Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό

Κριτικός: Λήδα-Ειρήνη Αδάμου

Έκδοση Κειμένου: 17/3/2021

Ορμώμενος κανείς από το γεγονός πως το φιλμ Bad Luck Banging or Loony Porn του Radu Jude, βραβευμένο με τη Χρυσή Άρκτο καλύτερης ταινίας από την κριτική επιτροπή της 71ης Μπερλινάλε, ξεκινά με μια hardcore ερωτική σκηνή (με έκδηλο βέβαια το σατιρικό στοιχείο), θα μπορούσε να αναρωτηθεί τι ακριβώς θα επακολουθήσει στη σκηνοθετική αυτή απόπειρα του ταλαντούχου σκηνοθέτη του Νέου Ρουμάνικου Κύματος (βλ. Aferim)…

Συγκεκριμένα, όπως μας το εξηγεί ο συμπαθέστατος Radu Jude σε συνέντευξη που παραχώρησε κατά την απονομή του βραβείου του, συνδέει τα εκ Γερμανίας softcore φιλμ του τηλεοπτικού καναλιού RTL (που άρχισε να εκπέμπει ελεύθερα στη Ρουμανία στις αρχές της δεκαετίας των 1990), τα οποία και κατονομάζει ως πηγή έμπνευσης της ταινίας του, με μια γενικότερη τάση σεξουαλικής απελευθέρωσης (που σημάδεψε και τα εφηβικά του χρόνια), την οποία και οριοθετεί λίγα χρόνια μετά τη ρουμανική επανάσταση. Μας δημιουργεί τοιουτοτρόπως ποικίλους συνειρμούς, σχετικούς με το πώς αυτά τα φιλμ υπήρξαν το «τέλειο εργαλείο» και το «κερασάκι στην τούρτα» της πτώσης μιας «κόκκινης χούντας», και μας το επιβεβαιώνει έπειτα πλήρως, βάσει του πώς εξελίσσεται δηλαδή η ταινία του.

Μια αλληλουχία πλάνων συνεπώς με αυτοτελείς σκηνές της γένεσης της πορνογραφίας να διαδέχονται σκηνές από τη ρουμανική επανάσταση (καθεστώς Τσαουσέσκου) ή ακόμη και από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (και τούμπλαλιν), εμπλουτισμένων με σκηνές της περιήγησης της πρωταγωνίστριας Emi (Katia Pascariu) στους δρόμους του Βουκουρεστίου, είναι αυτή που διαδέχεται με τη σειρά της τη hardcore σκηνή σεξ, με την οποία ο ρουμάνος σκηνοθέτης μας είχε αρχικά εισάγει στη «σφαίρα» του φιλμ του! Με το μοντάζ να παίρνει έτσι τα ηνία από τη σκηνοθεσία, που προσωρινά μας μεταφέρει συνειρμικά στο παρελθόν, για να καταλήξει και πάλι να παραδώσει τη σκυτάλη στον Radu Jade, με τη δίκη της πρωταγωνίστριας του, Emi, στο παρόν, από την ιστορία πλέον. Και ευτυχώς που υπάρχει αυτή η σκηνή της «δίκης», που βγάζει εντέλει το φιλμ ασπροπρόσωπο. Γιατί αν περιμέναμε κάτι από αυτή καθαυτή την άκυρη ως και αυθαίρετη συνειρμική μεταφορά στο παρελθόν, είναι σίγουρο πως θα βρισκόμασταν αντιμέτωποι με ποικίλες αντιδράσεις…

Προσωπικά μιλώντας, ορμώμενη περισσότερο από τη συνέντευξη του δημιουργού της ταινίας, και αν λάβουμε υπόψη βέβαια τη δική μας, ελληνική περίπτωση δύο μόλις δεκαετίες ακόμα πιο πριν, τον καιρό που τα ελεύθερα κανάλια στη Ρουμανία έδιναν το δικαίωμα στη θέαση εκ μέρους των ρουμάνων πολιτών ταινιών που τους άνοιγαν τον δρόμο προς την «απελευθέρωση» (και αποτέλεσαν όπως προείπαμε και την έμπνευση του σκηνοθέτη), ταινίες του ίδιου ύφους (ή και πιο hardcore ακόμη) ανεξαρτήτως προέλευσης υπήρξαν το «τέλειο εργαλείο» μιας άλλης «χούντας», όχι κόκκινης αλλά αυτής των συνταγματαρχών, η οποία και δημιουργεί για πρώτη φορά τον κινηματογράφο πορνό στην Ελλάδα, παίζοντας ακατάλληλες ταινίες σε κανονικές προβολές στους κινηματογράφους (μετά από δήθεν λογοκρισία)!

Όλα τα παραπάνω βέβαια δεν δύναται να τα πει κανείς με σκοπό να βάλλει τον τρόπο σκέψης πίσω από το δημιούργημα του σκηνοθέτη και σεναριογράφου, ή ακόμη και της πρωταγωνίστριας του, που είναι εξαιρετική στη συνολική της ερμηνεία (και ιδιαίτερα στην σκηνή της δίκης της), αλλά να δώσει μπόλικη τροφή για σκέψη για το τι θα μπορούσε να εννοεί κανείς τελικά με τον όρο σεξουαλική απελευθέρωση. Δεν ξέρουμε βέβαια αν είναι κι ο ίδιος ο Radu αυτός που προσπαθεί  να βάλει, ως ο πιο «ήρεμα» προκλητικός σκηνοθέτης που έχει κερδίσει ποτέ Χρυσή Άρκτο, τον θεατή να σκεφτεί  για το τι μπορεί να συνιστά για τη ρουμανική κοινωνία (και όχι μόνο) η σεξουαλική απελευθέρωση…

Βαθμολογία: