Ρωμαίος και Ιουλιέτα

Οι Μοντέγοι και οι Καπουλέτοι, οι δύο πιο δυνατές οικογένειες στην Βερόνα του 15ου αιώνα, διατηρούν θανάσιμη έχθρα. Ο Ρωμαίος, ο νεαρός Μοντέγος, θα ερωτευτεί παράφορα την όμορφη κόρη των Καπουλέτων, Ιουλιέτα, ακόμα κι αν όλα δείχνουν πως θα υπάρχει τραγική κατάληξη.

Σκηνοθεσία:

Franco Zeffirelli

Κύριοι Ρόλοι:

Leonard Whiting … Romeo Montague

Olivia Hussey … Juliet Capulet

Antonio Pierfederici … λόρδος Montague

Esmeralda Ruspoli … λαίδη Montague

Paul Hardwick … λόρδος Capulet

Natasha Parry … λαίδη Capulet

Michael York … Tybalt

Bruce Robinson … Benvolio Montague

John McEnery … Mercutio

Milo O’Shea … καλόγερος Laurence

Pat Heywood … η γκουβερνάντα

Robert Stephens … πρίγκιπας Escalus

Roberto Bisacco … κόμης Paris

Keith Skinner … Balthazar

Dyson Lovell … Sampson

Richard Warwick … Gregory

Roy Holder … Peter

Paola Tedesco … Rosaline Capulet

Laurence Olivier … αφηγητής (φωνή)

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Franco Brusati, Masolino D’Amico, Franco Zeffirelli

Παραγωγή: John Brabourne, Anthony Havelock-Allan

Μουσική: Nino Rota

Φωτογραφία: Pasqualino De Santis

Μοντάζ: Reginald Mills

Σκηνικά: Lorenzo Mongiardino

Κοστούμια: Danilo Donati

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Romeo and Juliet
• Ελληνικός Τίτλος: Ρωμαίος και Ιουλιέτα
• Εναλλακτικός Τίτλος: William Shakespeare’s Romeo and Juliet
• Εναλλακτικός Τίτλος: Romeo e Giulietta

Άμεσοι Σύνδεσμοι

• Ρωμαίος και Ιουλιέτα (1936)
• Ρωμαίος και Ιουλιέτα (1954)
• Ρωμαίος και Ιουλιέτα (1996)
• Ρωμαίος & Ιουλιέτα (2013)
• Ροζαλίνα (2022)

Σεναριακή Πηγή

• Θεατρικό: Romeo and Juliet του William Shakespeare.

Κύριες Διακρίσεις

• Όσκαρ φωτογραφίας και κοστουμιών. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία και σκηνοθεσία.
• Χρυσή Σφαίρα ξένης αγγλόφωνης ταινίας, υποσχόμενου νέου ηθοποιού (Leonard Whiting) και υποσχόμενης νέας ηθοποιού (Olivia Hussey). Υποψήφιο για σκηνοθεσία και μουσική.
• Βραβείο Bafta κοστουμιών. Υποψήφιο για σκηνοθεσία, δεύτερο αντρικό ρόλο (John McEnery), δεύτερο γυναικείο ρόλο (Pat Heywood), μουσική, μοντάζ και σκηνικά.
• Βραβείο σκηνοθεσίας και ερμηνείας (κοινό στους Olivia Hussey και Leonard Whiting) στα David di Donatello.
• Τιμητικό βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Παραλειπόμενα

• Πρόκειται για την πλέον διάσημη από τις πολλές κινηματογραφικές διασκευές του διαχρονικού θεατρικού του 1597 του William Shakespeare. Πέρα από τις εμπορική του επιτυχία, ήταν δημοφιλές στις νεανικές ηλικίες, μια και ήταν η πρώτη φορά που οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες ενσαρκώνονταν από ηθοποιούς κοντά στις αυθεντικές ηλικίες του θεατρικού. Έγινε μαζί και η πρώτη διασκευή από Shakespeare που βρέθηκε στην κατηγορία του Όσκαρ καλύτερης ταινίας.
• Παρότι ο Franco Zeffirelli δεν ανέφερε κάτι τέτοιο ούτε στην αυτοβιογραφία του, ο Paul McCartney είχε δηλώσει πως ο σκηνοθέτης τον ήθελε για τον Ρωμαίο, και πως επί τούτου είχε συναντηθεί με την Olivia Hussey.
• Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, ο Zeffirelli αναζητούσε άγνωστους ηθοποιούς για τους δύο εικονικούς ρόλους, με τον νεαρό τότε Phil Collins να είναι υποψήφιος για τον Ρωμαίο και την Anjelica Huston για την Ιουλιέτα. Η Olivia Hussey (15 ετών) είχε πείρα από δύο ταινίες του 1965, ενώ ο Leonard Whiting (16 ετών) καμία. Ο σκηνοθέτης προσάρμοσε τη διασκευή του πάνω τους, ώστε να αναδείξει τα δυνατά τους σημεία αλλά και να κρύψει τις ερμηνευτικές τους αδυναμίες (κυρίως κόβοντας μακριούς διαλόγους και δίνοντας έμφαση στις αντιδράσεις τους).
• Ο Laurence Olivier ενεπλάκη στην παραγωγή από καθαρή σύμπτωση. Βρίσκονταν για μια άλλη ταινία στη Ρώμη και επισκέφτηκε το στούντιο που γίνονταν τα γυρίσματα. Ρωτώντας τον Zeffirelli εάν υπήρχε κάτι για να βοηθήσει, εκείνος του έδωσε την αφήγηση του προλόγου και την ντουμπλαρισμένη φωνή του λόρδου Μοντέγου.
• Τα εσωτερικά γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στα στούντιο Cinecitta, αλλά υπάρχουν και αρκετά υπαίθρια, σε Τοσκάνη, Πιέντσα, Γκούμπιο και Αρτένα. Στην τελευταία γυρίστηκαν οι σκηνές του μπαλκονιού.
• Αρκετές ήταν οι περικοπές κατά τη διάρκεια του μοντάζ, με πιο χαρακτηριστική όλη τη σκηνή όπου ο Ρωμαίος μονομαχεί και σκοτώνει τον κόμη Πάρις. Αυτό συνέβη επειδή ο σκηνοθέτης θεώρησε ότι έκανε λιγότερο συμπαθή τον κεντρικό ήρωα.
• Η ταινία κόστισε 850 χιλιάδες δολάρια, αλλά μέτρησε έσοδα των 38,9 εκατομμυρίων δολαρίων.
• Η γυμνή σκηνή θεωρήθηκε στην εποχή της καλαίσθητη και απαραίτητη για την ταινία. Τον Ιανουάριο όμως του 2023, οι Hussey και Whiting μήνυσαν την Paramount Pictures για σεξουαλική εξαπάτηση και πως ο Zeffirelli (που είχε πεθάνει το 2019) τη γύρισε δίχως γνώση τους. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, αυτή η σκηνή τούς προκάλεσε συναισθηματική βλάβη για δεκαετίες και αντανάκλασε στην αποτυχία της μετέπειτα εξέλιξης τους ως ηθοποιοί. Ο γιος του Zeffirelli αποκάλεσε τη μήνυση αυτή ως εξευτελιστική, και τόνισε πως αμφότεροι χρωστούσαν την καριέρα τους σε αυτή την ταινία. Ο δικαστής αποφάνθηκε υπέρ του στούντιο, ενώ το ίδιο συνέβη και σε επανεξέταση της δίκης.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Τεράστια η επιτυχία του θέματος Love Theme from Romeo and Juliet, που θα ακουστεί στο σάουντρακ και με στίχους του Eugene Walter ως What Is a Youth? με τη φωνή του Glen Weston. Σε άλλη του -διασημότερη- εκδοχή φέρει στίχους των Larry Kusik και Eddie Snyder. και τιτλοφορείται ως A Time for Us. Σε αυτή του την εκδοχή είχε ερμηνευτεί από αρκετούς καλλιτέχνες, όπως οι Johnny Mathis, Andy Williams και Shirley Bassey, αλλά και στα ιταλικά (Un Giorno Per Noi) από τον Josh Groban και τον τενόρο Jonathan Antoine. Οι δε Luciano Pavarotti και Natasha Marsh έχουν ερμηνεύσει οπερετικά μια άλλη ιταλική βερσιόν με τίτλο Ai Giochi Addio, σε στίχους της Elsa Morante.