Απόφαση Φυγής

Κριτικός: Φίλιππος Χατζίκος

Έκδοση Κειμένου: 12/10/2022

Ένας άνδρας σκοτώνεται πέφτοντας από την κορυφή ενός απόκρημνου βράχου. Παρότι όλες οι ενδείξεις κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι αφαίρεσε οικειοθελώς τη ζωή του, ο ντετέκτιβ που επιλαμβάνεται της υπόθεσης διατηρεί αμφιβολίες. Ο θρήνος της συζύγου του δεν διαθέτει την αναμενόμενη σφοδρότητα και ο αστυνομικός υποπτεύεται ότι αυτή σχετίζεται εγκληματικά με τον θάνατο του άνδρα. Όσο όμως την προσεγγίζει ως πιθανή ένοχη δολοφονίας, τόσο φουντώνει μέσα του η έλξη για εκείνη, σε βαθμό που η ακεραιότητά του διακυβεύεται στη συγκεκριμένη υπόθεση.

Ο σκληροτράχηλος ντετέκτιβ παραμένει βράχος, ενώ έρχεται καθημερινά αντιμέτωπος με κάθε λογής αποτρόπαιη πράξη και επιμένει στη βολική αυτοεξορία του σε έναν μαραμένο γάμο. Η αυπνία όμως δεν θα του αφήσει περιθώριο για αυταπάτες˙ είναι σημάδι απώλειας ελέγχου, επιτίθεται βάναυσα στην κάθε του ασφάλεια και διαλύει κάθε βράδυ την όψη του αυτάρκους άνδρα που πασχίζει αυτός να διατηρήσει. Από την άλλη, η κινέζα μετανάστρια που ελευθερώνεται από μια κακοποιητική σχέση δεν έχει το περιθώριο να εξαπατήσει τον εαυτό της, οφείλει να κινηθεί μεθοδικά και να επιβιώσει, και στη διαδρομή θα γνωρίσει ένα πρόσωπο του εαυτού της που δεν αντέχει να αντικρίζει. Ο ένας βρίσκει στον άλλον το κομμάτι που έλειπε, εκείνος το αληθινό πάθος που θα τον πείσει να ριψοκινδυνεύσει, εκείνη την ακεραιότητα που έχει απωλέσει η ίδια προ πολλού. Είναι όμως πυρηνικά ασύμβατες οι θέσεις τους και η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τους είναι ειρωνικά θνησιγενής˙ η ζωή τούς βασανίζει, φέρνοντας τους ενώπιον μιας ευτυχίας που είναι αδύνατο να κατακτήσουν και να μοιραστούν.

Το νουάρ στοιχείο, κυρίαρχο στον κινηματογράφο του Παρκ Τσαν-Γουκ, συνιστά θεμέλιο λίθο της αφήγησης του Απόφαση Φυγής. Ο ηθικός υπηρέτης του νόμου και η αμφιβόλων προθέσεων χήρα συμπλέκονται σε μια πόλη όπου η βία καιροφυλακτεί σε κάθε στενό. Τα κίνητρά τους μεταβάλλονται όσο η επαφή τους εμβαθύνει, ενώ οι προοικονομίες μιας δυσάρεστης κατάληξης του διαφαινόμενου έρωτά τους δίνουν και παίρνουν. Και όμως, ο μεγάλος Κορεάτης ανατρέπει σαρδόνια τα όρια των ειδών˙ στην ταινία του, η αγωνία ενός αστυνομικού θρίλερ και το ρομαντικό στοιχείο που συνήθως κάνει τους κινηματογραφικούς απαγορευμένους έρωτες να συγκινούν διακωμωδούνται σαρδόνια, μέχρις ότου απογυμνωθούν από τα περιττά στολίδια και απομείνει το πραγματικό φορτίο του δράματος.

Η Απόφαση Φυγής είναι μελετημένη εξαντλητικά μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια από τον δημιουργό και την ομάδα τής οποίας ηγείται. Διαθέτει πληθώρα εκφραστικών μέσων, εικόνες πυκνές, λυρικές και σκληρές ταυτόχρονα, ενώ η αφήγηση λαμβάνει χώρα με συχνές χωροχρονικές μεταβολές. Ο αστυνομικός παρακολουθεί με τα κιάλια την ύποπτη χήρα, ξαφνικά μεταφέρεται δίπλα της χωρίς εκείνη να μπορεί να τον δει˙ η εγγύτητά τους έχει απεικονιστεί με μια εικόνα σουρεαλιστικής δυναμικής και ισχυρότατης δραματουργικής δύναμης, η όψη της οποίας δίνει μια αίσθηση absurdism που κορυφώνεται με τις ισχυρές δόσεις χιούμορ που περιλαμβάνονται στην εκτέλεση του φιλόδοξου αυτού εγχειρήματος.

Η φόρμα του έργου είναι απαιτητική και πρωτεύουσας σημασίας, πρόκειται για μια ταινία που μπορεί κανείς να τη χάσει μέσα σε λίγη ώρα αν αρχίσει να παραξενεύεται με τις επιλογές του Παρκ, και αν βγεις από τη συνθήκη της δύσκολα επανέρχεσαι. Από την άλλη, ο τόνος που βρίσκει ο Κορεάτης είναι μαγνητικός χωρίς να υποστεί ουδεμία έκπτωση, χάρη στο αριστουργηματικό μοντάζ του Κιμ Σανγκ-Μπουμ που πρέπει να το δεις για να πιστέψεις πόσο μεγάλος άθλος είναι. Συμπαρίσταται ιδανικά και το εξαιρετικό score του Τσο Γιονγ-Γουκ, που κρατάει τα γκέμια του λυρισμού σε στιγμές που η λοξοδρόμηση είναι ορατή. Υπάρχει κάτι το σχεδόν μυσταγωγικό στη θέαση, η μεγάλη διάρκεια αναμενόμενα θα ενοχλήσει όσες και όσους δεν συνδεθούν σε απόλυτο βαθμό με την ταινία, καθώς μια ψύχραιμη ανάγνωση υποδεικνύει ότι θα μπορούσε να συμπτυχθεί κάπως το φιλμικό κείμενο, οι υπόλοιποι όμως (του γράφοντος συμπεριλαμβανομένου) θα νιώσουμε ότι και ακόμα τέσσερις ώρες να είχε θα το αγαπούσαμε.

Το Απόφαση Φυγής είναι μια ταινία με σαρωτικά αισθησιακή αύρα που δεν περιέχει ούτε μία σκηνή σεξ και με έντονη την αίσθηση της βίας που τραυματίζει τις ψυχές, αλλά περιορισμένα τα ξεσπάσματά της επί της οθόνης. Δεν διαθέτει τις εκρηκτικές στιγμές ή την καλλιεπή ποιητικότητα προηγούμενων σταθμών της πορείας του δημοφιλούς δημιουργού, εμφανίζει όμως μια λεπτότητα στους χειρισμούς της ιστορίας που είναι απολύτως καλοδεχούμενη. Κινείται συνειδητά σε χιτσκοκικά μονοπάτια ψυχαναλυτικής προσέγγισης, δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που ο Παρκ υποκλίνεται στον μέγιστο μάστορα. Παραμένει όμως και βαθιά προσωπικό δημιούργημα, με τον κατακλυσμό σκηνοθετικών ιδεών να συντονίζεται σε ένα ατμοσφαιρικό σύνολο που σχεδόν αποζητά και δεύτερη θέαση.

Ο Παρκ Τσαν-Γουκ μάς περνάει από τις συμπληγάδες της ελλειμματικής επικοινωνίας και της ομιχλώδους συνύπαρξης των χαρακτήρων του για να μας οδηγήσει σε ένα σπουδαίο φινάλε που αποτελεί τη μόνη κατάλληλη έκβαση του δράματος. Η διαδρομή είναι μελαγχολική, πανέμορφη μέσα στην τραγικότητά της, διανθισμένη με χαμηλόφωνες στιγμές από αυτές που απομένουν όταν καταλαγιάζει η σκόνη της περιβάλλουσας βίας και σιγούν οι κραυγές και οι εντάσεις. Κάπου ανάμεσα στα όρια της σαρκαστικής κωμωδίας αποδόμησης, του ρομαντικού δράματος και του αγωνιώδους αστυνομικού θρίλερ, η Απόφαση Φυγής είναι μια αληθινά μοναδική ταινία, που χάρη στην απίθανη επιμέλεια του δημιουργού της, καταφέρνει να δουλέψει στην εντέλεια. Γοητευτικά εγκεφαλική και αφοπλιστικά συναισθηματική, μια άξια προσθήκη στον κανόνα της φιλμογραφίας του Παρκ.

Βαθμολογία: