Κριτική | Ωρολογιακός Μηχανισμός (2022)
Συντάκτης: Φίλιππος Χατζίκος
Το φιλμ του Σίριλ Σόιμπλιν μας μεταφέρει στην ελβετική ύπαιθρο του 1877, εκεί όπου καταφτάνει ο Πιότρ Κροπότκιν με αφορμή μια νέα χαρτογράφηση της περιοχής και έρχεται σε επαφή με τους επαγγελματίες του ανθηρού κλάδου της ωρολογοποιίας. Συγκεκριμένα, γνωρίζει και συναρπάζεται από την αναρχική συλλογικότητα που εκείνοι και εκείνες έχουν συγκροτήσει, έναν φορέα που αφουγκράζεται τις κοσμογονικές αλλαγές και επιχειρεί να απλώσει ένα πέπλο προστασίας σε εργαζόμενους και εργαζόμενες που βρίσκονται σε επισφαλή θέση. Η μέθοδος του ελβετού δημιουργού είναι η πλέον ακαδημαϊκή: στατικά πλάνα περίτεχνες γωνίες λήψης, μεθοδική ανάγνωση των τεκταινόμενων μέσα από ένα πρίσμα που αναζητά την έννοια του χρόνου και συνεχής επαναφορά στα μοτίβα των ρολογιών, των αδιάκοπων ρυθμικών ήχων που κάνουν οι δείκτες τους σαν μετρονόμοι και της μηχανικής τους φιλοσοφίας.
Το τελικό αποτέλεσμα είναι κουρδισμένο στην εντέλεια, ακριβές και στοχαστικό, με αφήγηση αρραγή και γεμάτη σύμβολα, πλάνα που θυμίζουν κινούμενους πίνακες και ανυποχώρητη εμμονή στη λεπτομέρεια που διέπει τη λειτουργία του ρολογιού. Παράλληλα, οι πολιτικές ζυμώσεις απεικονίζονται με τη χάρη του αξιοπερίεργου, με ξύλινο διάλογο και σχεδόν κλινική καθαρότητα. Είναι, άλλωστε, αυτή η συνολική προσέγγιση που κρατά σε απόσταση τον θεατή, σε τέτοιο βαθμό ώστε η ταινία να μοιάζει συνολικά με άσκηση ύφους. Και είναι κρίμα, διότι οι ιδέες από τις οποίες εμφορείται το φιλμικό κείμενο είναι εξαιρετικά πολύτιμες, όπως για παράδειγμα η έννοια τους χρόνου ως καταπιεστικού παράγοντα στα χέρια της εξουσιαστικής τάξης, αλλά και ως εντέλει ως πολιτικού διακυβεύματος στην ταξική πάλη.
Δεν είναι ότι λείπει ακριβώς η υπόρρητη ένταση από το βραδυφλεγές έργο του Σόιμπλιν, αλλά ότι αυτή προκύπτει με εξαντλητική ακρίβεια και επιμέλεια ώστε να μοιάζει εντελώς τεχνητή και εντέλει ανώφελη. Το ίδιο συμβαίνει και με το σύνολο της αλληγορίας που κυριαρχεί στο φιλμ, η οποία γεννά πρωτογενώς το ενδιαφέρον, αλλά δεν ορθώνεται ποτέ στο ανάστημα που της αναλογεί, υποκύπτοντας στην ίδια κλινική προσέγγιση. Η υψηλού επιπέδου θεατρογενής αισθητική του δημιουργού, μολονότι ευρηματική, αδυνατεί να σηκώσει το φορτίο μιας ταινίας που αδυνατεί να υπερβεί τον σκόπελο της απόλυτης αποστασιοποίησης.
Βαθμολογία:
0 κακή | 1 μέτρια | 2 ενδιαφέρουσα | 3 καλή | 4 πολύ καλή | 5 αριστούργημα