Το Κεντρί (1973)

ΣΥΝΟΨΗ

Ο Τζόνι ‘Κέλι’ Χούκερ είναι ένας μικροαπατεώνας από το Ιλινόις, ο οποίος με τη βοήθεια των φίλων του, Λούθερ Κόουλμαν και Ίρι Κιντ, καταφέρνει να κλέψει στα χαρτιά 11.000 δολάρια από ανύποπτο θύμα. Ο Λούθερ αποφασίζει να παρατήσει τις κομπίνες και συμβουλεύει τον Τζόνι να πάει στο Σικάγο για να συναντήσει τον Χένρι Γκόντορφ για να του διδάξει τα κόλπα για μεγάλες κομπίνες. Το θύμα όμως των χαρτοπαικτών ήταν τσιράκι του διαβόητου μαφιόζου Ντόιλ Λόνεγκαν, κι ο Λούθερ δεν προλαβαίνει να χαρεί την απόσυρσή του από τον κόσμο της κομπίνας εφόσον οι άνδρες του Λόνεγκαν τον δολοφονούν. Διψασμένος για εκδίκηση τότε ο Τζόνι, πηγαίνει στο Σικάγο και ζητά τη βοήθεια του Γκόντορφ προκειμένου να στήσουν κομπίνα εις βάρος του μαφιόζου.

Σκηνοθεσία:

George Roy Hill

Κύριοι Ρόλοι:

Paul Newman … Henry ‘Shaw’ Gondorff

Robert Redford … Johnny ‘Kelly’ Hooker

Robert Shaw … Doyle Lonnegan

Robert Earl Jones … Luther Coleman

Charles Durning … αστυνόμος William Snyder

Ray Walston … J.J. Singleton

Eileen Brennan … Billie

Harold Gould … Kid Twist

Dana Elcar … πράκτορας Polk ‘Hickey’

Dimitra Arliss … Loretta Salino

Jack Kehoe … Erie Kid

Sally Kirkland … Crystal

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: David S. Ward

Παραγωγή: Tony Bill, Julia Phillips, Michael Phillips

Φωτογραφία: Robert Surtees

Μοντάζ: William Reynolds

Σκηνικά: Henry Bumstead

Κοστούμια: Edith Head

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: The Sting
Ελληνικός Τίτλος: Το Κεντρί

Άμεσοι Σύνδεσμοι

Το Κεντρί Νο 2: Νέο Κόλπο (1983)

Κύριες Διακρίσεις

Όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, αυθεντικού σεναρίου, μουσικής (διασκευής), μοντάζ, σκηνικών και κοστουμιών. Υποψήφιο για πρώτο αντρικό ρόλο (Robert Redford), φωτογραφία και ήχο.
Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα σεναρίου.

Παραλειπόμενα

Επανασύνδεση του George Roy Hill με το πρωταγωνιστικό δίδυμο του Οι Δύο Ληστές (1969).
Το στόρι δανείστηκε την έμπνευση του από αληθινές απάτες των αδελφών Fred και Charley Gondorff, όπως αυτές είχαν καταγραφεί από τον David Maurer στο βιβλίο The Big Con: The Story of the Confidence Man. Ο Maurer έκανε μήνυση επί αυτού στην παραγωγή, καταφέρνοντας μονάχα να καταλήξει σε εξωδικαστικό συμβιβασμό, κερδίζοντας 300 χιλιάδες δολάρια.
Ο τίτλος παραπέμπει στο σημείο που ο απατεώνας χαρτοπαίκτης εξαργυρώνει τις μάρκες του στο ταμείο. Εάν φυσικά η απάτη είναι πετυχημένη, το θύμα το αντιλαμβάνεται ενώ ο θύτης έχει για τα καλά απομακρυνθεί.
Ο χαρακτήρας του Γκόντορφ ήταν υποβαθμισμένος στο αρχικό σενάριο, αλλά όταν τον ανέλαβε Paul Newman, ο χαρακτήρας γράφτηκε από την αρχή.
Οι συμβουλές προς τον Newman ήθελαν να μην ξαναπαίξει κωμωδία, μια και δεν είχε “λεπτότητα”, αλλά εκείνος πήρε τον ρόλο για να αποδείξει το αντίθετο. Βέβαια, για να αποδεχτεί πήρε μισό εκατομμύριο δολάρια, ποσοστό από τις εισπράξεις και το όνομα του πρώτο στην ταμπέλα.
Ο Robert Redford είδε για πρώτη φορά την ταινία το 2004.
Πρώτη ταινία της Universal που πήρε τον βασικότερο των Όσκαρ από το 1930.
Η διασημότερη σχεδιάστρια κοστουμιών της χολιγουντιανής ιστορίας, η Edith Head, πήρε εδώ το όγδοο αλλά και έσχατο Όσκαρ στην καριέρα της.
Αρχικά ο Robert Redford ήταν διστακτικός στο να πάρει τον ρόλο, και μέχρι να αλλάξει γνώμη, ήταν ο Jack Nicholson που τον αρνήθηκε.
Εδώ είναι η μοναδική υποψηφιότητα για Όσκαρ ερμηνείας για τον Robert Redford.
Ο Warren Beatty απέρριψε τον ρόλο του Τζόνι Χούκερ.
Ο Laurence Olivier ήταν στα υπόψιν για να παίξει τον Ντόιλ.
Πολύ μεγάλη εμπορική επιτυχία. Τα κέρδη έφτασαν στα 159,6 εκατομμύρια δολάρια, με το κόστος να είναι στα 5,5.

Μουσικά Παραλειπόμενα

Ο Marvin Hamlisch διασκεύασε μεγάλες επιτυχίες της ράγκταϊμ εποχής, με το κλασικό The Entertainer του Scott Joplin (1902) να αποτελεί το σήμα κατατεθέν του φιλμ.

ΚΡΙΤΙΚΗ #1

Κριτικός: Δημήτρης Κωνσταντίνου-Hautecoeur
Έκδοση Κειμένου: 21/7/2012

Αν σας αρέσουν οι ταινίες που περιγράφουν αυτό που πολύ συχνά αναφέρεται ως «το «τέλειο έγκλημα», θα έλεγα ότι είστε υποχρεωμένοι να έχετε δει αυτήν την ταινία! Ο George Roy Hill υπογράφει μια από τις διασκεδαστικότερες, αλλά και αποτελεσματικότερες crime-movies όλων των εποχών, έχοντας δύο φοβερά χαρτιά να παίξει: πρώτον, το σούπερ πρωταγωνιστικό δίδυμο των απολαυστικότατων Robert Redford-Paul Newman, που αποτελούν τα δυνατότερα ερμηνευτικά και γοητευτικότερα προσόντα του φιλμ, και δεύτερον το ευφυές σενάριο του David S. Ward: απολαυστικά περίπλοκο, ανατρεπτικό κι εντυπωσιακό σε σύλληψη, μοιάζει να διαθέτει προσεγμένη στην εντέλεια μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια ενός απίστευτου σχεδίου-υπερπαραγωγής με στόχο την εξαπάτηση ενός απατεώνα μεγαλοτραπεζίτη. Σε υποβάλλει σε ένα πανέξυπνο, καθηλωτικά αγωνιώδες παιχνίδι αμφιβολίας για το ποιος ξέρει τι και ποιος, τελικά, εξαπατά ποιον -μέχρι να σου αποκαλύψει στο τέλος ότι δεν χρειαζόταν καν, στην πραγματικότητα, να αγωνιάς ιδιαίτερα…

Μια τόσο απολαυστική κι εντυπωσιακή, τέσσερις δεκαετίες μετά την δημιουργία της, ταινία, δίκαια διεκδικεί, θεωρώ, τον τίτλο του κλασικού must-see, ιδίως για τους φαν των crime-movies…

Βαθμολογία:

ΚΡΙΤΙΚΗ #2

Κριτικός: Γιώργος Ξανθάκης
Έκδοση Κειμένου: 27/8/2023

Σικάγο, δεκαετία του 1930. Μετά τη δολοφονία ενός κοινού τους φίλου, ο ανερχόμενος μικροαπατεώνας Johnny Hooker (Robert Redford) συνεργάζεται με τον έμπειρο συνάδελφο του, Henry Gondorff (Paul Newman), για να εκδικηθούν τον αδίστακτο αρχιγκάγκστερ Doyle Lonnegan (Robert Shaw). Οι Hooker και Gondorff σχεδιάζουν μια περίπλοκη απάτη με στοιχήματα για να αποσπάσουν από τον Lonnegan μισό εκατομμύριο δολάρια. Αυτό που δεν ξέρουν είναι ότι το FBI παρακολουθεί τον Lonnegan εδώ και αρκετό καιρό, και σκοπεύει να τον φέρει αντιμέτωπο με τη δικαιοσύνη. Ωστόσο τα πράγματα δεν πάνε ακριβώς σύμφωνα με το σχέδιο, απαιτώντας αυτοσχεδιασμό της τελευταίας στιγμής από το απτόητο δίδυμο…

Τέσσερα χρόνια μετά την μεγάλη τους επιτυχία «Οι Δυο Ληστές», ο Paul Newman, ο Robert Redford και ο σκηνοθέτης George Roy Hill συνεργάστηκαν ξανά για το «Κεντρί». Παρά το γεγονός ότι το «Κεντρί» δίχασε την κριτική (και συνεχίζει να το κάνει), αποτέλεσε μία από τις πιο επιτυχημένες αμερικανικές ταινίες της δεκαετίας του 1970.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί αυτό το φιλμ ήταν τόσο δημοφιλές και έχει διατηρήσει μέχρι σήμερα μεγάλο μέρος της γοητείας του. Πρόκειται για ένα λουστραρισμένο, άψογα κατασκευασμένο, αλλά και κάπως επιφανειακό «caper film», με κομψά σκηνικά και κοστούμια, με νοσταλγική φωτογραφία του Robert Surtees σε τόνους σέπια και με ένα ακαταμάχητο δίδυμο πρωταγωνιστών.

Το «Κεντρί» έχει άφθονο στυλ, αλλά λιγότερη ουσία καθώς υιοθετεί την τάση του Χόλιγουντ να δίνει προτεραιότητα στην εμπορικότητα παρά στην καλλιτεχνική αξία. Το σενάριο δεν προσφέρει χώρο για την ανάπτυξη χαρακτήρων, που μοιάζουν με καρικατούρες, και η σκηνοθεσία παρουσιάζει μια μη ρεαλιστική αλλά ανώδυνη και χιουμοριστική οπτική της Αμερικής του 1930, όπου στην πραγματικότητα οι συμμορίες του οργανωμένου εγκλήματος δρούσαν ανεξέλεγκτα. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι δεν εμβαθύνει κοινωνιολογικά στο θέμα της εγκληματικότητας, το “Κεντρί” είναι μια πολύ διασκεδαστική ταινία.

Ο καλός τεχνίτης George Roy Hill («The Great Waldo Pepper»/«Slap Shot»/«Hawaii») δεν κάνει καμία προσπάθεια να προβληματίσει τον θεατή · προσπαθεί να τον γοητεύσει, να τον ψυχαγωγήσει και τελικά να τον χειραγωγήσει ώστε να ταυτιστεί με τους «καλούς» απατεώνες. Σε ένα άλλο μετα-επίπεδο, ο σεναριογράφος David S. Ward με το ευφυές σενάριο του παίζει το δικό του παιχνίδι εξαπάτησης με τον θεατή, καθοδηγώντας τον να πιστέψει την αληθοφάνεια μιας σειράς γεγονότων που απεικονίζονται, μέχρι την αναπάντεχη τελική ανατροπή.

Μια ακόμη θετική επίδραση της ταινίας ήταν ότι αναβίωσε το ενδιαφέρον τού κοινού για το έργο του Scott Joplin -συνθέτη του ragtime- που αναβιώνει στο χαρούμενα αναχρονιστικό σκορ από τον Marvin Hamlisch. Το 1983, κυκλοφόρησε μια συνέχεια της ταινίας -«Το Κεντρί Νο 2: Νέο Κόλπο»- με διαφορετικό καστ και σκηνοθέτη τον Jeremy Paul Kagan, που όμως υπήρξε παταγώδης αποτυχία σε κάθε επίπεδο.

Βαθμολογία: