Πάντα στο Κόκκινο

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 10/3/2022

Δεν ξέρω ποιος από τους αναγνώστες θα θυμάται το “Bao”, το βραβευμένο με Όσκαρ μικρού μήκους animation της Domee Shi που συνόδευε την προβολή του “Απίθανοι 2”, αλλά θεωρώ ότι αξίζει να το αναφέρω γιατί η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της σκηνοθέτιδας δείχνει τη συνέπεια του έργου της και την εξέλιξή του. Εκεί που το “Bao” μιλούσε για την αναπόφευκτη εγκατάλειψη της οικογενειακής εστίας και το χρέος του γονιού να ωθήσει τα παιδιά του προς αυτό, το “Πάντα στο Κόκκινο” ασχολείται με την του ενός εύρεση εαυτού καθώς περνά το κατώφλι της παιδικής ηλικίας προς την ενηλικίωση και όλες τις θαυμαστές περιπλοκές που αυτό εσωκλείει -δύο θεματικές που ακολουθούν παράλληλη τροχιά, ειπωμένες από διαφορετική σκοπιά- ειπωμένο με έναν εξίσου ευφάνταστο κι εμπνευσμένο τρόπο.

Ένα στοιχείο των σεναρίων της Pixar που εκτιμώ, και το αναφέρω γιατί η ταινία το κατορθώνει εξαιρετικά, είναι ότι αφουγκράζεται πλήρως τις κοινωνικές ευαισθησίες της εποχής και την εμπλοκή του εκάστοτε ανθρώπου σε σχέση και με τα ερεθίσματα της ηλικίας του, αφού με αυτό τον τρόπο κατορθώνει να σου αφηγηθεί την ιστορία με αφηγηματική οικονομία αποφεύγοντας τα κλισέ και το αίσθημα της επανάληψης, ασχέτως της εποχής στην οποία εκτυλίσσεται η ταινία -εδώ βρισκόμαστε στις αρχές του 2000, μια εποχή που τα boy-bands ήταν εξαιρετικά δημοφιλή και η ταινία χρησιμοποιεί μια τέτοια συναυλία ως το σημείο εστίασης όπου η 13χρονη πρωταγωνίστρια Μέι Λι θα αποσχίσει στο μυαλό της την εικόνα του εαυτού της που αντιλαμβάνονται οι γύρω της από εκείνη που ανακαλύπτει η ίδια για αυτόν. Η ταινία δεν αναλώνεται σε νύξεις γύρω από το τι μπορεί να σηματοδοτεί νοηματικά το τεράστιο κόκκινο πάντα στο οποίο μεταμορφώνεται η Μέι Λι όταν δεν μπορεί να ελέγξει τα συναισθήματά της -είναι σαφέστατο. Η εφηβεία είναι μια περίοδος απίστευτων αλλαγών, και δη στα κορίτσια, καθώς η Μέι Λι βρίσκεται φορτωμένη με ενήλικες υποχρεώσεις χωρίς τη χαρά της παιδικότητας, και παρότι είναι άριστη σε ό,τι καταπιάνεται και η προσωπικότητά της φανερώνει ένα σωρό αρετές στον κοινωνικό της περίγυρο, αναγκάζεται να καταπιέζει τα καλά στοιχεία της αφού η επιφανειακή τους παρουσίαση δεν ανταποκρίνεται με τις προσδοκίες της μητέρας της που στερούνται ουσιαστικής κατανόησης. Σας ακούγεται προσιτό;

Ένα έτερο σεναριακό στοιχείο είναι ότι εκεί που σε έχει πιάσει το συναίσθημα, η Pixar δεν ξεχνά ότι αφηγείται μια ιστορία, και τόσο οι ανατροπές όσο και οι αποκαλύψεις είναι καθοριστικές κι ενδιαφέρουσες. Παρότι το ίδιο το τρέιλερ καθιστούσε σαφές ότι η σωματική μεταμόρφωση της Μέι Λι γνωστοποιείται άμεσα στους υπόλοιπους χαρακτήρες, η γνώση γύρω από αυτό οδηγεί την ταινία σε πρωτότυπους αφηγηματικούς δρόμους που ξεπερνούν την απλή αναγνώριση της θετικής αποδοχής απέναντι στο σώμα -το λεγόμενο body-positivity. Ακόμα και με πολύ συγκεκριμένες πολιτιστικές αναφορές, η σύγκρουση των γενεών είναι φαινόμενο παγκόσμιο και η διαμάχη εύκολα αναγνωρίσιμη, και η στοχευμένη έμφαση της αφήγησης στην αναγνώριση και τον έλεγχο των συναισθημάτων σχετίζεται άμεσα με τις γονικές μεθόδους διαπαιδαγώγησης που σκοπό έχουν να δώσουν στα παιδιά τα απαραίτητα εργαλεία για να διαχειρίζονται τόσο την ευτυχία τους όσο και τη… μεταμόρφωσή τους σε οργισμένα τέρατα.

Κάτι που προσφέρει επίσης το “Πάντα στο Κόκκινο” είναι και το καλλιτεχνικό στιλ. Σαν προσθήκη στη φιλμογραφία της εταιρείας, η ταινία ωθεί το κλασικό στιλ της Pixar σε μια προσωπική μοναδική κατεύθυνση, που παρότι μπλέκει πολλά διαφορετικά στιλ, δεν χάνει ποτέ τον οπτικό της πυρήνα. Μπορεί να μη σπάει τις συμβάσεις με τον τρόπο ενός “Spider-Man: Into the Spider-Verse” ή ακόμα και του “Mitchells vs the Machines”, αλλά όπως ήταν πάντοτε ίδιον της Pixar, κάνει επιλογές ανάλογα με την ιστορία που αφηγείται -για παράδειγμα, αρκεί να παρατηρήσετε το σχέδιο στις χορευτικές σκηνές με τα ποπ τραγούδια της εποχής σε σχέση με τα σημεία όπου κάτι γλυκούλι εμφανίζεται στην οθόνη -στιλιστικές επιλογές που εξυπηρετούν τις ανάγκες της ιστορίας χωρίς να ακολουθούν πάντα τους κανόνες της φύσης, αλλά χωρίς και να παραβιάζουν ποτέ τους κανόνες που η ίδια η ταινία έχει οριοθετήσει. Και αυτό το υποδόριο στοιχείο, σε συνδυασμό με την πολυεπίπεδη αφήγηση, κάνει τις ταινίες της Pixar τόσο αγαπητές. Γιατί τους χαρίζει πολλή διασκέδαση, χωρίς ποτέ να νιώθεις ότι κάτι έγινε γρήγορα, απότομα, ή παρατραβηγμένα.

Βαθμολογία: