Γράμματα από το Ίβο Τζίμα (2006)

ΣΥΝΟΨΗ

Χειμώνας του 1945. Με την εντολή να οργανώσει όσο το δυνατόν καλύτερα τις ταλαιπωρημένες στρατιές της εθνοφυλακής μέχρι να καταφτάσουν οι βοηθητικές δυνάμεις, ο αυτοκρατορικός αντιστράτηγος Τανταμίτσι Κουριμπαγιάσι, αποστέλλεται στη νήσο Ίβο Τζίμα του Ειρηνικού Ωκεανού, που αποτελεί το τελευταίο σημαντικό προπύργιο των Ιαπώνων πριν την αναγκαστική παράδοση στους συμμάχους. Γεμάτος πίστη στις ηθικές αξίες και το πατριωτικό πάθος των εξασθενημένων στρατιωτών του, ο αμερικανοτραφής ηγέτης θα εκπονήσει ένα νέο σχέδιο αντιμετώπισης της εχθρικής απόβασης, γνωρίζοντας πάρα πολύ καλά πως πρόκειται για μια αποστολή αυτοκτονίας, αφού οι ενισχύσεις από την ενδοχώρα δεν πρόκειται να φτάσουν ποτέ.

Σκηνοθεσία:

Clint Eastwood

Κύριοι Ρόλοι:

Ken Watanabe … αντιστράτηγος Tadamichi Kuribayashi

Kazunari Ninomiya … δεκανέας Saigo

Tsuyoshi Ihara … αντισυνταγματάρχης βαρόνος Takeichi Nishi

Ryo Kase … υποδεκανέας Shimizu

Shido Nakamura … υπολοχαγός Ito

Hiroshi Watanabe … υπολοχαγός Fujita

Takumi Bando … λοχαγός Tanida

Yuki Matsuzaki … δεκανέας Nozaki

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Iris Yamashita

Στόρι: Iris Yamashita, Paul Haggis

Παραγωγή: Clint Eastwood, Robert Lorenz, Steven Spielberg

Μουσική: Kyle Eastwood, Michael Stevens

Φωτογραφία: Tom Stern

Μοντάζ: Joel Cox, Gary Roach

Σκηνικά: Henry Bumstead, James J. Murakami

Κοστούμια: Deborah Hopper

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: Letters from Iwo Jima
Ελληνικός Τίτλος: Γράμματα από το Ίβο Τζίμα
Εναλλακτικός Τίτλος: Io-Jima Kara no Tegami

Άμεσοι Σύνδεσμοι

Στους Άμμους της Ιβοζίμα (1949)
Οι Σημαίες των Προγόνων μας (2006)

Σεναριακή Πηγή

Βιβλίο: Picture Letters from Commander in Chief του Tadamichi Kuribayashi.
Βιβλίο: So Sad To Fall In Battle: An Account of War του Kumiko Kakehashi.

Κύριες Διακρίσεις

Όσκαρ ηχητικών εφέ. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία και αυθεντικό σενάριο.
Χρυσή Σφαίρα ξενόγλωσσης ταινίας. Υποψήφιο για σκηνοθεσία.
Καλύτερη ξένη ταινία στα εθνικά βραβεία της Ιαπωνίας.

Παραλειπόμενα

Μελετώντας το υλικό για το Οι Σημαίες των Προγόνων μας, ο Clint Eastwood αποφάσισε να γυρίσει ταυτόχρονα και την ιαπωνική εκδοχή της μάχης.
Τα κεντρικά γυρίσματα έγιναν στην Καλιφόρνια. Κάποιες όμως σκηνές μάχης έγιναν στην Ισλανδία. Για τα πλάνα που πάρθηκαν από τον αυθεντικό τόπο της μάχης, χρειάστηκε ειδική άδεια από τις αρχές του Τόκιο, μια και η περιοχή χρησιμοποιείται ενεργά για νατοϊκή βάση, κι ενώ πάνω από 10 χιλιάδες ιάπωνες στρατιώτες είναι ακόμα αγνοούμενοι και θαμμένοι στο νησί.
Όλο το ιαπωνικό καστ επιλέχτηκε μετά από οντισιόν, εκτός από τον Ken Watanabe.
Παρότι χαρακτήρες όπως ο Σάιγκο είναι μυθοπλαστικοί, τα γεγονότα ακολουθούν όσα είναι γραμμένα στα ιστορικά ντοκουμέντα. Εκτός από το βιβλίο του αντιστράτηγου Tadamichi Kuribayashi, χρησιμοποιήθηκε δευτερευόντως ως πηγή το So Sad To Fall In Battle: An Account of War του Kumiko Kakehashi.
Το φιλμ πήγε πολύ καλύτερα στα ιαπωνικά ταμεία από αυτά των ΗΠΑ. Κι ενώ η Paramount Pictures είχε μεταπουλήσει τα αμερικανικά δικαιώματα διανομής στη Warner Bros. Pictures λόγω της εμπορικής αποτυχίας του Οι Σημαίες των Προγόνων μας, η ταινία αυτή είχε θετικό πρόσημο κερδών.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής
Έκδοση Κειμένου: 15/8/2021

Ο Clint Eastwood βάζει κάτω όλη του τη δημιουργική μαεστρία, για να πει ένα μεγάλο συγνώμη σε έναν λαό που υπόφερε υπό τη στρατιωτική κυριαρχία των ΗΠΑ. Όχι φυσικά αντιστρέφοντας το μέρος του δικαίου, που στην προκειμένη το είχαν μαζί τους οι Αμερικανοί, αλλά δίνοντας τους σάρκα και οστά ανθρώπινα, για πρώτη φορά τόσο ολοζώντανα μπροστά στα μάτια του αμερικανικού κοινού.

Έτσι, έστω και μετά από τόσα χρόνια, η εμβληματική μάχη της Ίβο Τζίμα αποκτάει και τον τραγικό της χαρακτήρα, που οι πατριωτικές φανφάρες τής στέρησαν επί πάνω από μισό αιώνα. Πιο απλά, το μήνυμα είναι ότι σε έναν πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Υπάρχουν ανθρώπινες ψυχές που κατασφάζουν ανθρώπινες ψυχές, με το δίκαιο και το άδικο να καταστρώνεται σε πολιτικά γραφεία και όχι σε πεδία μαχών. Εκεί δεν υπάρχουν δίκαιοι και άδικοι. Εκεί κείτονται μόνο τα πτώματα των θυμάτων αυτών των γραφείων…

Ο Eastwood «περιποιείται» τον Ιάπωνα ίσως και καλύτερα από ό,τι έπραξε για τον συμπατριώτη του στις Σημαίες των Προγόνων μας. Ακόμα κι αν το να μπει στην ψυχολογία ενός τόσο διαφορετικού λαού ήταν μια προσπάθεια που θα άφηνε μοιραία ατέλειες, εκείνος αναζητά τον άνθρωπο εχθρό, και όχι τον φονιά υπηρέτη ενός παράφρων αυτοκράτορα. Ακόμα κι αν βρίσκει εκείνες τις μονάδες που δεν μπορεί να δικαιολογήσει για τις πράξεις τους, αντισταθμίζει το γεγονός με την παρουσία στρατιωτών κι αξιωματικών του Ανατέλλοντος Ηλίου που η αυτοθυσία τους ήταν εξίσου ηρωική με αυτή των μαχητών της ελευθερίας. Δεν ήταν αυτοί οι αδίστακτοι «κιτρινιάρηδες» που διδάσκονταν στα σχολεία τους και την κουλτούρα τους οι Αμερικανοί, αλλά οικογενειάρχες και μορφωμένοι άνθρωποι που κατανοούσαν και τη ματαιότητα όσων συνέβησαν, και το γεγονός ότι η θυσία τους δεν είχε κανένα περαιτέρω αντίχτυπο-κέρδος πέρα από το να επιστρέψουν σώοι στους δικούς τους.

Και ο πόλεμος δεν είναι ποτέ «διδακτικός» εν καιρώ ειρήνης όταν δεν παρουσιάζεται μέσα στο απόλυτο «μεγαλείο» της φρίκης του. Ο καλιφορνέζος σκηνοθέτης συνεχίζει την παράδοση των σύγχρονων πολεμικών επών, και δεν χαρίζεται από πλευράς θεάματος σε όσους σκέφτονται τα πεδία μάχης ως πεδία καθαρού ηρωισμού. Οι εκπληκτικές εικόνες πολέμου δεν φέρουν τίποτα που θα νοσταλγούσαμε και θα αναζητούσαμε στο τώρα μας, τίποτα που θα προσέφερε κάποιο απώτερο νόημα σε σχέση ακόμα και με την πιο πεζή καθημερινότητα.

Ερμηνείες που δεν υστερούν από μιας ιαπωνικής ταινίας, τεχνική ισόποσα άρτια όταν πέφτουν κορμιά και όταν η σκηνή είναι στατική, ρυθμός που δεν παρασύρεται από την πολεμική δυναμική του έργου, αλλά και χαρακτήρες που ξεχωρίζουν μέσα σε αυτό το χάος. Ο γερο-Eastwood συνεχίζει ένα περίεργο «ρεκόρ» του να κάνει ταινίες που ξεχωρίζουν με άνεση από τη μέση χολιγουντιανή φινέτσα, και την επόμενη ώρα να σου παρουσιάζει κάτι το μέτριο, ως απόρροια ενός συντηρητικού τρόπου σκέψης που έρχεται σε εσωτερική κόντρα με τα ανθρωπιστικά του πιστεύω. Εδώ όμως αυτό που κατασκεύασε εμπεριείχε όλη αυτή τη λαμπρή πλευρά της νόησης του, και αξίζει παράσημο κινηματογραφικής ανδρείας.

Βαθμολογία: