Η Κοινωνία του Χιονιού (2023)

ΣΥΝΟΨΗ

Το 1972, η πτήση 571 της πολεμικής αεροπορίας της Ουρουγουάης, που ναυλώθηκε για την πτήση μιας ομάδας ράγκμπι στη Χιλή, συντρίβεται καταστροφικά σε έναν παγετώνα στην καρδιά των Άνδεων. Μόνο 29 από τους 45 επιβάτες επέζησαν από τη συντριβή και βρέθηκαν σε ένα από τα πιο σκληρά περιβάλλοντα του κόσμου, όπου αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε ακραίες πράξεις για να παραμείνουν ζωντανοί.

Σκηνοθεσία:

J.A. Bayona

Κύριοι Ρόλοι:

Enzo Vogrincic … Numa Turcatti

Agustin Pardella … Nando Parrado

Matias Recalt … Roberto Canessa

Esteban Bigliardi … Javier Methol

Diego Vegezzi … Marcelo Perez del Castillo

Fernando Contingiani … Arturo Nogueira

Esteban Kukuriczka … Adolfo ‘Fito’ Strauch

Rafael Federman … Eduardo Strauch

Simon Hempe … Jose Luis ‘Coche’ Inciarte

Andy Pruss … Roy Harley

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: J.A. Bayona, Nicolas Casariego, Jaime Marques, Bernat Vilaplana

Παραγωγή: Belen Atienza, Sandra Hermida

Μουσική: Michael Giacchino

Φωτογραφία: Pedro Luque

Μοντάζ: Jaume Marti

Σκηνικά: Alain Bainee

Κοστούμια: Julio Suarez

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: La Sociedad de la Nieve
Ελληνικός Τίτλος: Η Κοινωνία του Χιονιού
Διεθνής Τίτλος: Society of the Snow

Άμεσοι Σύνδεσμοι

Οι Επιζήσαντες (1993)

Σεναριακή Πηγή

Βιβλίο: La Sociedad de la Nieve του Pablo Vierci.

Κύριες Διακρίσεις

Υποψήφιο για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας (Ισπανία) και μακιγιάζ/κομμώσεων.
Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.
Υποψήφιο για Bafta καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.
Ειδικό βραβείο στο φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν.
Βραβείο ειδικών εφέ και μακιγιάζ/κομμώσεων στα Ευρωπαϊκά Βραβεία.
Καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, νέος ηθοποιός (Matias Recalt), παραγωγή, μουσική, φωτογραφία, μοντάζ, σκηνικά, κοστούμια, ήχο, ειδικά εφέ και μακιγιάζ/κομμώσεις στα Goya. Υποψήφιο για σενάριο.

Παραλειπόμενα

Η τραγική ιστορία του 1972 δεν μεταφέρεται εδώ για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη. Η πρώτη ήταν στο Μεξικό το 1975, με το Supervivientes de los Andes (στη χώρα μας είχε κυκλοφορήσει με τίτλο: Είμαστε Όλοι Κανίβαλοι) του Rene Cardona. Πιο γνωστή έγινε η αμερικανική εκδοχή του 1993 (Alive), σε σκηνοθεσία Frank Marshall, και με τους Ethan Hawke και Vincent Spano να ηγούνται του καστ. Τέλος, το 2007 κυκλοφόρησε το ντοκιμαντέρ Stranded: I’ve Come from a Plane that Crashed on the Mountains του Gonzalo Arijon.
Ο J.A. Bayona ανακάλυψε το βιβλίο του 2009 από τον Pablo Vierci καθώς έκανε έρευνα για το The Impossible. Ακολούθησαν εκτενείς συνεντεύξεις με όσους είχαν επιβιώσει των γεγονότων αλλά και από τις οικογένειες τους, με την ταινία να ανακοινώνεται το 2021.
Τα γυρίσματα κράτησαν 138 ημέρες και έλαβαν χώρα στην οροσειρά Σιέρα Νεβάδα (Ισπανία), στο Μοντεβιδέο (Ουρουγουάη), και στις Άνδεις (Αργεντινή, Χιλή). Ανάμεσα στις τοποθεσίες χρησιμοποιήθηκε κι ένα αληθινό συντρίμμι αεροσκάφους. Δημιουργήθηκαν επίσης τρία αντίγραφα του αληθινού αεροπλάνου: το ένα σε στούντιο, το δεύτερο θαμμένο σε τεχνητό χιόνι και το τρίτο σε υψόμετρο τριών χιλιομέτρων.
Το καστ συναποτελείται από ουρουγουανούς και αργεντινούς ηθοποιούς, με τους περισσότερους από αυτούς να μην έχουν πρότερη εμπειρία από σινεμά.
Ο επιζήσαντας Jose Luis ‘Coche’ Inciarte πρόλαβε να δει την ταινία σε μια πρώιμη μορφή της, πριν φύγει από τη ζωή τον Ιούλιο του 2023.
Το φιλμ έκλεισε εκτός ανταγωνισμού το φεστιβάλ Βενετίας. Διανομή όμως σε αίθουσες πήρε μόνο για την Ισπανία, μια και το Netflix ανέλαβε την παγκόσμια διανομή μέσω της πλατφόρμας του.
Έγινε η τρίτη πιο κερδοφόρα ταινία των βραβείων Goya όλων των εποχών, χάνοντας μόνο ένα βραβείο από τα 13 που ήταν υποψήφια.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Κριτικός: Νίκος Ρέντζος

Έκδοση Κειμένου: 14/1/2024

Ο Χουάν Αντόνιο Γκαρθία Μπαγιόνα ή J. A. Bayona, για τους φίλους, επιστρέφει στα ισπανόφωνα φιλμ και μετά το πέρασμα από το χολιγουντιανό μπλόκμπαστερ (Jurassic World: Fallen Kingdom) μας υπενθυμίζει ότι είναι ένας πολύ ικανός σκηνοθέτης. Το ξεκίνημά του με το Ορφανοτροφείο, πίσω στο 2007, είχε ξεκάθαρα δείγματα ικανότητας χειρισμού, τόσο του είδους (τρόμος) αλλά και των ηθοποιών. Το Χόλιγουντ τον τσίμπησε, έκανε δύο αρκετά καλές ταινίες (The Impossible, A Monster Calls), προσπάθησε να κάνει κάτι διαφορετικό με το Jurassic World αλλά δεν έπεισε, και το 2023 τον βρίσκει σκηνοθέτη στην επίσημη πρόταση της Ισπανίας για τα Όσκαρ. Το La Sociedad de la Nieve είναι μία από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, που δυστυχώς εδώ δεν θα μπορέσουμε να την απολαύσουμε στον κινηματογράφο, όπως θα της άξιζε, αλλά στο Νέτφλιξ.

Η ιστορία είναι σχετικά γνωστή και αφορά το αεροπορικό δυστύχημα στις Άνδεις, το 1972. Ένα αεροπλάνο που μεταφέρει μια ανδρική ομάδα ράγκμπι από την Ουρουγουάη στη Χιλή πέφτει στις Άνδεις. Εκεί υπάρχουν 54 επιβάτες, οι οποίοι καταφέρνουν να επιζήσουν της πτώσης αλλά βρίσκονται πια μέσα στο απόλυτο λευκό τοπίο και τις χαμηλές θερμοκρασίες. Οι μέρες περνάνε, διασώστες δεν φαίνονται, τα τρόφιμα τελειώνουν και σύντομα κάποιοι χάνουν τη ζωή τους. Οι επιζήσαντες θα πρέπει να βρουν τρόπο να τραφούν, και τότε είναι που παίρνουν την απόφαση να καταφύγουν σε κάτι πολύ ακραίο (ακόμα κι αν υπάρχει μια πιθανότητα κάποιος να μη γνωρίζει το συμβάν, σε αυτό εδώ το κείμενο θα αποφύγουμε την αναφορά του, ώστε η εμπειρία της θέασης της ταινίας να είναι ακόμα πιο επιδραστική).

Η ταινία του Μπαγιόνα είναι εξαιρετική σε κάθε πτυχή της. Η ανάλυση χαρακτήρων, οι διάλογοι και τα ηθικά διλλήματα που αρχίζουν να προβάλουν μπροστά στο ζητούμενο της επιβίωσης, τονίζονται ακόμα περισσότερο με τη χρησιμοποίηση του φυσικού, χιονισμένου κι έρημου τοπίου σε συνδυασμό με το κλειστοφοβικό της διαλυμένης ατράκτου του αεροσκάφους, εκεί όπου περνούν τις ώρες τους οι πρωταγωνιστές. Το σενάριο που έγραψε ο ίδιος ο Μπαγιόνα, σε συνεργασία με τους Μπερνάτ Βιλαπλάνα και Χάιμε Μάρκες, καταφέρνει να παρουσιάσει σχεδόν όλους τους χαρακτήρες με επάρκεια κινηματογραφικού χρόνου. Σαφώς κάποιοι ξεχωρίζουν και είναι αναμενόμενο, αλλά μπορούμε να κατανοήσουμε την πλειοψηφία των επιζήσαντων και τον τρόπο σκέψης τους καθώς επίσης και το θρησκευτικό τους υπόβαθρο, το οποίο παίζει κι αυτό τον ρόλο του, όταν τα πράγματα δυσκολεύουν και πρέπει να παρθεί μια πολύ σημαντική απόφαση που έρχεται σε σύγκρουση με την ανθρώπινη φύση. Αυτό όμως εξετάζει κυρίως η ταινία. Ποια είναι τα όρια αυτής της φύσης, σε συνθήκες που για να τα καταφέρεις, πρέπει να προσπαθήσεις να τα υπερβείς και να τα ορίσεις εκ νέου;

Οι ερμηνείες είναι υποδειγματικές από όλο το επιτελείο. Όταν έρχεται η στιγμή τους, φροντίζουν όλοι να την αξιοποιήσουν. Ωστόσο ειδικότερα θα αναφέρω τους δύο που με εντυπωσίασαν περισσότερο. Ο ουρουγουανός, Έντσο Βόγκρινσικ, στο ρόλο του Νούμα, του άτυπου ίσως πρωταγωνιστή, και ο μεξικανός Ματίας Ρέκαλτ στον ρόλο του Ρομπέρτο Κανέσα είναι οι δύο που τραβούν λίγο περισσότερο την προσοχή σου. Ο Νούμα έχει να διαχειριστεί πολλά και ο Βόγκρινσικ το αποδίδει αυτό με τρομερή προσήλωση στην ερμηνεία του, ενώ ο Ρέκαλτ χειρίζεται τον Κανέσα με εσωτερικότητα και βγάζοντας όλη την ψυχολογική κατάσταση του ήρωα στα μάτια του.

Τέλος, άξια θαυμασμού είναι η επιλογή του φυσικού τοπίου για τα γυρίσματα και η αποφυγή ψηφιακών εφέ. Κάθε φορά που οι πρωταγωνιστές στέκονται έξω από τα συντρίμμια και κουβεντιάζουν, νιώθεις την παγωνιά στο δέρμα σου. Τα εναέρια πλάνα των βουνών με τις μικρές ανθρώπινες κουκίδες στο χιονισμένο τοπίο αρκούν για να καταλάβεις την τραγικότητα της κατάστασης που βίωσαν αυτοί οι άνθρωποι.

Οι ταινίες βασισμένες σε αληθινά γεγονότα εμφανίζουν συνήθως προβληματάκια στην αφήγηση. Το γεγονός επισκιάζει την κινηματογραφική ταινία, σαν και οι ίδιοι οι δημιουργοί να αφήνουν την ταινία να κυλήσει χωρίς να φροντίσουν να δώσουν μια δική τους οπτική, μια ανάγνωση του γεγονότος που θα χρησιμεύσει στο να πάμε βήματα παρακάτω από αυτό και να δούμε τι μπορεί να μας προσφέρει “καλλιτεχνικά” και δραματουργικά αυτή η ανάγνωση. Οφείλει ο δημιουργός να σκαλίσει κάτω από τα γεγονότα, για να “πει” κάτι. Στην Κοινωνία του Χιονιού, ο Μπαγιόνα και οι συνεργάτες του το κάνουν αυτό σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Βαθμολογία: