Το Σκάφανδρο και η Πεταλούδα

Τα είχε όλα στη ζωή του. Επιτυχία, χρήμα, δόξα, γυναίκες, οικογένεια και τώρα κείτεται παράλυτος σε ένα κρεβάτι. Ένα εγκεφαλικό αφήνει τον Ζαν-Ντομινίκ Μπομπί, εκδότη του γαλλικού περιοδικού Elle, παράλυτο σε όλο του το σώμα. Το μόνο που μπορεί να κινήσει είναι το αριστερό του μάτι. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος επικοινωνίας που του έχει απομείνει και το τελευταίο του παράθυρο στον κόσμο. Παγιδευμένος σε ένα σώμα που ακούει, καταλαβαίνει, νοιώθει, θυμάται αλλά δεν μπορεί να μιλήσει, ο Ντομινίκ αποφασίζει να πει τη ιστορία του σε ένα μυθιστόρημα. Με τη βοήθεια της λογοθεραπεύτριας του, που του μαθαίνει ένα σύστημα υπαγόρευσης ανοιγοκλείνοντας το μάτι του όταν του προφέρεται το σωστό γράμμα, απομνημονεύει και μετά υπαγορεύει το βιβλίο. Έτσι ξεκινάει τον απολογισμό της ζωής του, ενώ παράλληλα βρίσκει έναν τρόπο να αντιμετωπίσει τον πόνο του.

Σκηνοθεσία:

Julian Schnabel

Κύριοι Ρόλοι:

Mathieu Amalric … Jean-Dominique ‘Jean-Do’ Bauby

Emmanuelle Seigner … Celine Desmoulins

Anne Consigny … Claude Mendibil

Marie-Josee Croze … Henriette Durand

Olatz Lopez Garmendia … Marie Lopez

Patrick Chesnais … Δρ Lepage

Max von Sydow … ‘Papinou’ Bauby Sr.

Isaach De Bankole … Laurent

Marina Hands … Josephine

Niels Arestrup … Roussin

Anne Alvaro … Betty

Zinedine Soualem … Joubert

Jean-Pierre Cassel … πάτερ Lucien

Gerard Watkins … Δρ Cocheton

Emma de Caunes … Eugenie

Jean-Philippe Ecoffey … Δρ Mercier/Nortier de Villefort

Francoise Lebrun … Κα Bauby

Laure de Clermont-Tonnerre … Diane

Elvis Polanski … Jean-Dominique ‘Jean-Do’ Bauby (παιδί)

Lenny Kravitz … Lenny Kravitz

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Ronald Harwood

Παραγωγή: Kathleen Kennedy, Jon Kilik

Μουσική: Paul Cantelon

Φωτογραφία: Janusz Kaminski

Μοντάζ: Juliette Welfling

Σκηνικά: Michel Eric, Laurent Ott

Κοστούμια: Olivier Beriot

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Le Scaphandre et le Papillon
• Ελληνικός Τίτλος: Το Σκάφανδρο και η Πεταλούδα
• Εναλλακτικός Τίτλος: The Diving Bell and the Butterfly

Σεναριακή Πηγή

• Απομνημονεύματα: Le Scaphandre et le Papillon του Jean-Dominique Bauby.

Κύριες Διακρίσεις

• Υποψήφιο για Όσκαρ σκηνοθεσίας, διασκευασμένου σεναρίου, φωτογραφίας και μοντάζ.
• Χρυσή Σφαίρα σκηνοθεσίας και ξενόγλωσσης ταινίας. Υποψήφιο για σενάριο.
• Βραβείο Bafta σεναρίου. Υποψήφιο για ξενόγλωσση ταινία.
• Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Κανών. Βραβείο σκηνοθεσίας και ειδικό για τη φωτογραφία.
• Βραβείο πρώτου αντρικού ρόλου (Mathieu Amalric) και μοντάζ στα Cesar. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, σενάριο, φωτογραφία και ήχο.
• Βραβείο κοινού στο φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν.

Παραλειπόμενα

• Πρώτη γαλλόφωνη ταινία για τον αμερικανό Julian Schnabel.
• Η παραγωγή άνηκε αρχικά στα Universal Studios, το σενάριο ήταν στην αγγλική γλώσσα, ενώ πρωταγωνιστής είχε οριστεί ο Johnny Depp. Σύμφωνα μάλιστα με τον Ronald Harwood, η επιλογή του Schnabel έγινε μετά από πρόταση του Depp. Παρόλα αυτά, το στούντιο έκανε πίσω, με την Pathe να αναλαμβάνει την ταινία δύο χρόνια μετά. Ο Depp όμως τότε είχε υποχρεώσεις με τους Πειρατές της Καραϊβικής, με τον Schnabel αντίθετα να παραμένει στο τιμόνι.
• Σύμφωνα με άρθρο, ήταν η επιμονή του Schnabel να γυριστεί η ταινία στα γαλλικά, μια και σε αυτή τη γλώσσα θα δούλευε καλύτερη η πλούσια γραφή του βιβλίου. Ο σκηνοθέτης, δε, έφτασε στο σημείο να διδαχτεί ο ίδιος γαλλικά. Από την άλλη, ο Harwood διηγήθηκε μια ελαφρώς διαφορετική εκδοχή: ο αρχικός στόχος ήταν να γυριστεί τόσο στα γαλλικά όσο και τα αγγλικά, αλλά επειδή αυτό ήταν υπερβολικά δαπανηρό, ο σκηνοθέτης επέλεξε από τις δύο γλώσσες τη γαλλική.
• Υπάρχουν κάποια στοιχεία που το σενάριο απομακρύνεται σε σχέση με όσα αφηγείται η αυτοβιογραφία. Τα κυριότερα αφορούν τη σχέση του Bauby με τη μητέρα των παιδιών του και την κοπέλα του, ενώ αυτή που παρέμεινε στο πλάι του ως το τέλος δεν ήταν παλιά του φίλη αλλά η τότε νυν κοπέλα του επί αρκετά έτη.
• Λόγω του ότι η παραγωγή ήταν κατά μεγάλο μέρος αμερικανική, η ταινία δεν έγινε δεκτή ως υποψήφια για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.