Ταινίες στα Χρώματα του Φθινοπώρου!
Συντάκτης: Γιώργος Ξανθάκης
Το φθινοπωρινό σκηνικό μετουσιώνεται στον κινηματογράφο μέσω της εναλλαγής των εκθαμβωτικών αποχρώσεων του κόκκινου και του πορτοκαλί. Η οπτική πανδαισία του φθινοπωρινού χρώματος πλημμυρίζει την οθόνη και τα φύλλα στροβιλίζονται προτού πέσουν στο έδαφος και σκουριάσουν. Ο κινηματογραφικός φακός καταγράφει τις νύχτες που γίνονται ολοένα και πιο σκοτεινές, το ψιλόβροχο που πέφτει ρυθμικά, κι εκείνη τη χαρακτηριστική, γλυκιά μελαγχολία του φθινοπώρου που ρίχνει ξανά τον μανδύα της. Οι άνθρωποι επιστρέφουν στην καθημερινότητά τους με μια διάθεση νοσταλγίας, εσωστρέφειας και στοχασμού.
Μακριά από το Αγριεμένο Πλήθος | Far From the Madding Crowd (1967) του John Schlesinger
Τα γραφικά τοπία της υπαίθρου και οι σκουριασμένες αποχρώσεις απεικονίζονται με έξοχο τρόπο στην προσαρμογή αυτή του ρομαντικού μυθιστορήματος του 19ου αιώνα του Τόμας Χάρντι, με την Τζούλι Κρίστι στον ρόλο μιας γοητευτικής γυναίκας που θα κληρονομήσει ένα αγρόκτημα και θα αποκτήσει την ανεξαρτησία της. Στη ζωή της θα μπουν, διεκδικώντας τη συναισθηματικά, τρεις εντελώς διαφορετικοί άνδρες, αφού ο καθένας ανήκει σε άλλη κοινωνική τάξη, που τους ερμηνεύουν τρεις κορυφαίοι ηθοποιοί: o Αλαν Μπέιτς, ο Πίτερ Φιντς και ο Τέρενς Σταμπ.
Η Χάνα και οι Αδελφές της | Hannah and Her Sisters (1986) του Woody Allen
Ίσως η κορυφαία, η πιο αντιπροσωπευτική, η πιο πλήρης δημιουργία του Γούντι Άλεν, που συνοψίζει το σύνολο του έργου του. Μια απολαυστική κωμωδία ηθών γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις που μεταλλάσσονται όπως και οι εποχές στη Νέα Υόρκη, μ’ ένα πανέμορφο, φθινοπωρινό Σέντραλ Παρκ σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Ευφυής σεναριακά, βαθύτατα ρομαντική, ξεχειλίζοντας από αγάπη, τρυφερότητα και χιούμορ, η κλασική πλέον ταινία σάρωσε στα βραβεία της χρονιάς της. Αναζητώντας, τι άλλο, το νόημα της ζωής, ο Γούντι Άλεν μάς συστήνει τρεις αδερφές, τη Χάνα (Μία Φάροου), τη Χόλι (Νταϊάν Γιστ) και τη Λι (Μπάρμπαρα Χέρσεϊ), και τους άνδρες στις ζωές τους. Και ιχνηλατεί σε μυθιστορηματικό μοτίβο, ανά κεφάλαια, τις αλληλένδετες ιστορίες των μεταξύ τους σχέσεων, αδερφικών κι ερωτικών. Η χρονική και ψυχική ραχοκοκαλιά της πλοκής είναι τρία διαδοχικά οικογενειακά δείπνα για την Ημέρα των Ευχαριστιών, στο διαμέρισμα της Χάνα στο Μανχάταν. Μέσω αυτών, ο Άλεν αναμοχλεύει τις μόνιμες θεματικές του, όπως η υπαρξιακή κρίση, ο φόβος του θανάτου, η νεύρωση, η μιζέρια, το αδιέξοδο της μέσης ηλικίας και ο κίνδυνος της αυταπάτης, σε μια γλυκόπικρη ταινία με σπουδαίες ερμηνείες κι αριστουργηματική ατμόσφαιρα.
Ο Παράδεισος Eίναι Μακριά | Far from Heaven (2002) του Todd Heynes
Πανέμορφη, υποβλητική, φθινοπωρινή, κινηματογραφική καρτ-ποστάλ, με μια υπέροχη Τζούλιαν Μουρ στον ρόλο μιας καταπιεσμένης νοικοκυράς στο μικροαστικό, ρατσιστικό Κονέκτικατ του 1957. Η ιδανική της ζωή θα ανατραπεί, όταν ανακαλύπτει ότι ο άντρας της (Ντένις Κουέιντ) είναι ομοφυλόφιλος, κι ακολούθως θα αναζητήσει παρηγοριά στην αγκαλιά του μαύρου κηπουρού της (Ντένις Χέισμπερτ). Μια ταινία-ωδή στα μελοδράματα του ’50, με εκπληκτικό ρετρό στιλιζάρισμα, απολαυστική φωτογραφία, εξαιρετικά κουστούμια και αψεγάδιαστες ερμηνείες. Μέσα από ένα σκηνικό που αναδύει τη μεταβαλλόμενη, εφήμερη ομορφιά του φυλλοβόλου φθινοπώρου, ο σκηνοθέτης υπογραμμίζει τα ταμπού, την υποκρισία και την καταπίεση. Παστέλ πινελιές σκουριασμένου πράσινου, κόκκινου και καφέ που αντικατοπτρίζουν την ψυχολογία των χαρακτήρων, παγιδευμένων στην ψευδαίσθηση μιας πλασματικά τέλειας, παραδεισένιας ζωής που στην πραγματικότητα είναι άδεια. Ο μικρόκοσμός τους καταρρέει, η διαφορετικότητά τους είναι κατακριτέα και η προσωπική τους ευτυχία φαντάζει άπιαστη. Θεματικές διαχρονικές, κοινωνικά ζητήματα επίκαιρα και προβληματισμοί ανθρώπινοι, σε ένα φιλμ που μόνο το μελαγχολικό mood του φθινοπώρου μπορεί να αναδείξει.
Όταν ο Χάρι Γνώρισε τη Σάλι | When Harry Met Sally (1989) του Rob Reiner
Τίποτα δεν μας μεταφέρει καλύτερα στη διάθεση του φθινοπώρου από το να βλέπουμε τον Χάρι (Μπίλι Κρίσταλ) και τη Σάλι (Μεγκ Ράιαν) να κλωτσούν τα φύλλα στο Σέντραλ Παρκ, καθώς μονομαχούν λεκτικά για το αν οι άντρες και οι γυναίκες μπορούν να είναι φίλοι, χωρίς να εμπλακούν ερωτικά. Οι σπαρταριστοί διάλογοι (από τη Νόρα Έφρον) που παραπέμπουν στο σινεμά του Γούντι Άλεν, τα καυστικά σχόλια πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις και την αιώνια διαμάχη των δύο φύλων, οι σκηνές ανθολογίας (όπως ο «οργασμός» της Ράιαν στο εστιατόριο) και η άψογη χημεία μεταξύ του πρωταγωνιστικού ζευγαριού βοηθούν στο να διατηρεί αναλλοίωτα το κέφι και τη φρεσκάδα της μέχρι σήμερα.
Ημέρες Ευτυχίας | Days of Heaven (1978) του Terrence Malick
Οι Μέρες Ευτυχίας είναι η δεύτερη ταινία του μεγάλου αμερικανού σκηνοθέτη και φυσιολάτρη Τέρενς Μάλικ, γυρισμένη το 1978 και έχοντας για πρωταγωνιστές τον νεαρό τότε Ρίτσαρντ Γκιρ και τον Σαμ Σέπαρντ. Απλή σε γενικές γραμμές η ιστορία, αλλά η ταινία είναι καθ’ όλα ατμοσφαιρική με τους γνωστούς αφηγηματικούς ρυθμούς του Μάλικ, με εικόνες απίστευτης ομορφιάς, υπέροχη φωτογραφία σε φθινοπωρινούς τόνους και υποβλητική μουσική επένδυση από τον Ένιο Μορικόνε. Ο Μάλικ χρησιμοποιεί ως συνδετικό ιστό την ιστορία ενός εργάτη που προξενεύει στο αφεντικό την ερωμένη του, παρουσιάζοντάς τη σαν αδελφή του, και αφήνει τις εικόνες να μιλήσουν. Οι μετανάστες που ταξιδεύουν στη σκεπή του τρένου, η διαδικασία του θερισμού, τα απέραντα χωράφια με το σιτάρι, ο περιοδεύων θίασος, το σπίτι στη μέση του πουθενά, οι ακρίδες που καταστρέφουν τη σοδειά και η πυρκαγιά συνθέτουν ένα θαυμάσιο σύνολο από πίνακες σε σελουλόιντ, που δίκαια πήρε βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ των Κανών το 1979 και βραβείο Όσκαρ καλύτερης φωτογραφίας.
Φθινοπωρινή Σονάτα | Autumn Sonata (1978) του Ingmar Bergman
Ο μεγάλος σκανδιναβός auter σκιαγραφεί την περίπλοκη σχέση μάνας (Ίνγκριντ Μπέργμαν) και κόρης (Λιβ Ούλμαν), μέσα από μια καταπιεστική συμβίωση με ηχητικό φόντο φθινοπωρινές σονάτες στο πιάνο της ηρωίδας. Ένα παιχνίδι για την αλήθεια ανάμεσα σε δύο κύρια πρόσωπα και δύο βοηθητικά. Οι δύο κεντρικοί ήρωες του «παιχνιδιού» είναι η μητέρα και η μία κόρη. Η μητέρα, διάσημη πιανίστα, δυναμική και εγωίστρια, που ασχολείται πάντα με τις δύο κόρες της, στο περιθώριο δύο κοντσέρτων. Η κόρη, άκρως ευαίσθητη και άβουλη, που μεγάλωσε κάτω από τη σκιά της μητέρας της και ισοπεδώθηκε πλήρως από την πανίσχυρη προσωπικότητά της. Πάνω στο αιώνιο πρόβλημα της σύγκρουσης γονιών και παιδιών, που τόσο απασχόλησε τον Μπέργκμαν, μια όμορφη ταινία, με θαυμάσιες ερμηνείες, λουσμένη από το φθινοπωρινό φως του σουηδικού τοπίου και διαποτισμένη από τα μουσικά μοτίβα του Σοπέν, του Μπαχ και του Χέντελ.
Ποιος Σκότωσε τον Χάρι; | The Trouble with Harry (1955) του Alfred Hitchcock
Κατάμαυρη κωμωδία που μοιάζει με άσκηση πάνω στον παραλογισμό, καθ’ ότι κεντρικό πρόσωπο εδώ είναι η… σορός, του Χάρι! Ο Χάρι βρίσκεται θαμμένος σε ένα ύψωμα απ’ όπου κάποιοι θα πρέπει να τον ξεθάψουν προκειμένου να μαθευτεί ποιος τον σκότωσε. Με την εξαίρεση δύο-τριών προσώπων (ανάμεσα στα οποία και ένα παιδί), όλοι θα μπορούσαν να τον έχουν σκοτώσει. Η γυναίκα του, που τον είχε χτυπήσει στο κεφάλι με ένα μπουκάλι, η γεροντοκόρη που του είχε δώσει μια με το τακούνι της, ο γερο-καπετάνιος που ανησυχεί ότι ο Χάρι υπήρξε θύμα κυνηγετικού ατυχήματος… Ποιος λοιπόν σκότωσε τον Χάρι; Ο Χίτσκοκ είχε δηλώσει ότι η ταινία ανήκε στις περισσότερο αγαπημένες και προσωπικές του. Ο μαιτρ του σασπένς κατόρθωσε να αποτυπώσει σε αυτή τη δραμεντί μυστηρίου με technicolor τεχνολογία τα υπέροχα φθινοπωρινά χρώματα, τα οποία δίνουν τον τόνο στο σκηνικό του φιλμ.