Η Γη της Επαγγελίας

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 30/10/2023

Δέκα χρόνια μετά τον “Έρωτα της Βασίλισσας” και μια οικτρά δυσάρεστη χολιγουντιανή εμπειρία, ο Nikolaj Arcel επιστρέφει στα πάτρια εδάφη της Δανίας για να γιγαντώσει το σκηνοθετικό του μεγαλείο έχοντας ξανά στο πλευρό του τον Mads Mikkelsen και μια λογοτεχνική ιστορία εποχής. Η ταινία που παραδίδει είναι ένα επικό αριστούργημα ευρείας οπτικής εμβέλειας, που επάξια φέρνει στον νου την πλούσια και προσεγμένη εικονογραφία του “Μπάρι Λίντον” και τις ταινίες του David Lean.

Με φόντο ένα ξερό και άγονο κομμάτι γης, η ιστορία ξεγυμνώνει την εύθραυστη αρρενωπή υπερηφάνεια και τα άκρα στα οποία είναι διατεθειμένοι να φτάσουν οι ήρωες για να κρατήσουν την εξουσία που θεωρούν πως δικαιούνται. Η αντιπαράθεση είναι άμεσα εμφανής: ο απένταρος λοχαγός Λούντβιχ Κέιλεν (Mads Mikkelsen) θέλει να κατακτήσει στο όνομα του βασιλιά μια έρημη γη και να αποκτήσει έτσι τον τίτλο του ευγενούς. Ο πλούσιος γαιοκτήμονας Φρέντερικ ντε Σίνκελ (Simon Bennebjerg) διαθέτει υπέρμετρη αλαζονεία ώστε να υπερασπίζεται το αμφίβολο δικαίωμά του στη γη αυτή. Και έτσι ξεσπάει ένας ανοιχτός πόλεμος μεταξύ των δύο αντρών, που υποπίπτουν σε αθέμιτα μέσα για τη διαχάραξη μιας απόλυτης κυριαρχίας, προτού η ιστορία τούς υπενθυμίσει με βάναυσο τρόπο ότι όλα στη ζωή είναι πρόσκαιρα. Το προσωπικό κομμάτι εισβάλλει αιχμηρά στην πλοκή, χάρη σε μια σειρά παράπλευρων επεισοδίων που περιπλέκουν την αντιπαλότητα με συναισθήματα ζήλιας, καθώς οι γυναικείοι χαρακτήρες καταλήγουν να παίζουν τον πιο καθοριστικό ρόλο. Χωρίς να αποτρέπεται η αίσθηση ότι η προσέγγισή τους έχει αρκετές δόσεις σύγχρονων αντιλήψεων πιθανώς εις βάρος της ιστορικής αλήθειας της εποχής, σημαντικό κομμάτι της ιστορίας αποτελεί η απελευθέρωση από την καταπιεστική σοβινιστική εξουσία, καθώς αποκαλύπτουν στους δύο κεντρικούς χαρακτήρες τη χαοτική κατάσταση της ύπαρξής τους.

Ο χερσότοπος που αποτελεί το έπαθλο του προσωπικού αυτού πολέμου δεν απέχει πολύ από την ιδέα της Άγριας Δύσης των γουέστερν, όπου ευδοκίμησε η ληστρική φύση του καπιταλισμού. Οι προθέσεις του Κέιλεν αντανακλούν μια πρωτοποριακή για το χωροχρονικό υπόβαθρο ιδεολογία που βασίζεται στην ιδιωτική περιουσία και την εξουσία που προκύπτει από την κατάκτηση της γης μέσω της οικοδόμησης ενός αποικιακού κόσμου. Η διαδικασία αυτής της απανθρωποποίησης βρίσκει τον ισχυρότερο αντίπαλο στο ερωτικό συναίσθημα, στο τερέν του οποίου ο Mads Mikkelsen λάμπει υποκριτικά βαθμονομώντας κάθε πτυχή του χαρακτήρα του με την εκφραστική χρήση των ματιών του, πότε παγερός και πότε ευάλωτος, καθώς βλέπουμε το πώς η επιθυμία του για αρχοντική αναγνώριση είναι ο δρόμος προς την παρακμή.

Οι ακατέργαστες εικόνες που δημιουργεί ο Arcel βασίζουν τη λειτουργικότητα και το μεγαλείο τους στην άριστη αξιοποίηση του περιβάλλοντα χώρου υπό το ιστορικό πρίσμα της εποχής, δίνοντας την αίσθηση ενός παθιασμένου έπους από την αρχή μέχρι το έντονο φινάλε όπου γίνεται σαφές πως η “γη της επαγγελίας” είναι τελικά πάνω απ’ όλα μια νοητική κατάσταση την οποία επιθυμούν οι χαρακτήρες της.

Βαθμολογία: