Joyland

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 26/1/2023

Πολύ δυνατό βάπτισμα του πυρός στη φόρμα της μεγάλου μήκους μυθοπλασίας για τον Saim Sadiq, με δυναμική τέτοια που είναι ικανή να στρέψει τα διεθνή φώτα σε μια κινηματογραφία όχι ευρέως γνωστή.

Σε πρώτο επίπεδο δεν γίνεται κανείς να μην προσέξει την ιδιαίτερα προσεγμένη και με ισχυρή ταυτότητα αισθητική του Sadiq. Τα χρώματα των κάδρων του είναι έντονα και ζωηρά, αλλά ποτέ κιτς και, παρότι θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως στιλιζαρισμένα, παραδόξως τονίζουν τον ρεαλισμό των συνθηκών που αποτυπώνονται στο πανί, ίσως επειδή είναι γήινα μέσα στη λάμψη τους. Το δε στήσιμό τους, ειδικά με τη σχεδόν «τετράγωνη» αναλογία του 1.33:1 που επιλέγεται, παραπέμπει πολύ συχνά σε αραβούργημα.

Μπορεί το θεματικό επίκεντρο του σεναρίου να είναι ουσιαστικά το ειδύλλιο του Haider με την τρανς Biba, μεγάλη βαρύτητα όμως έχει και ο χαρακτήρας της Mumtaz η οποία αυξάνεται όλο και περισσότερο όσο πλησιάζει το φινάλε. Δεν είναι τυχαίο ότι από όλους τους ήρωες σταχυολογούνται οι συγκεκριμένοι τρεις για να αναλυθούν σε μεγαλύτερο βάθος, καθώς στα πρόσωπά τους χαράζεται όλη η καταπίεση και η ψυχολογική κακοποίηση που υφίστανται από ένα άκρως συντηρητικό κοινωνικό πλαίσιο. Ουσιαστικά εκπροσωπούν τρεις ξεχωριστές ομάδες που έχουν περιθωριοποιηθεί από την επικρατούσα ιδεολογική και πολιτισμική νοοτροπία της χώρας τους: ο άντρας που δεν ανταποκρίνεται στο επιθυμητό από τον περίγυρο πρότυπο της αρρενωπότητας, και που ίσως να μην το θέλει καν αυτό για τον ίδιο, το ΛΟΑΤΚΙ άτομο που παλεύει για αναγνώριση, σεβασμό και προσωπική ευτυχία κόντρα σ’ ένα περιβάλλον που του βάζει ανυπέρβλητα εμπόδια αλλά ακόμη και στον εαυτό του μέσω του μηχανισμού της εσωτερικευμένης ομοφοβίας και η γυναίκα η οποία πρέπει οπωσδήποτε να συμμορφωθεί με πολύ συγκεκριμένους κανόνες, ειδάλλως θα αντιμετωπίσει πολύ σοβαρές συνέπειες. Ο απώτερος κοινός παρονομαστής της λύπης είναι η αδυναμία της ελεύθερης σεξουαλικής έκφρασης. Και η τελική τραγωδία συνοψίζεται στο ότι αντί να συμμαχήσουν ενάντια σε όσα τους κάνουν τη ζωή χειρότερη, τα τρία αυτά άτομα θα παλέψουν μεταξύ τους στην αρένα του έρωτα, σε μια μάχη που δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο από άκρως επώδυνη.

Οι ήρωες του Sadiq πληγώνονται και πληγώνουν συνεχώς, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, τροφοδοτώντας έναν φαύλο κύκλο δυστυχίας που επιδεινώνεται όσο περνάει ο κινηματογραφικός χρόνος κι επιμένει μέχρι να «σπάσουν» οι πιο αδύναμοι κρίκοι. Και το μοναδικό στοιχείο που φαίνεται να τους συντηρεί ως ένα σημείο είναι μια αόριστη ελπίδα για κάτι καλύτερο, που συμβολίζεται από την παραλία που αναφέρουν στον Haider τόσο η Biba όσο και η Mumtaz.

Και οι τρεις βασικοί ηθοποιοί που αναλαμβάνουν να σηκώσουν τα βάρη των ρόλων τους είναι έξοχοι, με τον καθένα να εκπέμπει κάτι διαφορετικό και λειτουργώντας αλληλοσυμπληρωματικά. Η Alina Khan διαθέτει την περισσότερη ενέργεια και πληθωρικότητα και αποτελεί την πηγή από την οποία η ροή του φιλμ αντλεί δυναμισμό. Ο Ali Junejo είναι εσωστρεφής αλλά εκδηλωτικός με τον τρόπο του, και καταπιέζοντας το συναίσθημα καταφέρνει απρόσμενα να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στον θεατή. Έναν μάλλον εξισορροπητικό ρόλο έχει η Rasti Farooq, αναλαμβάνοντας τη δύσκολη αποστολή του πιο σύνθετου χαρακτήρα μέσα στην ιστορία και προχωρώντας σε εξαιρετικά λεπτούς χειρισμούς όσον αφορά συμπεριφορές και λεπτομέρειες, ολοκληρώνοντας ένα πορτρέτο μιας γυναίκας σε αδιέξοδο που γίνεται όλο και πιο σπαρακτικό όσο κλιμακώνεται η πλοκή.

Ίσως η μόνη σοβαρή ένσταση να είναι το ότι στην εξίσωση μπαίνουν και αρκετές σεναριακές συμπτώσεις, με δυτικότροπη κοψιά κιόλας, που υπονομεύουν κάπως την αληθοφάνεια του συνόλου. Γεγονός όμως είναι πως το «Joyland», εκτός από τα πολύ δυνατά μηνύματα που επιθυμεί να περάσει στο κοινό, αποτελεί και μια συγκινησιακά φορτισμένη εμπειρία σε βαθμό τέτοιο που δύναται να ανοίξει τα μάτια αυτού που βρίσκεται στο σκοτάδι σχετικά με τα όσα θίγονται στη δίωρη διάρκειά του. Είναι μια πρόταση που αφήνει πολλές μελλοντικές υποσχέσεις για τον δημιουργό της.

Βαθμολογία: