Splice

Κριτικός: Βασίλης Καγιογλίδης

Έκδοση Κειμένου: 20/8/2010

Ο Vincenzo Natali, αποδεικνύει ότι είναι από τους καλύτερους ερμηνευτές του κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι, προσεκτικός μελετητής των δεδομένων της εποχής του, ικανός να αναφερθεί και να αναλύσει πάνω σε αυτά. Το σινεμά του, sci-fi ως επί το πλείστον, μοιάζει πάντα προφητικό, διαχρονικό και συνάμα μοναδικό.

Και ετούτη εδώ η ταινία, δε θα μπορούσε να μην είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανήσυχης προσωπικότητάς του, γόνος ενός σκεπτόμενου μυαλού που αποκωδικοποιεί τα τρέχοντα και τα αναλύει με μία στιβαρή επιχειρηματολογία αλλά πάνω από όλα με ένα ιδιόμορφο σκηνοθετικό στυλ. Είναι τόσο επίκαιρη και ταυτόχρονα βαθιά μελλοντολογική, που αδυνατείς να της προσάψεις ότι παραπαίει στην υπερβολή και το φανταστικό, ακόμα κι αν ο δημιουργός της μελετά την κοινωνία μέσα από τα μάτια της πειραματικής, όπως αυτή φαντάζει να συμβαίνει αρκετά χρόνια μετά. Ο Natali πετυχαίνει να κλείσει τρύπες, να απαντήσει σε ερωτήματα και να καλύψει τυχόν κενά. Ταυτόχρονα παράγει ένα σφιχτοδεμένο, λεπτομερειακό και απόλυτα συγκροτημένο σενάριο πάνω στο οποίο καταφέρνει να χτίσει με τον τρόπο που ξέρει καλύτερα, μία έντονη ατμόσφαιρα μυστηρίου, πλάθοντας τελικά ένα ανθρωποκεντρικό sci-fi φιλμ που διαθέτει αρκετά στοιχεία σκοτεινής ταινίας δωματίου.

Μέσα στα μάτια δύο αξιόλογων ερμηνευτών, ο Ιταλός σκηνοθέτης καθρεφτίζει τις αγωνίες των σύγχρονων κοινωνιών για πρόοδο. Απεικονίζει τις προσωπικές επιδιώξεις του ανθρώπινου είδους, που καλύπτουν πολυάριθμους τομείς του βίου του και φωτογραφίζει με τα μελανότερα χρώματα την ανάγκη κρατών, οργανισμών και πολυεθνικών για πλουτισμό, που πετυχαίνεται με οποιοδήποτε κόστος και χωρίς ηθικές αναστολές. Οι ηθικές αξίες και τα όρια στην επιστημονική έρευνα, αναλύονται και απασχολούν τη βάση του σεναρίου. Ο Natali διερωτάται ποιος είναι αυτός που θέτει τις διαχωριστικές γραμμές, αυτός που ορίζει το μέτρο, το λάθος και το σωστό. Είναι ο άνθρωπος, η ανθρωπότητα και η κοινωνική επιταγή, η ιδία η επιστήμη ή τελικά η θρησκεία; Αυτός ο τελευταίος θεσμός, παραμένει εύστοχα απών από τα πάντα, όμως τόσο ζωντανά παρόν μέσα στα λόγια των δύο βασικών ηρώων, σε σημείο που σου προκαλεί τρόμο η συνεχόμενη βουβή επίκλησή του.

Η ανάγκη του δημιουργού να μιλήσει για πολλά θέματα, που δικαιολογημένα θεωρεί ότι αλληλεπιδρούν και τελικά επηρεάζουν τον άνθρωπο, αφού τα πάντα γίνονται με αυτοσκοπό αυτό το ανώτερο όν, τον αναγκάζουν να χωρέσει σε μιάμιση ώρα, απόψεις πάνω στη μάχη των φύλων, τα ηθικά διλλήματα, τους περιορισμούς που βάζει η ψυχή και εκείνες τις αναστολές που επιτάσσει το μυαλό. Τα πάντα αλληλοσυγκρούονται στο φιλμ του, που ούτε δράσης στερείται – αν και καταλήγει πολλές φορές φτωχή μπροστά στο λόγο και τη βασική ιδέα – ούτε εύστοχων σχολίων και καυστικών ερμηνειών. Τα οπτικά εφέ κάνουν σαφώς τη δουλειά τους και η σκηνοθεσία, με αδυναμίες στα εξωτερικά γυρίσματα και παραπομπές σε αρκετές καλτ πηγές, εξυπηρετεί το σενάριο και υποβοηθά τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών, με την Polley να έχει πάντα τον πρώτο λόγο.

Ο Vincenzo Natali κάνει την καλύτερη ταινία της καριέρας του μετά το αμφιλεγόμενο αλλά ανατρεπτικό Cube, παρά το γεγονός ότι οι ουσιαστικές του παρατηρήσεις χάνονται στο πλέγμα των υπεράριθμων καινοτόμων θεμάτων που ανοίγει. Δημιουργεί ένα φιλμ που γεννάται θαρρείς από τη συνένωση του χθες, του σήμερα και του αύριο και αποδομείται πάνω στο κύκλο της ζωής, ο οποίος καταφέρνει να χωρέσει μέσα σε εκατό κινηματογραφικά λεπτά. Το Splice είναι μία ταινία -αδικαιολόγητα- παραγεμισμένη σε λόγο, με δύο ξεκάθαρους και πολυδιάστατους χαρακτήρες αλλά με επιφανειακά αποτυπωμένες τις δευτερεύουσες προσωπικότητες. Μία ταινία που καταλήγει σε εύστοχες διαπιστώσεις και όπως και στον Κύβο, ταυτίζει αλληγορικά τα στοιχεία της κινηματογραφικής ιστορίας με εικόνες της ίδιας της ζωής. Εξερευνά τις ζωώδεις πτυχές του ανθρώπου και το ανθρώπινο πεδίο του ζωικού ενστίκτου και ρίχνει, ταυτόχρονα, ματιά θαυμασμού και απαξίωσης στην επιστήμη, βάζοντάς την να αναμετρηθεί με το απρόβλεπτο εγώ, το εθιμικό δίκαιο, την πίστη και τελικά την προσωπική ηθική.

Βαθμολογία:

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής

Έκδοση Κειμένου: 22/9/2010

Ακόμα ένας απόγονος του Φρανκενστάιν που θα έπρεπε να δουλέψει πολύ περισσότερο την έννοια της τεχνητής γέννησης. Ο Natali δεν τολμά ποτέ παρά στη σεξουαλική σκηνή, εκεί που επισημοποιεί τη συγγένεια του με τον David Cronenberg, κι αφήνει στην άκρη κάθε σύνδεσμο με τη Shelley. Και είναι το σεξουαλικό στοιχείο που χαρίζει μια οντότητα στην ταινία, γιατί θριλερικά περιμένεις πολλά και παίρνεις λίγα, με πιο ουσιαστικά κάποιες υπόνοιες. Η ταινία, παρά ταύτα, είναι ενδιαφέρουσα κι αυτό οφείλεται στο ότι ο δημιουργός της την παίρνει στα σοβαρά, κι αν στηρίζονταν από ένα δυνατό σενάριο, θα την θυμόμαστε καιρό. Τώρα, περίπου κάνα μήνα…

Καλοστημένο ζευγάρι οι Brody και Polley, με τη δεύτερη να κερδίζει κατά κράτος τον αναλωμένο ηθοποιό. Η ταινία πέφτει όλη πάνω σε αυτούς και το πλάσμα, κι ερμηνευτικά δεν δυσαρεστεί. Οι ερμηνείες αυτές βοηθούν μια περιρρέουσα μουντή ατμόσφαιρα που πετυχαίνει να σε κρατήσει ξύπνιο, διορθώνοντας οπτικά ένα πολύ αδύναμο σενάριο. Το σενάριο δεν είναι αδύναμο μονάχα ως προς τους διαλόγους του, αλλά κι ως αφήγηση. Πολύ στρωτό, με κλασική γραμμή ανάπτυξης και με ελάχιστες ως μηδενικές εκπλήξεις (αναλόγως την «εκπαίδευση» του κάθε θεατή πάνω στο είδος). Πιο πολύ μου έρχονταν στον νου πως μου έλειψε ο παλιός Cronenberg, και πως ακόμα και με τη σεναριακή ανάπτυξη της Μύγας, θα έκανε θαύματα.

Βαθμολογία: