Άνεμος Ψυχής

• Κυριότερη Προβολή στην Ελλάδα: Διανομή στις αίθουσες.
• Παγκόσμια Κριτική Αποδοχή (Μ.Ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: Csak a Szel

Ελληνικός Τίτλος: Άνεμος Ψυχής

Διεθνής Τίτλος: Just the Wind

Κύριες Διακρίσεις

• Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βερολίνου. Μέγα βραβείο επιτροπής.
• Υποψήφιο για το βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
• Επίσημη πρόταση της Ουγγαρίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.

Παραλειπόμενα

• Βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, όπου οχτώ άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μέσα σε έναν χρόνο.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• imdb
• Wikipedia
• Rotten Tomatoes

Κριτικός: Βασίλης Καγιογλίδης

Έκδοση Κειμένου: 6/11/2012

Μια οικογένεια Ρομ δολοφονείται σε ουγγρικό χωριό και τα νέα μεταδίδονται γρήγορα. Οι ένοχοι είναι άφαντοι και κανείς δεν μπορεί να κατονομάσει την ταυτότητα τους. Για μια άλλη οικογένεια Ρομ που ζει παραδίπλα, αυτό απλά είναι η επιβεβαίωση των φόβων τους. Ο πατέρας, που ζει στον Καναδά, καλεί τα υπόλοιπα μέλη να έρθει κοντά του. Κι ενώ ο φόβος έχει κυκλώσει την οικογένεια που έχει να αντιμετωπίσει τον ρατσισμό και τη σιωπηλή συνενοχή της πλειοψηφίας, η φυγή μοιάζει αδύνατη.

Τη μια μέρα ξέρουν ότι είναι εκεί και την άλλη πιστεύουν ότι μπορεί να μην υπάρχουν. Κι αυτοί ενάντια σε όλα όσα επιτείνουν την αγωνία και τον φόβο, βάλλουν κατά των σκέψεών τους που τους έχουν αιχμαλωτίσει, λες και είναι ο μοναδικός τρόπος για να κυλήσει ανώδυνα ο χρόνος. Παρά τις αντιξοότατες συνθήκες και την αγωνία ότι το κακό θα εμφανιστεί από λεπτό σε λεπτό, αισθάνονται την ανάγκη να μείνουν ανεπηρέαστοι και να ξεπεράσουν τα ανυπέρβλητα εμπόδια, φανερά ή μη, σε μια προσπάθεια να προσαρμόσουν την καθημερινότητα στα δικά τους μέτρα και όχι να υποταχθούν σε αυτήν. Η επιθυμία να διατηρήσουν το όνειρο άσβεστο και η προσπάθεια να κρατηθούν ζωντανοί, είναι ίσως οι μεγαλύτερες δοκιμασίες που τους επιφύλαξε η ζωή. Αυτοί είναι οι ήρωες της συγκεκριμένης ταινίας, που βλέπουν τον θάνατο να παραμονεύει από κοντά, αρνούνται όμως επίμονα να δεχτούν ότι το τέλος μπορεί να πλησιάζει. Και το απροετοίμαστο κοινό δεν γίνεται απλά μάρτυρας ενός αποτρόπαιου κι αναπάντεχου ξεσπάσματος βίας, αλλά ενός αφόρητα μελαγχολικού, αβάσταχτου και σπαρακτικού κλίματος, μιας σκληρής προετοιμασίας για αυτό που έρχεται και μοιάζει πιο οδυνηρό και από τον ίδιο τον θάνατο.

Ο σκηνοθέτης Benedek Fliegauf, ξέροντας ακριβώς πώς να κάνει τον θεατή να τον ακούσει, χτίζει έναν κόσμο όπου όλα είναι τόσο αβέβαια, όσο αβέβαιη είναι η ίδια η ζωή, με τον φόβο διάχυτο παντού μέσα στην ταινία, να τρώει αργά και βασανιστικά τα σωθικά, και τον κίνδυνο να παραμονεύει στη γωνία. Αφήνει ωστόσο μια χαραμάδα ελπίδας να φανεί, όμως δεν ξεχνάει να υπενθυμίζει συνεχώς το άγνωστο που ξημερώνει όταν ο ήλιος ανατέλλει. Αποτυπώνει με ακρίβεια στα πρόσωπα των ηρώων του την αγωνία τους για το μέλλον και καθηλώνει όταν σου φανερώνει το μέγεθος της αγάπης τους για τον συνάνθρωπο και της αδυναμία τους να την εκφράσουν υπό τις παρούσες συνθήκες.

Στην ωριμότερη στιγμή της καριέρας του, ο επιτυχημένος Ούγγρος δημιουργός, μέσα από την αμείλικτη πορεία της κάμερας και τη φυσικότητα που προσφέρει η κινηματογραφική απειρία των Ρομά ερμηνευτών, δεν αγιοποιεί, δεν δαιμονοποιεί, είναι απλά ειλικρινής στην καταγραφή και το συναίσθημα, συνδυάζοντας δεξιοτεχνικά την ελπίδα με την απελπισία. Με αχαλίνωτο πάθος και πίστη στο υπέρτατο έλλογο όν, δημιουργεί μια ταινία που έχει όλα τα φόντα να μείνει αξέχαστη, ανεξάρτητα από την παρατεταμένη, ίσως αποκρουστική για ορισμένους, σιωπή. Δεν είναι ένα ντοκιμαντέρ για τους Ρομά, αλλά μια αναφορά στον καθημερινό τους αγώνα και κυρίως στον φόβο, στην ανάγκη για πρόοδο και την ελπίδα τους για αξιοπρεπή ζωή. Από το πρώτο λεπτό επικοινωνεί στο κοινό τα μηνύματα που θέλει να περάσει και ο υπόκωφος επικαλούμενος πόνος, εβρισκόμενος σε κάθε σημείο, διαπερνά μέχρι το μεδούλι το θεατή.

Η ταινία, που εγκλωβίζει μέσα της όχι μόνο όσα φαίνονται αλλά και όσα δεν είναι ορατά, διαθέτει πολυάριθμες αρετές κρυμμένες στη σιωπή και πίσω από τη βουή του ανέμου, το θρόισμα τον φύλλων και τους ήχους της φύσης. Το «Μονάχα ο Άνεμος», σκηνοθετημένο με έμφαση στις λεπτομέρειες και αποκρυπτογραφώντας στο έπακρο το βλέμμα και τις κινήσεις των ηρώων, είναι ένα συνεχές, ασταμάτητο καρδιοχτύπι που δεν μπορεί να περιγραφεί διαφορετικά. Μια ταινία τόσο σκληρή όσο οι ίδιοι οι άνθρωποι, η οποία χαρακτηρίζεται από μια άνευ προηγουμένου αμεσότητα. Που αναφέρεται χωρίς περιστροφές στον ηθικό εκτροχιασμό των κοινωνιών και στέκεται επάξια ως πανάκεια ενάντια στα ρατσιστικά σύνδρομα και την υπερδιόγκωσή τους. Και το μοιρολόι, στην αρχή και το φινάλε αυτού του φιλμ, είναι εκεί όχι για να θρηνήσει αυτούς που έφυγαν αλλά εκείνους που έμειναν πίσω, σε όποια πλευρά κι αν ανήκουν. Κι εσύ, όταν οι τίτλοι τέλους πέσουν, μπορείς να κλάψεις γοερά, γιατί μόλις έγινες αυτόπτης μάρτυρας του πραγματικού προσώπου της ανθρώπινης ύπαρξης και των μεγαλύτερων ψεμάτων που κρύβει η ζωή καθώς και η φρούδα πραγματικότητα στην οποία πιστεύεις και αποδέχεσαι ως αληθινή. Αν το σινεμά αυτό δεν είναι συγκλονιστικό, τότε τι μπορεί να είναι;

Βαθμολογία: