Ο Μπο Φοβάται (2023)

ΣΥΝΟΨΗ

Ο Μπο είναι ένας αγχωτικός και μάλλον παρανοϊκός άντρας που ξεκινάει μια σουρεαλιστική οδύσσεια με σκοπό να φτάσει σε ένα σπίτι μετά τον ξαφνικό θάνατο της μητέρας του, ενώ θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει τους μεγαλύτερους φόβους του στην απίθανη αυτή διαδρομή του.

Σκηνοθεσία:

Ari Aster

Κύριοι Ρόλοι:

Joaquin Phoenix … Beau Wassermann

Patti LuPone … Mona Wassermann

Amy Ryan … Grace

Nathan Lane … Roger

Kylie Rogers … Toni

Denis Menochet … Jeeves

Parker Posey … Elaine Bray

Zoe Lister-Jones … Mona (νεαρή)

Armen Nahapetian … Beau Wassermann (νεαρός)

Julia Antonelli … Elaine Bray (νεαρή)

Stephen McKinley Henderson … ο ψυχολόγος

Richard Kind … Δρ Cohen

Hayley Squires … Penelope

Michael Gandolfini … γιος του Beau

Theodore Pellerin … γιος του Beau

Mike Taylor … γιος του Beau

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Ari Aster

Παραγωγή: Ari Aster, Lars Knudsen

Μουσική: The Haxan Cloak

Φωτογραφία: Pawel Pogorzelski

Μοντάζ: Lucian Johnston

Σκηνικά: Fiona Crombie

Κοστούμια: Alice Babidge

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: Beau Is Afraid
Ελληνικός Τίτλος: Ο Μπο Φοβάται

Κύριες Διακρίσεις

Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα πρώτου αντρικού ρόλου (Joaquin Phoenix) σε κωμωδία/μιούζικαλ).

Παραλειπόμενα

Ο Ari Aster επεξεργάζονταν την ταινία από καιρό (ήταν να αποτελέσει το κινηματογραφικό του ντεμπούτο), έχοντας ως εκκίνηση το 7λεπτο φιλμ του, Beau (2011), και ένα στόρι του 2014 με τον ίδιο τίτλο (που έγινε θεατρικό), γραμμένο επίσης από τον ίδιο.
Η A24 παρουσίασε το 2021 την παραγωγή με τίτλο Disappointment Blvd (με αρχικό προγραμματισμό για εντός του 2022). Της κόστισε εντέλει 35 εκατομμύρια δολάρια, ξεπερνώντας το ατομικό ρεκόρ του στούντιο που κρατούσε το Τα Πάντα Όλα. Μαζί έγινε και η μεγαλύτερη της σε διάρκεια, ξεπερνώντας την προηγούμενη ταινία του Aster, το Μεσοκαλόκαιρο.
Όπως αποκάλυψε ο σκηνοθέτης, ο Joaquin Phoenix κατάρρευσε κατά τα γυρίσματα μιας σκηνές με την Patti LuPone, ως αποτέλεσμα της εξάντλησης από τις επικίνδυνες σκηνές (μεταξύ αυτών, περνούσε μέσα από τζάμι). Ο Aster συνειδητοποίησε ότι ήταν κάτι το αληθινά σοβαρό, μόνο όταν είδε ότι ο εκκεντρικός ηθοποιός άφηνε τους άλλους να τον αγγίζουν για να τον βοηθήσουν.
Το ψηφιακό κινούμενο σχέδιο είναι δουλειά των βραβευμένων χιλιανών Cristobal Leon και Joaquin Cocina.
Η πρεμιέρα-έκπληξη έγινε σε αίθουσα της Νέας Υόρκης, όπου διεξάγονταν ένα κινηματογραφικό δρώμενο για την πρωταπριλιά. Το πρόγραμμα ήθελε την Emma Stone ως παρουσιάστρια, και το Μεσοκαλόκαιρο να είναι η ταινία που θα προβάλλονταν εν είδει director’s cut.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 26/4/2023

Από το πρώτο πλάνο επί της οθόνης ο Άρι Άστερ μάς δηλώνει ότι αυτή η ταινία δεν θα είναι μια εύκολη εμπειρία. Αντιθέτως, πρόκειται για μια δοκιμασία προκλητική που απομακρύνει τον δημιουργό της από τον τρόμο ως αφηγηματικό είδος αλλά όχι ως προς το πνεύμα, και που βαδίζει στη λεπτή γραμμή μεταξύ λαμπρότητας και επιτήδευσης.

Στην τρίωρη διάρκειά της παρακολουθούμε συνεχώς τον Μπο, έναν πενηντάρη που ζει μέσα στην απόλυτη ανησυχία και βιώνει μια σουρεαλιστική οδύσσεια στην οποία αντιμετωπίζει τους χειρότερους φόβους και τις ανασφάλειές του. Ο Άστερ μάς παρουσιάζει έναν κόσμο που αντικατοπτρίζει την ψυχική κατάσταση του πρωταγωνιστή του, παραμορφωτικά μεγεθυσμένο όπως τον αντιλαμβάνεται ο ίδιος, με το ακραίο παρουσιαστικό του να δομείται με βάση την ατμόσφαιρα παρά την αντικειμενική αξιοπιστία, αποτυπώνοντας τέλεια την απόγνωση που προκαλεί το χάος.

Το σενάριο είναι χτισμένο με την αντίστοιχη νοοτροπία του παραλογισμού που διαθέτει ένας γελοίος εφιάλτης όπου εδρεύουν αναμιγμένοι ο φόβος και το γκροτέσκο χιούμορ. Μακριά από την τακτοποιημένη και καθαρή γραφή της “Διαδοχής” και την κάθαρση του “Μεσοκαλόκαιρου”, στο σενάριο εδώ δεν ακολουθούνται οι κλασικές συμβάσεις. Στην πραγματικότητα, τα πιο αδύναμα σημεία της ταινίας είναι οι αφηγηματικές ανατροπές που εξελίσσονται ακολουθώντας μια γραμμική δομή. Είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα όταν μας ρίχνει στα τυφλά στη σφαίρα του απίθανου, του απελπισμένου.

Πρέπει να επικροτηθεί ειδικά ο Joaquin Phoenix στον ρόλο του Μπο, ενός από τους πιο εξοργιστικά παθητικούς χαρακτήρες του κινηματογράφου, ένα άβουλο ον με παντελή απουσία προβολής προσωπικότητας, με τον Phoenix να εκτελεί μια απόλυτη υποκριτική δέσμευση να τον καταστήσει αξιομνημόνευτο. Η Patti LuPone και η Zoe Lister-Jones, που υποδύονται τη μητέρα του σε διαφορετικές ηλικίες, μας βοηθούν να σχηματίσουμε μια εικόνα γιατί αυτός ο άντρας είναι αυτό που είναι: η μητέρα του Μπο είναι μια σκληρή και ασφυκτικά χειριστική γυναίκα με μια απαράμιλλη αυτοπεποίθηση που μόνο ενισχύει τον φόβο.

Από το “Τα Πάντα Όλα” μέχρι τους “Fabelmans”, πολλές πρόσφατες ταινίες ασχολούνται με τις συγκρούσεις μεταξύ γονέων και παιδιών, αλλά καμιά τους δεν παίζει στο ίδιο τερέν με τον ωμό, γκροτέσκο και εξοργιστικά επίμονο τρόπο με τον οποίο ο “Μπο” προσεγγίζει το θέμα. Πίσω από όλες τις σεναριακές μεταφορές και τις σκηνοθετικές παραξενιές της, αυτή είναι μια ιστορία για την ασφυκτική σχέση μεταξύ μιας μητέρας και του γιου της και τις επιπτώσεις της στην ψυχική του υγεία. Μπορεί από ψυχαναλυτικής σκοπιάς να φαίνεται στερεοτυπική σαν γενικευμένη θεωρία για τον πραγματικό κόσμο, ισχύει όμως απόλυτα για τον κόσμο του Μπο, και αυτό είναι που έχει σημασία. Παρόμοια με τη “Μητέρα” του Αρονόφσκι, ο Άστερ είναι αρκετά κυριολεκτικός στον τρόπο που απεικονίζει ορισμένες από τις αναλογίες του, αλλά σε μια ταινία με τέτοια στιλιστική καθαρότητα που θέλει τον παραλογισμό σε πρώτο πλάνο, η λεπτότητα και το τακτ δεν έχουν θέση.

Κατασκευαστικά, ο Άστερ ξεδιπλώνει το πιο περίπλοκο και φιλόδοξο κομμάτι της καριέρας του. Η ταινία αποτελείται από μακροσκελείς σεκάνς, όλες νοσηρά πνευματώδεις με τον δικό τους τρόπο, που υποστηρίζονται απόλυτα από έναν άψογο καλλιτεχνικό σχεδιασμό. Διαθέτει ένα εντυπωσιακό παιχνίδι αφήγησης με χρήση κινουμένων σχεδίων, όχι μόνο λόγω του τεχνικού της πλούτου, αλλά γιατί επιβεβαιώνει με έναν ευφάνταστο και αποτελεσματικό τρόπο πως ό,τι βλέπουμε στην ταινία δεν διέπεται από τη λογική αλλά από το συναίσθημα. Άλλωστε το ουσιώδες αντίκτυπο μιας ταινίας στον θεατή δεν αφορά την αποτύπωση του ρεαλισμού αλλά την απεικόνιση της ηθικής της.

Ο διχασμός που παρουσιάζεται στις πρώτες εντυπώσεις που αφήνει ο “Μπο” αμφότερα σε κοινό και κριτικούς είναι δείγμα ότι ο Άρι Άστερ αποτελεί έναν γνήσιο δημιουργό. Ο ασυνήθιστος συνδυασμός σουρεαλιστικής κωμωδίας και υποδόριου τρόμου απέχει πολύ από τις δύο προηγούμενες δουλειές του και η επιλογή του να δώσει στην ταινία τις διαστάσεις ενός έπους οριστικοποιεί την πεποίθηση ότι θέλει να δοκιμάζεται χωρίς να επαναλαμβάνεται. Η απελπισμένη ατμόσφαιρα που φτιάχνει με σκοπό να παρουσιάσει οπτικά το άγχος σίγουρα δεν είναι ευχάριστη αλλά φιλοδοξεί να παρασύρει με την ορμή του πάθους του όποιον θεατή αποδεχτεί αυτό που του προσφέρει.

Βαθμολογία: