Vicky Cristina Barcelona

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής

Έκδοση Κειμένου: 5/10/2008

Δεν ξέρω καν αν ο ίδιος ο Woody Allen το έχει υπόψιν του, αλλά ο νεοϋορκέζος δημιουργός διανύει την έκτη περίοδο της πολύχρονης καριέρας του. Την περίοδο αυτή θα την ονόμαζα «Ωριμότητα» και έχει ξεκινήσει από το 2004 και το Μελίντα και Μελίντα (η πιο αδύναμη ταινία της περιόδου). Χαρακτηριστικά της είναι ότι δεν παίζει εύκολα ο ίδιος ο Woody, παίζει αντιθέτως πολύ, πολύ εύκολα η Johansson, η κωμωδία είναι υποβόσκουσα κι όχι σε πρώτο πλάνο (με εξαίρεση το Scoop), οι ερμηνείες είναι αποφορτισμένες από το γουντιαλενικό ύφος, και το κυριότερο… είμαι προετοιμασμένος να ξαναδώ αριστούργημα, από την εποχή του Ζέλιγκ, του Μανχάταν, του Νευρικού Εραστή. Λέτε το Whatever Works, που βρίσκεται στο post-production, να είναι αυτή η ταινία;

Το Vicky Cristina Barcelona μπορεί να μην είναι αριστούργημα, αλλά δεν μου δίνει και πουθενά την εντύπωση πως ο δημιουργός του το έβγαλε με αυτή την πρόθεση. Η ταινία αποκρυπτογραφεί έναν σκηνοθέτη που το διασκέδασε αφάνταστα πίσω από την κάμερα, που ερωτεύτηκε όλους τους ηθοποιούς του, που επεξεργάζεται αυτό το νέο του ύφος, σαν ένας κομψός δημιουργός που ξέρει την τέχνη όσο λίγοι. Πίσω από το πιο ελαφρύ σενάριο του Allen, σε ταινία στην οποία δεν κάνει απλά το κέφι του, κρύβεται ένας Max Ophuls από τα παλιά. Μια λεπτότητα απίστευτη σε εικόνα, σε διαλόγους, σε χιούμορ.

Η ταινία είναι ολοφώτεινη, και στα πλάνα της και στην καρδιά της. Ακόμα και το ότι κανείς από τους ήρωες δεν θα χαμογελάσει ποτέ, παράγει μια ανοιχτόκαρδη αίσθηση, από ένα σενάριο που εξερευνά την αστεία όψη της σοβαρότητας των σχέσεων. Δεν υπάρχει ερωτικό τρίγωνο, αλλά τετράγωνο, δεν υπάρχει κατάληξη, αλλά… «και έζησαν αυτοί καλά και εμείς, σίγουρα, καλύτερα»! Ο Allen δεν διδάσκει, απλά αφήνει τις φαντασιώσεις του ελεύθερες στο πανί, και αν κρίνει κάποιον, κρίνει τον εαυτό του και το πολυτάραχο ερωτικό του μπρίο. Μαζί γίνεται ένα με το ευρωπαϊκό τοπίο, και κάνει μια νοητή συνάντηση με το ύφος του Almodovar, τόσο σε εικόνα, όσο και νοοτροπία.

Μα τι ηθοποιοί είναι αυτοί! Ακόμα κι αν η ταινία δεν σας ικανοποιήσει σεναριακά, δεν θα έχετε να πείτε τίποτα κακό για τους ερμηνευτές. Ο Javier Bardem ηγείται, επιβάλλεται και ταυτόχρονα δεν κάνει τίποτα το ιδιαίτερο. Είναι ο Bardem που αγαπάμε. Η Scarlett Johansson είναι ολοφάνερα το ερωτικό απωθημένο του σκηνοθέτη, σε έναν ελαφρύ και υπαινικτικά κωμικό ρόλο. Αιώνια όμορφη, αλλά όχι η καλύτερη του καστ. Η Rebecca Hall παίρνει την ευκαιρία, μια από τις αρκετές που έχει από το The Prestige και μετά, και δεν είναι απλά αυτή που τραβάει, παραδόξως, τον ερωτισμό πάνω της, αλλά είναι κι αυτή που ξεχωρίζει εμφανισιακά στην ταινία (εκτός κι αν είστε γυναίκες και σε αυτήν την περίπτωση ο Bardem είναι «θεός»). Και για το τέλος το καλύτερο: την Penelope Cruz την είχα σε μεγάλη υπόληψη, για τις ισπανικές όμως της ερμηνείες. Όμως η αγγλική γλώσσα είχε κακή επίδραση πάνω της, σε σημείο να μοιάζει με μία ακόμη ξεφτισμένη σταρ. Όλα άλλαξαν το 2006 με το αλμοδαβορικό Γύρνα πίσω. Η καλύτερη γυναικεία ερμηνεία της χρονιάς της. Σε τελείως διαφορετικό ύφος, η Cruz επαναλαμβάνει τον θρίαμβο και σκίζω τα ιμάτια μου για μια της υποψηφιότητα, αν όχι και νίκη, στα επερχόμενα Όσκαρ (πάντα σε δεύτερο ρόλο). Νευρώδης, αστείρευτη, σπανιόλα με τα όλα της, ανεξάντλητα κωμική, ακόμα κι όταν βρίζει…

Πιο συγκεντρωτικά, σίγουρα μία από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, αλλά για τους λάτρεις του ιδιοφυούς σκηνοθέτη, αυτό δεν είναι νέο. Ο Woody Allen σκηνοθετεί με λεπτότητα, φωτεινότητα και λατρεία στη λεπτομέρεια ένα απλό σενάριο, το οποίο στα χέρια ενός άλλου, απλά δεν θα βλεπόταν. Το να κρύβει έτσι όμως το χιούμορ πίσω από απλές ερωτικές αποτυχίες και να το εξαπολύει εκεί που μόνο θα το αντιληφθούν, ανεβάζει την ταινία σαν ένα ευφυές ερωτικό γαϊτανάκι για τους φίλους του. Μα κι ο τρόπος που κινηματογραφεί το καταλανικό τοπίο, μόνο από έναν Ισπανό θα μπορούσαμε να το δούμε. Η ολοφάνερη αγάπη προς τους ηθοποιούς του του χαρίζει στην οθόνη μία από τις καλύτερες συλλογικές ερμηνείες των τελευταίων ετών. Μπορεί η ταινία να είναι ελαφριά κατώτερη του Match Point, και κατά την προσωπική μου άποψη και του Ονείρου της Κασσάνδρας, δεν παύει να είναι μια υπέροχη κομεντί, και μια υποψία πως τον καλύτερο Woody Allen, ίσως (λέω ίσως), δεν τον έχουμε δει ακόμα…

Βαθμολογία: