Πρόστιμο

Κριτικός: Φίλιππος Χατζίκος

Έκδοση Κειμένου: 13/11/2020

Ο Βαγγέλης είναι ένας τριανταπεντάρης που βιοπορίζεται διακινώντας χόρτο εν είδει delivery σε πιστούς και νέους πελάτες. Όταν οι ένοικοι της οικοδομής όπου διαμένει απειλούν ότι θα τον καταδώσουν στην αστυνομία, αυτός αναγκάζεται να μείνει προσωρινά με την αδερφή του και τον σύντροφό της, Πέτρο. Με τις δουλειές να πηγαίνουν στραβά και την εύρεση νομοταγούς εργασίας να καθίσταται έργο αδύνατο λόγω μίας παρελθοντικής καταδίκης, ο Βαγγέλης θα στηριχθεί στη βοήθεια του Πέτρου, ανθρώπου του υποκόσμου, προκειμένου να τα φέρει βόλτα. Κάποια στιγμή, όμως, αυτός θα αρχίσει να του ζητά θελήματα, τα οποία ο Βαγγέλης δεν προτίθεται να εκτελέσει και η σχέση των δύο ανδρών θα οδηγηθεί στα άκρα.

Στο Πρόστιμο του Φωκίωνα Μπόγρη πρωταγωνιστεί μία Αθήνα παλλόμενη και μουντή, μία σωστή ζούγκλα από μπετό που σκεπάζει τη συσσωρευμένη οργή και αγανάκτηση των παροικούντων. Ο «υπόκοσμος» στον οποίο ξεναγείται ο Βαγγέλης δεν έχει τίποτα το γυαλιστερό, δε διαθέτει καμία απόκοσμη γοητεία. Είναι ένα συνονθύλευμα από λούμπεν τύπους, ψευτόμαγκες και θρασύδειλους γκάνγκστερ της πεντάρας που εκτελούν εντολές. Αντίστοιχα, και ο φυσικός μικρόκοσμος του Βαγγέλη, οι πελάτες στους οποίους διακινεί το χόρτο, δεν περιβάλλονται από κάποιο μυστηριακό σκοτάδι και δεν επιδίδονται σε μεγαλεπήβολες διατυπώσεις. Είναι άνθρωποι που δουλεύουν σε αδιέξοδες δουλειές, με καθημερινά άγχη και σκοτούρες που δεν έχουν τίποτα το εξωπραγματικό.

Τα πάντα στο φιλμ του Μπόγρη μοιάζουν φυσικά και αποπνέουν την αίσθηση ότι ο δημιουργός γνωρίζει άψογα τα μέρη στα οποία οδηγεί την κάμερά του. Ο διάλογος είναι απολαυστικός ισορροπώντας ανάμεσα στον ρεαλισμό και το «οικονομιδικό» ύφος (εδώ, μάλιστα, το συγκεκριμένο ύφος είναι πιο αυθεντικό και αβίαστο), διατηρώντας μία ζηλευτή ροή σε όλη τη διάρκεια της ταινίας. Η πόλη παρουσιάζεται τραχιά και αφτιασίδωτη, όπως ακριβώς και οι αντιλήψεις των ανθρώπων που συναντά ο Βαγγέλης.

Σε αυτό το βρώμικο νέο νουάρ, η βία -όπως υπαγορεύεται από την έκπτωτη αρρενωπότητα των αρσενικών χαρακτήρων- αποτελεί το θεμέλιο κάθε σχέσης. Από τη νομιμόφρονα κοινωνία που αρνείται να ρίξει μία ματιά σε αυτές τις γωνίες της πόλης μέχρι την παγιωμένη αντίληψη ότι οι άνδρες διαθέτουν κάθε δικαίωμα εξουσίασης των γυναικών και του σώματός τους, από το βρισίδι των εκρήξεων οργής μέχρι το χρήμα που τελικά είναι ο απώτερος προορισμός, η βία καιροφυλακτεί για να τρέψει τον άνθρωπο σε θηρίο. Βία είναι άλλωστε και η απάνθρωπη σκέψη ότι ο καθένας οφείλει να κοιτάει μόνο τον εαυτό του για να περισώσει ο, τι μπορεί από τη μίζερη ύπαρξή του.

Ο Μπόγρης και ο συσεναριογράφος Πάνος Τράγος οδηγούν την ταινία σε ένα φινάλε που συνιστά την κατάλληλη δραματουργική απόληξη της ιστορίας τους, κατορθώνοντας στην πορεία να αποσπάσουν άψογες ερμηνείες από το πρωταγωνιστικό τρίο (Βαγγέλης Ευαγγελινός, Στάθης Σταμουλακάτος, Μαρία Μπαλούτσου). Συνολικά, το Πρόστιμο διανύει τη διαδρομή του με οικονομία, αποφεύγοντας κάθε τι τεχνητό στο διάβα του και απαλλαγμένο από «στολίδια» που θα θόλωναν την καθαρή δύναμη που διαθέτει.

Βαθμολογία: