Συντάκτης: Γιώργος Σπανός

Ένα εξαιρετικό 76^ο Φεστιβάλ Καννών έφτασε στο τέλος του! Στη χθεσινοβραδινή απονομή η κριτική επιτροπή του Ruben Östlund ανακοίνωσε τους μεγάλους νικητές του Διαγωνιστικού, και, κινούμενη κοντά στις προτιμήσεις των κριτικών, χωρίς πολύ μεγάλες εκπλήξεις, επιβράβευσε σχεδόν όλες τις ταινίες που ξεχώρισαν κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ.

Μεγάλη νικήτρια του Χρυσού Φοίνικα αναδείχτηκε η Γαλλίδα Justine Triet για το δικαστικό δράμα “Anatomy of a Fall”, που, κατά τα γραφόμενα, ανατέμνει αφενός την πολυπλοκότητα των συζυγικών σχέσεων και αφετέρου τη δυσκολία κρίσης και πρόσβασης στην αλήθεια. Κομβική για την επιτυχία της ταινίας ήταν και η πρωταγωνιστική ερμηνεία της Sandra Hüller (“Toni Erdmann”) στον ρόλο μιας επιτυχημένης συγγραφέως που κατηγορείται για τον θάνατο του άντρα της. Παρότι η ταινία ήταν από τα ξεκάθαρα φαβορί, πιστεύαμε ότι το βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού θα ήταν αυτό που τελικά θα κατέληγε σε αυτή. Είναι ιδιαίτερα ευχάριστη η άξια, κατά την πλειοψηφία των κριτικών, νίκη μιας γυναίκας στις Κάννες, μόλις της τρίτης που κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα μετά τις Campion και Ducournau (τέταρτης αν μετρήσουμε και την πιο άγνωστη Δανή Bodil Ipsen που βραβεύτηκε το 1946, πριν ακόμα πάρει το όνομά του το βραβείο!). Πάντως, όπως φάνηκε από τα λεγόμενα κατά την επακόλουθη συνέντευξη τύπου της κριτικής επιτροπής, αυτή η βράβευση δεν πρέπει να ήταν μια ομόφωνη απόφαση.

Ο μοντερνιστής Jonathan Glazer ήταν ο νικητής του δεύτερου μεγαλύτερου βραβείου για το “The Zone of Interest”, που μάλλον ήταν η αγαπημένη ταινία της κριτικής πλειοψηφίας, όπως φάνηκε και από το βραβείο FIPRESCI που κέρδισε, το οποίο απονέμεται από τη Διεθνή Ομοσπονδία Κριτικών Κινηματογράφου. Το σοκαριστικό με τον πιο ψυχρό τρόπο δράμα του πραγματεύεται την ειδυλλιακή οικογενειακή ζωή του Rudolf Höss, διοικητή του Auschwitz, στο όμορφο σπίτι του στις παρυφές του στρατοπέδου συγκέντρωσης, ενόσω παραδίπλα καπνίζουν οι φούρνοι του θανάτου. Στην πιο συγκινητική στιγμή της απονομής, ο Quentin Tarantino ανήγγειλε τον θρυλικό παραγωγό και σκηνοθέτη του Hollywood, 97χρονο Roger Corman, ο οποίος κατέφτασε χαρούμενος με το μπαστούνι του, καταχειροκροτήθηκε, και μαζί απένειμαν το βραβείο στον Glazer. Στον λόγο του ο Glazer μνημόνευσε τον Martin Amis, συγγραφέα του βιβλίου από το οποίο εμπνεύστηκε η ταινία, ο οποίος, κατά διαβολική σύμπτωση, πέθανε την επομένη της προβολής της χωρίς ποτέ να μάθει για τη μεγάλη επιτυχία της.

Ο Aki Kaurismäki, που προβλέπαμε ως πιθανό φαβορί για τον Χρυσό Φοίνικα, τελικά κέρδισε «μόνο» το Βραβείο της Επιτροπής για το “Fallen Leaves”. Πρώτος σε αρκετά κριτικά polls, μαζί με τον Glazer και την Triet ήταν οι προφανείς, κατά τους κριτικούς, πρωτοπόροι της κούρσας για τον Χρυσό Φοίνικα, φαίνεται όμως ότι η ταινία του κρίθηκε από κάποιους στην επιτροπή ως μικρή για ένα τέτοιο βραβείο. Ο Φινλανδός δεν παραβρέθηκε καν στην τελετή. Όντας εδώ και δεκαετίες αιώνιο φαβορί των κριτικών για όλες του τις υποψηφιότητες, τόσο για τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες όσο και για τη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο, και μην κερδίζοντας ποτέ, ε, φαίνεται απηύδησε ο άνθρωπος! Ούτε η δηλωμένη συμπάθεια του Ruben Östlund για το έργο του ήταν αρκετή για το κάτι παραπάνω.

Καλύτερος σκηνοθέτης αναδείχθηκε ο Γαλλοβιετναμέζος Tran Anh Hung για το υψηλής αισθητικής, γαστριμαργικό “The Pot au Feu” (ή “La Passion de Dodin Bouffant”), που εξέπληξε πολύ ευχάριστα μεγάλο μέρος των κριτικών. Φαίνεται ότι είχε ξεχαστεί το πώς ο Tran είχε μετατρέψει τα ελάχιστα σεναριακά συστατικά σε πανέμορφη αισθητική εμπειρία στο συγγενές «Άρωμα της Πράσινης Παπάγιας», αλλά και είχε κερδίσει τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία το 1995. Λέγεται μάλιστα πως η συγκινητική ερωτική ιστορία της ταινίας μπορεί να της χαρίσει απήχηση και σε ένα αρκετά μεγάλο κοινό, ενώ πολύ καλά σχόλια έχουν γραφτεί και για τις ερμηνείες της Juliette Binoche και του Benoît Magimel (που ξεχώρισε και πέρσι στο “Pacifiction”).

Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου κέρδισε ο σεναριογράφος Yuji Sakamoto για το “Monster” του Hirokazu Kore-eda, στην μεγαλύτερη ίσως έκπληξη των βραβεύσεων. Δεν θα μπορούσε όμως και να μείνει χωρίς βραβείο ταινία του Ιάπωνα στις Κάννες, αφού σε όλες σχεδόν τις συμμετοχές του κάτι έχει κερδίσει, με αποκορύφωμα φυσικά τον Χρυσό Φοίνικα το 2018. Μάλιστα αυτή ήταν από τις ελάχιστες φορές που δεν είχε γράψει ο ίδιος το σενάριό της. Την απονομή έκανε ο Αμερικανός John C. Reilly, βρίσκοντας αφορμή για να υποστηρίξει τους σεναριογράφους που απεργούν εναντίον των μεγάλων studios πίσω στην πατρίδα του.

Σε μια κατηγορία με δυνατό ανταγωνισμό απ’ ό,τι φάνηκε (διπλή Sandra Hüller, Juliette Binoche), το βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού κέρδισε η γοητευτική Merve Dizdar για τον ρόλο μιας καθηγήτριας σε ένα απομακρυσμένο χωριό της Ανατολίας στο “About Dry Grasses” του Nuri Bilge Ceylan. Ο σπουδαίος Ceylan (Χρυσός Φοίνικας 2014) έχει μαζέψει ό,τι βραβείο υπάρχει στις Κάννες για τις ταινίες του, πάντως δεν θα έβλαπτε και ένα ακόμα, ίσως μεγαλύτερο, για αυτήν εδώ.

Τέλος, Καλύτερος Ηθοποιός αναδείχθηκε ο Kōji Yakusho για μια, όπως λέγεται, συγκινητική ερμηνεία ενός μοναχικού από επιλογή ανθρώπου που απολαμβάνει τις απλές ομορφιές της ζωής στη μεγαλούπολη του Τόκυο στο “Perfect Days” του Wim Wenders. Ο Yakusho μπορεί να μην είναι τόσο γνωστός στους μη λάτρες του Ασιατικού σινεμά, όμως έχει συνεργαστεί με σημαντικούς Ιάπωνες σκηνοθέτες όπως ο Kyoshi Kurosawa (καμία συγγένεια με τον θρυλικό συνεπώνυμο) και ο Imamura. Το “Perfect Days” κέρδισε και το βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής.

Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις οι προβλέψεις μας αποδείχτηκαν ακριβείς, με τις 7 πρώτες ταινίες που θεωρούσαμε πιθανότερο να διακριθούν να είναι και εκείνες που πράγματι τελικά μοιράστηκαν τα βραβεία, και μάλιστα προβλέποντας το ακριβές βραβείο που κέρδισε η καθεμιά. Η μόνη αστοχία ήταν ως προς τον ίδιο τον Χρυσό Φοίνικα, που τελικά κέρδισε το νούμερο 3 της λίστας μας.

Τα φαβορί που έλλειψαν από τις βραβεύσεις ήταν ο Haynes και η Rohrwacher που είχαν λάβει συνολικά πολύ καλές κριτικές. Δεν μπορούν όμως να κερδίσουν όλοι, ειδικά σε μία τόσο δυνατή χρονιά, και συνολικά οι άξιες, για τους περισσότερους, βραβεύσεις έκλεισαν με τον καλύτερο τρόπο το ήδη εντυπωσιακό Φεστιβάλ.

Ανεξάρτητα από όλα τα βραβεία και τις κριτικές, ως σινεφίλ ανυπομονούμε να δούμε τις ταινίες στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, να ενθουσιαστούμε, να απογοητευτούμε, και να βρει ο καθένας τις προσωπικές του αγαπημένες.

Το σπουδαίο Φεστιβάλ τελείωσε, αλλά αφήνει την υπόσχεση ότι μας περιμένει μια συναρπαστική κινηματογραφική χρονιά!

Συνοπτικά τα βραβεία:

Διαγωνιστικό

Χρυσός Φοίνικας: “Anatomy of a Fall” (Justine Triet)

Μεγάλο Βραβείο: “The Zone of Interest” (Jonathan Glazer)

Βραβείο της Επιτροπής: “Fallen Leaves” (Aki Kaurismäki)

Καλύτερος Σκηνοθέτης: Tran Anh Hung για το “The Pot au Feu”

Καλύτερο Σενάριο: Yuji Sakamoto για το “Monster”

Καλύτερη Ηθοποιός: Merve Dizdar για το “About Dry Grasses”

Καλύτερος Ηθοποιός: Kōji Yakusho για το “Perfect Days”

Άλλα βραβεία

Χρυσή Κάμερα: “Inside the Yellow Cocoon Shell” (Pham Thien An)

Βραβείο Un Certain Regard: “How to Have Sex” (Molly Manning Walker)

Βραβείο Εβδομάδας Κριτικών: “Tiger Stripes” (Amanda Nell Eu)

Βραβείο FIPRESCI για το Διαγωνιστικό: “The Zone of Interest” (Jonathan Glazer)

Βραβείο FIPRESCI για το τμήμα Un Certain Regard: “The Settlers” (Felipe Gálvez)