Συντάκτης: Γιώργος Ξανθάκης

Το «Kiss Me Deadly» θεωρείται ένα από τα στάδια γεφύρωσης μεταξύ κλασικού νουάρ και νεο-νουάρ. Αυτή ήταν η δεύτερη  απόπειρα του Robert Aldrich στο συγκεκριμένο είδος, καθώς είχε προηγηθεί το μικρού προϋπολογισμού b-movie «World for Ransom» (1954), και αφού σημείωσε δύο μεγάλες εισπρακτικές επιτυχίες με τα γουέστερν Apache (1954) και Vera Cruz (1954), ανέλαβε την προσαρμογή στην οθόνη του ομώνυμου μυθιστορήματος του Mickey Spillane.

Ο Spillane ήταν ο πιο επιτυχημένος και γνωστός αμερικανός συγγραφέας της εποχής του. Αν και σήμερα η μυθιστοριογραφία του φαίνεται πολύ χοντροκομμένη και ηθικά μη αποδεκτή, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 τα έργα του κατείχαν εξέχουσα θέση στην αμερικανική λαϊκή κουλτούρα. Ωστόσο ο Aldrich δεν τον είχε σε ιδιαίτερη εκτίμηση, εξαιτίας της φασίζουσας ιδεολογίας του, του φτηνού λαϊκισμού του και της πρόδηλης έλλειψης συγγραφικού ταλέντου. Για τη συγγραφή του σεναρίου ο Aldrich προσέλαβε τον ελληνοαμερικανό συγγραφέα Albert Isaac Bezzerides, έναν από τους πρωτοπόρους του φιλμ νουάρ με τον οποίο μοιραζόταν την ίδια προοδευτική κοινωνική συνείδηση. Ο Bezzerides διέθετε μια εντυπωσιακή φιλμογραφία, με πολλά από τα μυθιστορήματά του -όπως τα «They Drive By Night» (1940) και «Thieves’ Highway» (1949)- να έχουν ήδη μετατραπεί σε υποδειγματικά φιλμ νουάρ. Ο Bezzerides έκανε τους διαλόγους πιο αραιούς, σκληρούς και στεγνούς, και έπλασε αμφίσημους χαρακτήρες που διαμορφώνουν σταδιακά την οριστική τους υπόσταση.

Όμως αυτό που απαγκίστρωσε την ταινία από το μυθιστόρημα ήταν η αντιηρωική σκιαγράφηση του πρωταγωνιστή Mike Hammer, ο οποίος μεταμορφώνεται από τον τραχύ αλλά συμπαθητικό ιδιωτικό ντετέκτιβ σε ένα διεστραμμένο, σαδιστικό θηρίο που αντλεί αρρωστημένη ευχαρίστηση προκαλώντας ακραίο πόνο στους άλλους. Ο Hammer δεν είναι ο τσαντλερικός σύγχρονος ιππότης Philip Marlowe με τις αυστηρές ηθικές αρχές, αλλά ένας αδίστακτος τύπος που απολαμβάνει τη βία, ειδικά σε άτομα  που είναι ακόμη πιο ανήθικα από αυτόν. Είναι εγωιστής και σκληρός, επιδεικνύοντας τον -με αδιαφανείς τρόπους- αποκτημένο πλούτο του, με τα κομψά ρούχα του, το κάμπριο αυτοκίνητό του και το μοντέρνα εξοπλισμένο εργένικο διαμέρισμά του. Οι γυναίκες έλκονται γύρω του όπως τα έντομα γύρω από το φως, αλλά αφού τις χρησιμοποιήσει ωφελιμιστικά, τις απορρίπτει τόσο απλά, όπως πετά το αποτσίγαρο του. Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς ντετέκτιβ του νουάρ, ο Hammer δεν είναι ηθικός σταυροφόρος, δεν υποκινείται από το αίσθημα της δικαιοσύνης αλλά από το προσωπικό κέρδος και την εκδίκηση. Η βίαιη, ιδιοτελής προσέγγισή του αντικατοπτρίζει την ηθική παρακμή της μεταπολεμικής Αμερικής. Η βαρβαρότητα και η ψυχρή συμπεριφορά του, ειδικά προς τις γυναίκες, μπορεί να θεωρηθεί ως προαναγγελία του υπερ-αρσενικού, ατομικιστικού ιδεώδους του «Dirty Harry». Με τη χαλύβδινη περσόνα του, την κυριαρχική φυσική του παρουσία και την ψυχρά γερμανική εμφάνιση, ο Ralph Meeker ήταν η τέλεια επιλογή για τον ρόλο του Hammer.

Το «Kiss Me Deadly» διαθέτει ένα υπέροχο άνοιγμα και ένα ακόμα καλύτερο φινάλε, ενώ ενδιάμεσα ο θεατής παρακολουθεί μια συναρπαστική παράθεση πτωμάτων, που πεθαίνουν με τις πιο ευφάνταστα φρικτές μεθόδους.

Η εναρκτήρια σεκάνς είναι από μόνη της μια αριστοτεχνική επίδειξη της σκηνοθετικής ικανότητας του Aldrich. Νύχτα στο Λος Άντζελες. Οι προβολείς ενός αυτοκινήτου πέφτουν σε μια γυναίκα που τρέχει φορώντας μόνο ένα αδιάβροχο. Η άρρυθμη δύσπνοιά της υποδηλώνει ότι τρέχει μακριά από κάτι προς κάτι άλλο. Απελπισμένη, σχεδόν πέφτει πάνω σε ένα διερχόμενο αυτοκίνητο. Οδηγός είναι ο Mike Hammer, που απρόθυμα την παίρνει. Τη λένε Christina Bailey (Cloris Leachman) και τώρα η δύσπνοια συγχωνεύεται με δάκρυά της. Συναντούν ένα αστυνομικό μπλόκο που ψάχνει  μια γυναίκα που έχει δραπετεύσει από ψυχιατρείο. Η Christina αρπάζει το χέρι του Hammer και το γλιστράει κάτω από το αδιάβροχό της. Το οδόφραγμα διασχίζεται, όμως παρακάτω μπλοκάρονται από άγνωστους εγκληματίες. Η γυναίκα βασανίζεται μέχρι θανάτου, ο Hammer χτυπιέται άσχημα. Ξυπνά στο νοσοκομείο. Ποιος τη σκότωσε; Γιατί; Τι σήμαινε το αινιγματικό «να με θυμάσαι» της Christina, που ίσως προαισθάνονταν τον θάνατό της; Ο ντετέκτιβ θέλει να μάθει, αλλά ο αστυνομικός Pat Murphy (Wesley Addy), ο οποίος φαίνεται να κατανοεί τη σοβαρότητα των γεγονότων, τον προειδοποιεί να μείνει μακριά. Ο Hammer αγνοεί τις προειδοποιήσεις και από πτώμα σε πτώμα ανακαλύπτει ότι πολυπόθητο «Μc Guffin» της ιστορίας είναι ένα μυστηριώδες κουτί -που ένας χαρακτήρας αποκαλεί “Great Whatsit”-, τόσο πολύτιμο που πολλοί είναι πρόθυμοι να σκοτώσουν και να πεθάνουν γι’ αυτό. Ανάμεσα τους ο αρχιεγκληματίας Δρ. Soberin (Albert Dekker), ο οποίος λατρεύει τις αινιγματικές εκφράσεις. Σε μια σκηνή βασανισμού μιας γυναίκας με πένσα, ο Soberin επιπλήττει ένα αδέξιο μέλος της συμμορίας που ξεπέρασε τα όρια και μάταια προσπαθεί να επανορθώσει: «ποιος είσαι εσύ που θα επαναφέρεις τους ζωντανούς από τους νεκρούς;». Αργότερα η άρνησή του να μοιραστεί το «Great Whatsit» με την ύπουλη σύντροφό του, Gabrielle/Lily (Gaby Rodgers), παρά τις συνεχείς μυθολογικές αναφορές του στη Μέδουσα και τον Κέρβερο, στη γυναίκα του Λοτ και την Πανδώρα, θα τον στείλουν να συναντήσει τον «Πλάστη» του, από τη σφαίρα της άπληστης femme-fatale. Στο κάδρο των χαρακτήρων ξεχωρίζουν ακόμη ο μαφιόζος Carl Evello (ένας αβίαστα απαίσιος Paul Stewart) που δίνει με χαμόγελο εντολές δολοφονίας, αλλά και ένας ανατριχιαστικά γλοιώδης γιατρός νεκροτομείου (Percy Helton) του οποίου η απληστία τιμωρείται βάναυσα από τον Hammer. Η ηθική ισορροπία της ταινίας εν μέρει  θεραπεύεται από τη γραμματέα και περιστασιακή ερωμένη του Hammer, Velda (Maxine Cooper), και τον στενότερο φίλο του, τον έλληνα μηχανικό αυτοκινήτων Nick (Nick Dennis), που τρελαίνεται για το «Va-Va-Voom!» των γρήγορων αυτοκινήτων.

Στο τελευταίο μέρος της ταινίας, ο Aldrich πραγματοποιεί μια αναπάντεχη μετατόπιση από το νουάρ στην επιστημονική φαντασία με την απεικόνιση μιας τρομακτικής «Αποκάλυψης». Το «Great Whatsit» γρυλίζει απόκοσμα ρευστοποιώντας κάθε μορφή έμβιας ή άβιας ύλης, σπρώχνοντας την αυτοκαταστροφική ανθρωπότητα πίσω στον ωκεανό από τον οποίο προήλθε. Αυτό είναι το τέλος του πολιτισμού. Αυτό είναι αναμφίβολα το βαθύτερο νόημα του «Να με θυμάσαι» που στοιχειώνει τον βασικό ήρωα σε μία από τις πιο συναρπαστικές κινηματογραφικές καταβάσεις στην κόλαση. Γεμάτο βιβλικές αναφορές, το «Kiss Me Deadly» δεν θα μπορούσε να έχει πιο σαφές μήνυμα: όποιος νομίζει ότι είναι «Θεός» κινδυνεύει να αναλωθεί από τις φλόγες της κόλασης.

Το παραισθησιογόνο αποτέλεσμα μαρτυρά την ώσμωση ανάμεσα σε έναν ρωμαλέο σκηνοθέτη, έναν διαισθητικό σεναριογράφο και έναν κινηματογραφιστή -τον Ernest Laszlo- που χορογραφεί τα κάδρα με ακραία κοντινά πλάνα και αποπροσανατολιστικές γωνίες. Ο «άγριος λυρισμός» της ταινίας αποστάζει το υπαρξιακό άγχος ενός κόσμου που ζει κάτω από τη διάχυτη απειλή της πυρηνικής ενέργειας. Αυτός ο ετερογενής συνδυασμός του «Υψηλού» με το «Χυδαίο» συνθέτει έναν συναρπαστικό μύθο για την ανθρώπινη κατάσταση: τη σκληρότητά και την τάση της για αυτοκαταστροφή, την απληστία και τη δίψα της για εξουσία.

Βαθμολογία:

0 κακή | 1 μέτρια | 2 ενδιαφέρουσα | 3 καλή | 4 πολύ καλή | 5 αριστούργημα

| μπείτε και στη σελίδα της ταινίας για περισσότερα