Η Παρείσφρηση (2018)

ΣΥΝΟΨΗ

Βρισκόμαστε στη δεκαετία του 1970, σε μια περίοδο έντονης κοινωνικής αναταραχής στην Αμερική, καθώς η μάχη για τα κοινωνικά δικαιώματα και οι φυλετικές διακρίσεις κορυφώνονται. Ο Ρον Στάλγουορθ γίνεται ο πρώτος αφροαμερικάνος ντετέκτιβ στο αστυνομικό τμήμα του Κολοράντο Σπρινγκς, όμως η άφιξή του αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό και εχθρικότητα από τους λευκούς συναδέλφους του. Η φήμη του νεόκοπου ντετέκτιβ στους αστυνομικούς κύκλους ήταν καλή, χάρη στην πετυχημένη παρακολούθησή του στις συναντήσεις της οργάνωσης των Μαύρων Πανθήρων. Απτόητος ο Σταλγουόρθ, δεν έμεινε εκεί και αποφασίζει να κάνει τη διαφορά για το καλό της κοινότητάς του. Με πολύ θάρρος, λοιπόν, αναλαμβάνει μια δύσκολη αποστολή που ακόμα και σήμερα φαντάζει αδιανόητη: να παρεισφρήσει στη ρατσιστική οργάνωση της Κου Κλουξ Κλαν. Παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως λευκό ρατσιστή και εξτρεμιστή, ο Στάλγουορθ επικοινωνεί τηλεφωνικά με τη λευκή οργάνωση και σύντομα κερδίζει τον σεβασμό της…

Σκηνοθεσία:

Spike Lee

Κύριοι Ρόλοι:

John David Washington … ντετέκτιβ Ron Stallworth

Adam Driver … ντετέκτιβ Flip Zimmerman

Laura Harrier … Patrice Dumas

Topher Grace … David Duke

Jasper Paakkonen … Felix Kendrickson

Ryan Eggold … Walter Breachway

Paul Walter Hauser … Ivanhoe

Ashlie Atkinson … Connie Kendrickson

Corey Hawkins … Kwame Ture

Robert John Burke … αστυνόμος Bridges

Frederick Weller … αστυνόμος Andy Landers

Nicholas Turturro … Walker

Harry Belafonte … Jerome Turner

Alec Baldwin … Δρ Kennebrew Beauregard

Isiah Whitlock Jr. … Κος Turrentine

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Charlie Wachtel, David Rabinowitz, Kevin Willmott, Spike Lee

Παραγωγή: Jason Blum, Spike Lee, Raymond Mansfield, Sean McKittrick, Jordan Peele, Shaun Redick

Μουσική: Terence Blanchard

Φωτογραφία: Chayse Irvin

Μοντάζ: Barry Alexander Brown

Σκηνικά: Curt Beech

Κοστούμια: Marci Rodgers

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: BlacKkKlansman
Ελληνικός Τίτλος: Η Παρείσφρηση
Εναλλακτικός Τίτλος: Black Klansman

Σεναριακή Πηγή

Απομνημονεύματα: Black Klansman του Ron Stallworth.

Κύριες Διακρίσεις

Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, δεύτερο αντρικό ρόλο (Adam Driver), μουσική και μοντάζ.
Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας (δράμα), σκηνοθεσίας, πρώτου αντρικού ρόλου (John David Washington) σε δράμα και δεύτερου αντρικού ρόλου (Adam Driver).
Βραβείο Bafta σεναρίου. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, δεύτερο αντρικό ρόλο (Adam Driver) και μουσική.
Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Κανών. Μεγάλο βραβείο επιτροπής και βραβείο οικουμενικής επιτροπής.
Βραβείο κοινού στο φεστιβάλ του Λοκάρνο.

Παραλειπόμενα

Παρότι βασίζεται σε βιογραφία, τα γεγονότα παρουσιάζονται πολύ πιο δραματοποιημένα από ό,τι στο βιβλίο.
Παρότι τα αληθινά γεγονότα εξελίχθηκαν το 1979, ο Spike Lee τα γύρισε στο 1972. Αυτό έγινε για να μπορέσει να κάνει άμεση αναφορά στις blaxploitation ταινίες και την καμπάνια επανεκλογής του Richard Nixon, που λέγονταν ότι υποστηρίχθηκε από την ΚΚΚ.
Ο David Duke, μέλος της ΚΚΚ που παρουσιάζεται και στην ταινία, δεν είχε μάθει ποτέ ότι ο Ron Stallworth ήταν μαύρος, μέχρι και το 2006, οπότε κι ένας ρεπόρτερ είχε έρθει σε επαφή μαζί του για να ακούσει και τη δική του άποψη πάνω στην ιστορία.
Ο αληθινός Ron Stallworth ήθελε πάντα να τον ενσαρκώσει στο σινεμά ο Denzel Washington, αλλά ακούγοντας πως θα τον παίξει έστω ο γιος του, ενθουσιάστηκε.
Σύμφωνα με τον μοντέρ Barry Alexander Brown, καμία σκηνή που γυρίστηκε δεν κόπηκε στο μοντάζ, κάτι φυσικά σπάνιο στον κινηματογράφο.
Η ημερομηνία που έκανε πρεμιέρα στις ΗΠΑ συνέπεσε με την επέτειο ενός χρόνου από τις μεγάλες πορείες των αμερικανών λευκών ρατσιστών στη Βιρτζίνια.
Με μπάτζετ 15 εκατομμυρίων δολαρίων, το φιλμ εισέπραξε 93,4.
Έμελλε να γίνει το φιλμ με την έσχατη ερμηνευτική παρουσία του Harry Belafonte. Όταν γυρίζονταν η σκηνή του, ο Lee είχε ορίσει στο επιτελείο να είναι ντυμένο με κοστούμια, ώστε να τιμηθεί ο μεγάλος καλλιτέχνης.

Μουσικά Παραλειπόμενα

Στους τίτλους τέλους ακούγεται ο Prince με το Mary, Don’t You Weep. Η συγκεκριμένη ζωντανή εγγραφή ήταν η πρώτη φορά που βγήκε στο φως της δημοσιότητας.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης
Έκδοση Κειμένου: 27/9/2018

Μήπως ήρθε η ώρα του Spike Lee να το… σηκώσει το τιμημένο; Αυτό σίγουρα θα εξαρτηθεί και από τον ανταγωνισμό που θα βρεθεί μπροστά του, δεδομένου ότι είναι πολύ νωρίς για εκτιμήσεις στην οσκαρική κούρσα, γεγονός όμως είναι πως διαθέτει δυο τρομερές βασικές προδιαγραφές που λογικά θα εκτιμηθούν από την Ακαδημία: το κεντρικό πολιτικό μήνυμά του που χαρακτηρίζει μεγάλο κομμάτι της φιλμογραφίας του πλέον βρίσκει περισσότερα ευήκοα ώτα στην υπό την ηγεσία του Donald Trump Αμερική, ενώ κάνει και σινεμά είδους έστω και με το δικό του ιδιαίτερο τρόπο, με τη γνωστή φόρμα του να μην είναι αυτοσκοπός και μάλιστα εδώ να είναι και σχετικά νερωμένη σε σχέση με τις αρχές της φιλμογραφίας του (με παρόμοια προσέγγιση κέρδισε και ο Scorsese με τον «Πληροφοριοδότη»). Εδώ κρύβονται και δυο ενστάσεις, που έγκεινται στο ότι ο προβληματισμός που αναπτύσσεται εδώ έχει ξαναειπωθεί και καλύτερα από τον ίδιο σκηνοθέτη και πως ο ίδιος δε βρίσκεται στη φόρμα που ήταν στα ντουζένια του. Δε χωράει όμως αμφιβολία ότι η «Παρείσφρηση» είναι σε γενικές γραμμές η καλύτερη στιγμή του στη μυθοπλασία από εποχές «25^ης Ώρας» και μια στιβαρή απόδειξη πως οι Η.Π.Α. μπορούν ακόμη και σήμερα να παράγουν ιδιαίτερα αξιόλογο καταγγελτικό σινεμά στις εμπνευσμένες στιγμές τους.

Ο Lee σπάει μεγάλη πλάκα με την ανοησία και τον παραλογισμό της ρατσιστικής λογικής, ποτέ όμως στο βαθμό που να χτίζει για τα άτομα που την ασπάζονται μια εικόνα γραφική που να καταντάει ανώδυνη, κάτι που θα ήταν άκρως επικίνδυνο ηθικά. Φροντίζει όμως να παρέχει και μια σωστή δομή αστυνομικού έργου, δομώντας άψογα το σασπένς που προκύπτει από το ενδεχόμενο ανακάλυψης του σχεδίου της επιχείρησης από αυτούς που παρακολουθούνται. Η πολιτική σκέψη του σεναρίου επίσης είναι μεστή και συγκροτημένη, ξεκαθαρίζοντας πως δεν έχει σημασία αν βρίσκεται κανείς με την πλευρά του κράτους ή δρα εκτός αυτού του πλαισίου, μιας και ρατσιστές και κανονικοί άνθρωποι υπάρχουν τόσο από τη μία πλευρά (αστυνομικό σώμα) όσο και από την άλλη (Κου Κλουξ Κλαν οι μεν, Μαύροι Πάνθηρες οι δε). Πάντως η σπουδαιότερη σκηνή της ταινίας αποτελεί πλάγιο και όχι άμεσο πολιτικό σχόλιο: πιο συγκεκριμένα, όταν ένα ολόκληρο κλαμπ χορεύει με ένα αίσθημα απίστευτης ευφορίας στο ρυθμό του «Too Late to Turn Back Now», μια στιγμή που κουβαλάει περισσότερη δύναμη από οποιονδήποτε αντιρατσιστικό λόγο ακούγεται κατά τη διάρκεια του φιλμ. Ως λιγότερο επιτυχημένες κρίνονται οι προφανείς αντιτραμπικές αναφορές σε διάσπαρτες ατάκες του κειμένου οι οποίες είναι και περιττές από τη στιγμή που ο παραλληλισμός με το σήμερα γίνεται και στον επίλογο.

Η δυσάρεστη έκπληξη εδώ, δεδομένου του ότι ο κατέχων το τιμόνι της σκηνοθεσίας έχει εξαιρετικές ικανότητες στη διεύθυνση ηθοποιών, είναι πως οι ερμηνείες στην πλειοψηφία τους είναι επίπεδες. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτό το τερέν, αυτός που μένει περισσότερο στη μνήμη είναι ο ξεκαρδιστικός Alec Baldwin με ένα σύντομο πέρασμά του στο ξεκίνημα του φιλμ. Ο John David Washington έχει σαφώς μπροστά του μια ολόκληρη καριέρα για να αναπτύξει τις ικανότητές του, πάντως προς το παρόν η σκιά του πατέρα του είναι βαριά και δε φαίνεται να έχει αποκτήσει ακόμη την υποκριτική δεξιότητα για να ξεφύγει από αυτήν. Το κενό που υπάρχει εδώ αναπληρώνεται από την αξιόπιστη τεχνική του Lee, η οποία δεν απογοητεύει ακόμη κι αν είναι σχετικά συγκρατημένη και πιο συμβατική σε σύγκριση για παράδειγμα με το «Κάνε το Σωστό». Οι άφθονες, και στην πλειοψηφία τους αρκετά αστείες, χιουμοριστικές στιγμές βοηθούν στο να μην «πνιγεί» το αποτέλεσμα σε μια διδακτική σοβαροφάνεια που εν τέλει περισσότερο κακό θα έκανε στη μετάδοση των ιδεών του σεναρίου. Έχοντας στο μείγμα και το πανέξυπνο εύρημα της αντιστροφής του κλασικού σχήματος του buddy movie με τον Αφροαμερικάνο εδώ να παίρνει τα ηνία και το λευκό να σιγοντάρει, η «Παρείσφρηση» είναι ένας άκρως αποτελεσματικός συνδυασμός ψυχαγωγίας και στρατευμένου σινεμά.

Βαθμολογία: