Θα Έρθει η Μέρα και για Μας

Κριτικός: Βασίλης Καγιογλίδης

Έκδοση Κειμένου: 1/9/2011

Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει. Ο Romain Gavra, γιος του Κώστα Γαβρά και μέχρι πρότινος σκηνοθέτης γαλλικών βίντεο κλιπ, με την πρώτη του ταινία, μας συστήνει το σινεμά με το οποίο πρόκειται να ασχοληθεί. Ένα σινεμά που χαρακτηρίζεται από έντονους κοινωνικούς προβληματισμούς, τις νέες ταξικές ανακατατάξεις και τις ανατροπές στις ανθρώπινες σχέσεις, που χρησιμοποιεί όμως αλληγορικές εκφράσεις για να αποτυπώσει τη σύγχρονη πραγματικότητα, αρνούμενο να δεχτεί τη γραμμική, συνήθη αφηγηματική πρακτική του σκηνοθετικού ρεαλισμού.

Η ταινία του Gavra όχι ότι δεν είναι ακριβής και καίρια στην αποτύπωσή της. Το αντίθετο, μάλιστα. Η διαφορά της με τις συνηθισμένες ταινίες για τα διάφορα κοινωνικά φαινόμενα είναι η μέθοδος ανάπτυξής της. Συμβολικοί χαρακτήρες, σουρεαλιστικές αναφορές και κυνική σκηνοθετική ματιά σε μια ταινία που στα πρόσωπα των χαρακτήρων είναι προσωποποιημένες δύο γενεές με ανόμοια αντίληψη της πραγματικότητας. Η πρώτη που εκπροσωπεί ο βαριεστημένος ψυχαναλυτής, είναι εκείνη που έχοντας παλέψει για ιδανικά και αξίες, αποδέχεται τις εξελίξεις, αρνούμενη να εντοπίσει έναν λόγο για να ξεσηκωθεί. Επαναπαύεται μπροστά στις τρομακτικές ανατροπές που λαμβάνουν χώρα σε όλο το πλέγμα του κοινωνικού φάσματος, νιώθοντας παράλληλα να την προσπερνούν ή να την απαξιώνουν. Η δεύτερη, η μοναχική γενιά του ιντερνέτ και της μαζικοποίησης, που το αίμα της βράζει και η οποία επαναστατεί αναρχικά, άκομψα και σπασμωδικά, χωρίς να γνωρίζει τους ουσιαστικούς λόγους για να το κάνει, την αφορμή και το μέσο να απαιτήσει υλοποίηση των ιδανικών της. Οι δύο, λοιπόν, αυτές γενιές συναντιόνται και μέσα από ένα «ιδιαίτερο» και απαιτητικό για τον θεατή ταξίδι αυτογνωσίας στη γαλλική ενδοχώρα, θα ανακαλύψουν η μία την άλλη και θα εκδηλώσουν αλληλοσυμπληρούμενες τα πιστεύω τους, πολλές φορές με καταστροφικά αποτελέσματα.

Ταυτόχρονα, οι δύο αυτές προσωπικότητες είναι η αφορμή που αναζητούσε ο Gavras, πέρα από τη βασική του ιδεολογική περιπλάνηση, για να αναφερθεί στα κοινωνικά στερεότυπα, τις συμβάσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά, σε όλα εκείνα που γεννούν την περιθωριοποίηση, την κοινωνική καταπίεση και συνεπεία αυτής τη βία. Να αναφερθεί στη Γαλλία των μειονοτήτων και των μειονοτικών, με έμφαση στους αλλοδαπούς και την ομοφυλοφιλία, στην γενιά της ηθικής αποχαύνωσης που υφίσταται συναισθηματική στείρωση ζώντας σε μία μπερδεμένη πραγματικότητα.

Ο τρόπος του Gavra είναι ανατρεπτικός, ωμός και χαρακτηρίζεται από ορμητικότητα. Παίζει συχνά με τα σύμβολα και τις καταστάσεις και είναι απροσδόκητα επίκαιρος. Ξεχνάει, ωστόσο, να βάλει όρια στις θεματικές του αναπτύξεις και στους πειραματισμούς τού ύφους και από μεστό λόγο με επιχειρήματα, καταλήγει ορισμένες φορές στη φλυαρία και τη σύγχυση. Η αναπαράσταση της ιδεολογίας που συντηρεί τη σύγχρονη γαλλική κοινωνία και των σκέψεων, πολλές φορές φοβικών και εκβιαστικών, που τροφοδοτούν τους εξουσιαστές, υποκινώντας τους στην επιβολή, χαρακτηρίζεται από αιρετικές πρακτικές και τη χρήση έντονης ψυχοσωματικής βίας. Αν έλειπαν, όμως, οι θεματικές ανακατανομές και η διασπορά των σκέψεων του δημιουργού, με ταυτόχρονη εμβάθυνση στην ουσία και όχι στην τελειοποίηση της οπτικής απεικόνισης, θα ήταν εμφανής η αίσθηση μιας πιο άρτιας και ολοκληρωμένης ταινίας. Σαφώς ξεκάθαρης από την αρχή έως το τέλος, χωρίς κλιμακώσεις και συνεχείς μεταβάσεις σε παράλληλα ουτοπικά σύμπαντα, που θα αποτύπωνε επακριβώς όσα ο νεαρός Gavra είχε κατά νου.

Βαθμολογία: