεμπούτο, είναι κόρη του σκηνοθέτη.
Κριτικός: Χάρης Καλογερόπουλος
Έκδοση Κειμένου: 20/2/2013
Ο Χένρι Μπαθ μεταπηδά από σχολείο σε σχολείο ως προσωρινός καθηγητής-αντικαταστάτης. Το νέο σχολείο στο οποίο πηγαίνει είναι υποβαθμισμένο και οι καθηγητές ηθικά εξαντλημένοι από χρόνια εμπειρίας σε ένα μάταιο σύστημα. Ο ήρωας μας, πάλι, κουβαλάει μια τραυματική παιδική ηλικία (το πόσο τραυματική, φαίνεται σε στιγμιαία φλας-μπακ κοντά στο τέλος του έργου), που τον έχει κάνει να προσπαθεί να κρατάει αποστάσεις από κάθε συναισθηματική δέσμευση με τους μαθητές και γενικότερα τον κόσμο, αν κι αυτό αντίκειται στην ίδια του την ιδιοσυγκρασία. Έτσι, εξαιτίας της ανεπιθύμητης από τον ίδιο ανθρωπιάς του, δίνει ελπίδες σε μια απελπισμένη μαθήτρια, όπως και σε μια ανήλικη πόρνη, χωρίς να μπορεί στο τέλος να διατηρήσει αυτή την υποστήριξη, προκαλώντας άθελά του από πόνο έως μία τραγική κατάληξη.
Όλοι οι ήρωες, σε πρωτεύοντες ή δευτερεύοντες ρόλους, ζουν μια άθλια ψυχολογικά ζωή, με τη μουσική (έγχορδα και πιάνο, άλλοτε και μπαλάντες) να ποτίζει, μελαγχολικά έως πένθιμα, με ελάχιστα διαλείμματα, όλο το φιλμ. Η ιστορία αυτή είναι αφηγημένη όχι ως μια κοινωνική κριτική, αλλά ως μια ποιητική ελεγεία για την ξοφλημένη δυτική κοινωνία. Είναι μια ταινία-μπαλάντα που η ολοκλήρωσή της βασίζεται στη μελέτη του ήρωα, ενώ σκιαγραφεί και τους άλλους πολύ καλά, κάτι που γίνεται δυνατό χάρη σε ένα εξαιρετικό καστ -ο Άντριαν Μπρόντι είναι ιδανικός σε ρόλο ψυχικά ρημαγμένου.
Βέβαια, και μάλλον παραπλανητικά, το στοιχείο της εκπαιδευτικής παρακμής αποτελεί ένα εργαλείο, ένα δραματουργικό πλαίσιο για να παρακολουθήσουμε το κυρίως θέμα που είναι οι ψυχικοί μαίανδροι του Χένρι, που στο φινάλε προέρχονται από λόγους άσχετους (τουλάχιστον άμεσα) με το σύστημα. Και είναι χάρη στη σκηνοθετική δύναμη του Τόνι Κέι που ξεγελιόμαστε ότι όντως καταπιάνεται με μαθητές και καθηγητές στο σύνολο. Μπορεί να είναι κομμάτι μεγαλομανής και τρελάρας (οι δηλώσεις και οι τσακωμοί του), αλλά ο σκηνοθέτης του Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας έχει ταλέντο, ξέρει να χειριστεί το υλικό και να πείσει ακόμη κι αν δεν συμφωνούμε επακριβώς. Πάντως, είναι συνεπής με τον τίτλο.
Υπάρχει ένα σημείο που ο Κέι δείχνει μια διαβολική μαστοριά. Βράδυ σε λεωφορείο, πλάνα κοντινά στο πίσω μέρος του κεφαλιού της ανήλικης πόρνης η οποία πεοθηλάζει, εναλλάσσονται με πλάνα ανφάς του κεφαλιού του Χένρι που αναστενάζει. Παρακάτω βλέπουμε ότι το κορίτσι «περιποιείται» κάποιον άλλο και ότι στην άλλη άκρη του λεωφορείου ο ήρωάς μας (ακόμη δεν έχουν γνωρισθεί) εντέλει στενάζει από τις στενοχώριες του. Αυτό το ξεγέλασμα του θεατή που είναι σύνηθες σε κωμωδία, εδώ αποκτά μια άλλη δραματική διάσταση, καθώς το σεξ αποκτά τη γενική σημασία του ξεσπάσματος όπως το κλάμα. Επίσης, προσέξτε πόση δύναμη αποκτούν οι άδειοι χώροι την ημέρα συγκέντρωσης των γονέων.
Μόνο που αυτή τη φορά ο Κέι μού θύμισε νεαρό ταλαντούχο πρωτοεμφανιζόμενο στο Sundance: παραδείγματος χάρη: ο ήρωας (και στην αρχή κι άλλοι ανώνυμοι) μιλά συχνά στην κάμερα όπως αν τον καταγράφει ο ψυχολόγος του, επίσης συχνά στον μαυροπίνακα υπάρχουν σφήνες από animation και μην ξεχνάμε και τον κυρίαρχο μουσικό τόνο που αναφέραμε. Εντέλει, στοχεύοντας τόσο πολύ στο συναίσθημα του θεατή, παραδίδει λυρισμό αλλά χάνει μια ευκαιρία για ρεαλισμό και κριτική, όπως θα ταίριαζε στα 61 του χρόνια. Προτιμώ μια γλυκόπικρη δραμεντί όπως ο Εξαιρετικός Κύριος Lazhar, που αναλύει πολύ περισσότερα πράγματα με διακριτικούς τρόπους.
Βαθμολογία: