Η Ζωή της Αντέλ: Κεφάλαια 1 & 2

Κριτικός: Χάρης Καλογερόπουλος

Έκδοση Κειμένου: 29/10/2013

Η Αντέλ στα 15 της αρχίζει να έχει τις πρώτες ερωτικές ανησυχίες. Θα δοκιμάσει με έναν νεαρό, αλλά εντέλει θα μαγνητισθεί από την Έμμα, μια εξωσχολική κοπέλα με μπλε μαλλιά. Μαζί της θα μυηθεί σε κείνο το πάθος που φέρνει η οργασμιακή πληρότητα. Σταδιακά, η σχέση θα υποστεί την αναπόφευκτη φθορά, τη ρήξη, δίνοντας τη θέση της σε κάποια ωριμότητα. Το στόρι είναι εμπνευσμένο από τη γαλλική γραφιστική νουβέλα «Blue is the Warmest Color» της Ζυλί Μαρό.

Ο φακός του Αμπντελατίφ Κεσίς, πολύ συχνά σε γκρο-πλαν (μου θύμισε Μπέργκμαν), ψάχνει το πρόσωπο της άβαφης Αντέλ καθώς βλέπει, επιθυμεί, ρεμβάζει, γελάει, και όταν κλαίει, φροντίζει να «γράψει» και τη μύξα που τρέχει απ` τη μύτη της, όπως συμβαίνει στα παιδιά. Την παρακολουθεί στενά και όταν τρώει, και τρώει με την ψυχή της, που λέμε. Άλλωστε, στην επιλογή της Εξαρχόπουλος, ο Κεσίς γοητεύθηκε καθώς την έβλεπε να τρώει τόσο «αληθινά». Στην ιστορία τρώνε συχνά. Όλοι. Αυτό συμβάλλει, διευκολύνει τον ιδιαίτερο ρεαλισμό του -στο «Κους Κους με Φρέσκο Ψάρι» δεν ξεχνάμε το κυριακάτικο γεύμα.

Οι δύο σκηνές του οργασμού είναι παρατεταμένες, επίσης απόλυτα αληθοφανείς. Οι δύο αυτές σκηνές είναι κι ο πυρήνας του φιλμ, αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει πέρα από την όποια καλλιτεχνική του αξία, να γίνεται ένα κινηματογραφικό φετίχ που η τωρινή γενιά θα το μνημονεύει μετά από τριάντα χρόνια με μια μελαγχολική διάθεση μιας εποχής που πέρασε, όπως οι παλιοί θυμούνται ένα «Ερωτικό Τρίο», ένα «Κορίτσι με τη Μοτοσικλέτα» ή μια «Εμμανουέλλα». Αν αφαιρέσεις αυτές τις δύο σκηνές, δεν έχεις κάτι περισσότερο από μια αναβίωση της Νουβέλ Βαγκ. Μια δυνατή αναβίωση, βεβαίως. Ο Κεσίς ανάγει μια μικρή ιστορία (τίποτε φοβερό δεν συμβαίνει) σε έπος, μέσα από την εξαντλητική και πολύωρη παρακολούθηση των χαρακτήρων και της κατάστασης των πραγμάτων. Εδώ, μια φάση ενηλικίωσης μέσα από τον έρωτα, μάλιστα λεσβιακό έρωτα. Στα 179 λεπτά, δύσκολο να βγει κάτι που δεν μοιάζει επιτηδευμένο και προβοκατόρικο. Όμως, το καταφέρνει. Δεν κουράζεσαι (ίσως κάποιες στιγμές), σε απορροφά το θέμα και τα πρόσωπα, πρόκειται για ένα κομμάτι πραγματικότητας που εισχωρεί στη συνείδηση του θεατή.

Σίγουρα, η τωρινή του ταινία δεν μπορεί να φτάσει το «Κους Κους με Φρέσκο Ψάρι», γιατί εκεί έχουμε μια ολοκληρωμένη κοινωνική ματιά πάνω στη αραβική κοινότητα με δραματική ένταση και αριστοτεχνικό σασπένς γύρω από μια ψυχική θύελλα, ούτε, τουλάχιστον σε ουσία, τη «Μαύρη Αφροδίτη», γιατί το ιδιωτικό κι ανθρωπολογικό δράμα (κι ανάλυση) είναι βαρέων βαρών. Από την άλλη, όμως, φαίνεται η δύναμη του δημιουργού που ακόμη και με ένα μικρό θέμα, μπορεί να αποδώσει ένα τόσο ειδικό βάρος. Και να χειριστεί μια σεξουαλική εξτραβαγκάνζα τόσο ψύχραιμα και τόσο μεθοδικά.

Η Αντέλ Εξαρχόπουλος είναι όντως μια αποκάλυψη (ή έστω μια περίπτωση ιδανικής επιλογής και σκηνοθετικής διεύθυνσης) και η Λεά Σεϊντού αντάξια παρτενέρ.

Βαθμολογία:

Κριτικός: Δημήτρης Κωνσταντίνου-Hautecoeur

Έκδοση Κειμένου: 31/10/2013

Η μαθήτρια λυκείου Adele (Αντέλ Εξαρχόπουλος) ανακαλύπτει τις ομοφυλοφιλικές της σεξουαλικές προτιμήσεις και περνά από την εφηβεία στην ενηλικίωση στη διάρκεια της σχέσης της με την μερικά χρόνια μεγαλύτερη Emma (Λεά Σεϊντού). Μέσα στην τρίωρη διάρκεια του φιλμ, ο Αμπντελατίφ Κεσίς αναπτύσσει και εξερευνά σε βάθος όχι μόνο την αρχή και το τέλος της σχέσης των δύο γυναικών, αλλά και το πριν και το μετά. Δεν φείδεται χρόνου και διαθέτει αρκετό για να αφιερώσει στην αρχική, straight σχέση της Αντέλ και στην επώδυνη σταδιακή διαπίστωση της ομοφυλοφιλίας της, μέχρι να μπει ουσιαστικά στην ιστορία η Σεϊντού μετά το πρώτο 40λεπτο.

Δεν φείδεται χρόνου ούτε και στις φλογερές όσο και ρεαλιστικότατες ερωτικές σκηνές, οι οποίες ανέδειξαν το φετινό θριαμβευτή των Καννών στην πιο πολυσυζητημένη ταινία της χρονιάς, σκορπίζοντας αισθητή αμηχανία στις αίθουσες. Ο Γαλλοτυνήσιος δημιουργός αποδίδει με λεπτομέρεια ακόμα και τις πιο καθημερινές κινήσεις των ηρωίδων του και φέρνει το θεατή σε απόσταση αναπνοής από αυτές, κάνοντάς τον να αισθανθεί πλήρως οικεία μαζί τους. Ο φακός φαντάζει «κολλημένος» στα πρόσωπά τους και απομακρύνεται από αυτά μόνο για να εξερευνήσει εξονυχιστικά τη γυμνή σάρκα τους, καθώς η Adele ποζάρει για τους πίνακες της Emma ή τα σώματά τους τρίβονται αχόρταγα μεταξύ τους, τα χέρια τους προσγειώνονται με ηδονιστικό θόρυβο στα οπίσθιά τους και το στόμα της μίας μοιάζει να προσπαθεί να «καταβροχθίσει» το σώμα της άλλης…

Η ταινία μπορεί να είναι πολύ τολμηρή (στο θέμα, τη διάρκεια και τον ερωτισμό της) για να την εκτιμήσει κάθε θεατής. Τίποτα από τα τρία όμως δεν θα έπρεπε να σας αποτρέψει από το να τη δείτε. Οι ερωτικές της σκηνές σφύζουν από ένα δυνατό και ρεαλιστικότατο πάθος που την απαλλάσσει από κάθε κατηγορία που τη θέλει «πορνογραφική» και τοποθετεί τις εν λόγω σκηνές απολύτως μέσα στο πνεύμα του φιλμ: σινεμά που δεν φοβάται και σε κοιτά στα μάτια. Και η μεγάλη διάρκειά του βοηθά στην επίτευξη αυτού ακριβώς του σκοπού, της -όσο το δυνατόν πιο σφαιρικής και συναισθηματικά διεισδυτικής- μελέτης των χαρακτήρων των πρωταγωνιστριών μέσα στη σχέση τους. Όσον αφορά στο δύσκολο θέμα της ομοφυλοφιλίας, ο Κεσίς φαίνεται να περιγράφει την ερωτική ιστορία της Adele και της Emma όπως κάθε άλλη ερωτική ιστορία. Όλα φαντάζουν τόσο φυσικά, αληθινά και οικεία. Αν η λιτότητα και ο ρεαλισμός των τεκταινόμενων μεταμορφώνουν την οθόνη σε έναν «καθρέφτη» για το θεατή, αυτός αντικατοπτρίζει μία λεσβιακή σχέση αντί μιας straight. Κι εσύ δεν μπορείς παρά να δεθείς με τις ερωτευμένες ηρωίδες, να νοιαστείς για αυτές, να βιώσεις για τρεις ολόκληρες ώρες μια σχέση που μοιάζει να μην έχει τίποτα να ζηλέψει ή ίσως και να μη διαφέρει ουσιαστικά από μια straight. Πιθανώς εκεί ακριβώς να συνίσταται, αν δεχτούμε ότι υπάρχει, το πολιτικό μήνυμα του φιλμ.

Κι έπειτα, οι δύο πρωταγωνίστριες. Ειλικρινά, είναι συγκλονιστικές. Με όλη τη βαρύτητα του όρου. Πραγματική αποκάλυψη η -εικοσάχρονη- Εξαρχόπουλος, αποδίδει με εντυπωσιακή φυσικότητα σε όλες τις διαστάσεις του τον ρεαλιστικά πολύπλοκο χαρακτήρα της, εκφράζοντας καταπληκτικό νεανικό αυθορμητισμό και συγκινητική ευθραυστότητα. Πιο έμπειρη, η Σεϊντού είναι το ίδιο εξαιρετική, σε ένα ρόλο πιο χαμηλών τόνων, αλλά μια ερμηνεία εξίσου εκφραστική.

Περισσότερο από μια ταινία για την ομοφυλοφιλία, η «Ζωή της Αντέλ» είναι μια ταινία για τον έρωτα. Τρεις ώρες μιας εκπληκτικά ακριβούς αποτύπωσης της συναισθηματικής διαδρομής μίας σχέσης, από την έναρξη ως το τέλος της, μαζί με ό,τι προηγείται και ό,τι έπεται αυτής.

Βαθμολογία: