Σκαθαροζούμης Σκαθαροζούμης

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 4/9/2024

Οι σκηνοθετικές περίοδοι του Tim Burton χωρίζονται σε δύο τμήματα, με ευδιάκριτο όριο το “Big Fish” του 2003, με το οποίο ο αγαπητός δημιουργός φαίνεται να συμβιβάζεται με τις ταραχώδεις σχέσεις του με την πατρική φιγούρα, στοιχείο το οποίο εντοπίζεται έντονα μέχρι τότε στη φιλμογραφία του. Από εκεί και έπειτα, δεν είναι ότι ο Burton έπαψε να είναι καλός σκηνοθέτης -όπως άλλωστε μαρτυρά το αριστουργηματικό “Sweeney Todd” του- εντούτοις έλειπε από το χαρακτηριστικό gothic στοιχείο του ο επαναστατικός απρόβλεπτος χαρακτήρας. Εξού και ο “Σκαθαροζούμης Σκαθαροζούμης” έμοιαζε με ένα στοίχημα τόσο για τον ίδιο αλλά και για τους θεατές που σαν εμένα αντιμετώπισαν την ταινία με έναν σκεπτικισμό για την επιστροφή του σε ένα σινεμά προσωπικό και πρωτότυπο που κατάφερε να τιθασεύσει ακόμα και τα άγρια εμπορικά ένστικτα της Disney. Με τεράστια χαρά λοιπόν γράφω αυτές τις λέξεις, καθώς το σίκουελ του “Σκαθαροζούμη” αποδεικνύεται ανά σημεία ανώτερο και από την πρωτότυπη ταινία.

Ακούγοντας τα ακόρντα του Danny Elfman που συνοδεύουν τα εναέρια πλάνα της πόλης Γουίντερ Ρίβερ στους τίτλους αρχής, δεν μπορώ να σταματήσω να χαμογελάω. Τα ειδικά εφέ έχουν το άρωμα της δεκαετίας του ‘80, ο Michael Keaton και η Catherine O’Hara εξακολουθούν να έχουν ένα υπέροχο κωμικό όραμα, και σε κάθε πλάνο ξεχειλίζει η αισθητική του Tim Burton -συμπεριλαμβανομένης μιας υπέροχης σκηνής σε stop-motion. Η ταινία έχει ρυθμό και πολύ χιούμορ, με τα καλύτερα αστεία να είναι οπτικά και που έχουν να κάνουν με τον κόσμο των νεκρών, και παρότι χρησιμοποιείται για κωμικούς σκοπούς, είναι αρκετά πιο βίαιη από τον προκάτοχό της. Η φωτογραφία του Χάρη Ζαμπαρλούκου αντιγράφει μεν την αυθεντική χωρίς να παρέχει μοντέρνα στοιχεία, αλλά η αναπαραγωγή της γίνεται με τον βέλτιστο τρόπο εντός του ψηφιακού τερέν, με τα χειροπιαστά ειδικά εφέ να λάμπουν καθώς αναμειγνύονται με ψηφιακές διεργασίες όπου δεν είναι στόχος η ψεύτικη τελειότητα.

Ο Tim Burton ρίχνει όλο τον εαυτό του στην ταινία, με τον συνδετικό νοηματικό κρίκο να αποτελούν οι μεγάλες οικογένειες με χωρισμένα ζευγάρια. Το σενάριο της ταινίας μοιάζει να αποτελείται από οριακά υπεράριθμες υποπλοκές που φέρνουν κάθε κεντρικό χαρακτήρα στο προσκήνιο, με το σημαντικό χαρακτηριστικό πως όλες διατηρούν εξίσου το ενδιαφέρον και εντάσσονται στο γενικό premise που φέρνει την οικογένεια Ντιτζ πίσω στο Γουίντερ Ρίβερ. Διαθέτει επίσης ευφάνταστα στιγμιότυπα που προκύπτουν από την αυθεντική ψυχοσύνθεση του Burton, όπως αναφορές στον Mario Bava και animation που χρησιμοποιείται με εφευρετικότητα για να κατασκευάσει την επιβεβλημένη απουσία του Jeffrey Jones.

Έχοντας υπάρξει ένα μοναχικό και περιθωριοποιημένο alter-ego του ίδιου του σκηνοθέτη, 36 χρόνια μετά η Winona Ryder καλείται σε έναν πιο περίπλοκο ρόλο και μια πιο λεπτή ερμηνεία μιας γυναίκας που σημαδεύεται από το ζοφερό παρελθόν της εν μέσω μιας συναισθηματικής κρίσης και της αβέβαιης καθοδήγησης μιας κόρης που έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με το παραφυσικό. Η Jenna Ortega κουμπώνει άψογα στην ερμηνευτική ποιότητα των σημαντικών συναδέλφων της προσφέροντας τη μεγαλύτερη πηγή χιούμορ μέσα από μια διακριτική σωματικότητα. Ο Michael Keaton επιστρέφει στον πρωταγωνιστικό ρόλο με μια ερμηνευτική ζέση παράνοιας, από την οποία μοιάζει να μην πέρασε μια μέρα και η χρονική διάρκεια του επί της οθόνης είναι σαφώς μεγαλύτερη και πιο χορταστική. Μεταξύ των πολλών υποπλοκών, δεν λείπουν κάποια κενά αποσπάσματα (Monica Bellucci) και κάποιοι λιγότερο λειτουργικοί χαρακτήρες (Willem Dafoe), αλλά η παρουσία τους συνοδεύεται από αξιομνημόνευτα σκηνοθετημένες σεκάνς, τις οποίες ο Burton κατασκευάζει με αξιοζήλευτη φυσικότητα για να εξερευνήσει τις συγκρούσεις των γενεών και να χλευάσει τις θλιβερές γωνιές του παρόντος με πικρό χιούμορ.

Σε έναν κινηματογράφο που εστιάζει όλο και περισσότερο στην ασφάλεια του παρελθόντος, ο Tim Burton δίνει ζωή σε ένα έξυπνο και απολαυστικό σίκουελ, που στο λεπτό διάκενο μεταξύ ζωής και θανάτου βρίσκει μια απροσδόκητη αφηγηματική και στιλιστική ισορροπία, ενώνοντας διαφορετικές γενιές και εξυψώνοντας τους περιθωριοποιημένους και την υπερβολή σε σαφή αντίθεση με μια κοινωνία σε συνεχή αναζήτηση μιας απατηλής και τεχνητής τελειότητας.

Βαθμολογία: