Glass

Κριτικός:  Δημήτρης Κωνσταντίνου-Hautecoeur

Έκδοση Κειμένου: 17/1/2019

Ήδη από όταν έγραφε τον «Άφθαρτο» (2000), το άτυπο superhero movie του, ο Shyamalan είχε σχέδια για τριλογία, τα οποία δεν καρποφόρησαν λόγω της μέτριας πορείας του φιλμ στα ταμεία. Κοντά μια εικοσαετία αργότερα, μετά τη θριαμβευτική εμπορική επιτυχία του «Διχασμένου» και με τον «Άφθαρτο» να έχει επανεκτιμηθεί μέσα στα χρόνια ως μία εκ των καλύτερων ταινιών του ινδο-αμερικανού δημιουργού, η τριλογία ολοκληρώνεται με ένα crossover μεταξύ των δύο φιλμ. Κι όσο ενδιαφέρουσα κι αν ακούγεται μια επανεπίσκεψη στον εναλλακτικό σουπερηρωικό κόσμο του «Άφθαρτου», η εικοσαετής καθυστέρηση της ταινίας συνεπάγεται ένα σημαντικό εμπόδιο: έχουμε 2019…

Καλώς ή κακώς, ο «Άφθαρτος» βγήκε σε μια εποχή που οι σουπερηρωικές ταινίες δεν ήταν σύνηθες φαινόμενο. Ίσα που είχαν προλάβει να κυκλοφορήσουν οι πρώτοι «X-Men» -η ταινία που εντέλει έκανε το είδος δημοφιλές- και το φιλμ του Shyamalan δεν είχε προμοταριστεί καν ως κάτι σχετικό με κόμικς (πράγμα που θα ήταν αντιεμπορικό), αλλά ως ψυχολογικό θρίλερ στα χνάρια της «Έκτης Αίσθησης». Ένας καλλιτεχνικής προσέγγισης φόρος τιμής στο σουπερηρωικό κόμικ υπήρξε λοιπόν τότε κάτι πρωτότυπο και δημιουργικά ειλικρινές. Εν έτει 2019, δεν υπάρχουν και πολλά που να μην έχουν ειπωθεί στο ασύλληπτα δημοφιλές και κορεσμένο πια είδος του σουπερηρωικού φιλμ. Σούπερ-ήρωες στον «πραγματικό» κόσμο; Αποδόμηση της σουπερηρωικής συνταγής; Πάρτε «Kick-Ass», πάρτε «Super», μέχρι και τον στουντιακό «Deadpool». Δυστυχώς, το «Glass» φτάνει στις αίθουσες καταϊδρωμένο και, επί της ουσίας, ήδη ξεπερασμένο.

Πέραν τούτου, αξίζει να αναγνωρίσουμε στον Shyamalan πως, στον κόσμο της κινηματογραφικής αυτοκρατορίας της Marvel και του «Star Wars», προσπαθεί ακόμα να μιλήσει στο ευρύ κοινό με φωνή προσωπική. Κι έτσι όμως, είναι δύσκολο να αγνοήσεις πως η απόπειρά του πάνω σε μια φιλόδοξη blockbuster-ίζουσα αφήγηση και κατ’ επέκταση η κινηματογραφική διαλεκτική του χωλαίνουν εξόφθαλμα. Πέραν των κινηματογραφικών ενστάσεων σε πρώτο επίπεδο (πλήρης έλλειψη ανάπτυξης χαρακτήρων -διακοσμητικός ο Bruce Willis-, υπερβολική στήριξη σε διαλογικό exposition, επιφανειακή αποδόμηση του σουπερηρωικού genre, απουσία ουσιαστικού διακυβεύματος και συνεπώς σασπένς και αισθητά περιορισμένο οπτικό ενδιαφέρον), το φιλμ αποτυγχάνει να εμβαθύνει ικανοποιητικά σε μια ομολογουμένως ενδιαφέρουσα νοηματική πάνω στη σημειολογία της έννοιας του σούπερ-ήρωα.

Η συμβολική ιδέα πως καθένας μας κρύβει έναν σούπερ-ήρωα μέσα του είναι καλοπροαίρετη και θεμιτή, μα θίγεται κι αυτή τόσο επιδερμικά κι εκβιασμένα από ένα σενάριο που απλώς μιλάει για τις ιδέες του αντί να τις εξερευνά κινηματογραφικά, που αφήνεται ατυχώς ανοιχτή σε ερμηνευτικές παρεξηγήσεις: η «σούπερ-δύναμη», δηλαδή η ικανότητα για την προσωπική υπέρβαση είναι έμφυτη, άρα εξαρτάται από τη φύση κι όχι τον ίδιο τον άνθρωπο; Αν κάποιος δεν την κατέχει, δεν ευθύνεται ο ίδιος, παρά οφείλει να στηριχτεί πειθήνια σε κάποιον άλλον… εκ φύσεως προνομιούχο «σούπερ-ήρωα»; Για την υπέρβαση, χρειαζόμαστε τον «σούπερ-ήρωα», γιατί ο «άνθρωπος» δεν αρκεί; Οι άνθρωποι δεν είναι παρά μια άβουλη μάζα που μόνο με την καθοδήγηση ενός «σούπερ-ήρωα»-ηγέτη μπορούν να οδηγηθούν στην υπέρβαση;

Δίχως την καλλιτεχνικότητα μιας καθαρής ταινίας δημιουργού όπως ο «Άφθαρτος», δίχως την καθηλωτική (παρότι τελικώς επιφανειακή) παρατήρηση ενός απρόβλεπτου χαρακτήρα όπως στον «Διχασμένο» και πάνω απ’ όλα δίχως πραγματικό λόγο ύπαρξης πέρα από δημιουργικό… πείσμα, το «Glass» είναι μια ταινία καλών προθέσεων μα καταδικασμένου αποτελέσματος. Ξεπερασμένη στη νοηματική της και δυστυχώς οριακά βαρετή στην παρακολούθησή της, δίνει τουλάχιστον την ευκαιρία στον σαρωτικό James McAvoy να επαναλάβει τον εαυτό του (ή έστω μια καρικατούρα του) απολαυστικότατα.

Βαθμολογία: