Άκοπο Διαμάντι

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής

Έκδοση Κειμένου: 10/2/2020

Όποιος επιμένει ότι ο κινηματογράφος δεν είναι χώρος μαγικών υπερβάσεων, έχει απλά άδικο. Κι αυτό επιβεβαιώνεται κραταιά κι εδώ, παρακολουθώντας τον δικαίως πολυτροπαιούχο των Χρυσών Βατόμουρων Adam Sandler να μην κάνει κάτι το τελείως αλλοτριωμένο σε σχέση με την ερμηνεία που τον είχαμε συνηθίσει -αλλά και ανεχτεί…- τόσα χρόνια, κι όμως να είναι εφάμιλλος ενός De Niro ή ενός Keitel και μάλιστα στα νιάτα του!..

Οι αδελφοί Safdie δεν ανακαλύψανε την Ατλαντίδα, ούτε κάνουν κάτι το αληθινά ορίτζιναλ. Αλλά το πάθος που βγάζουν ως προς την αναστύλωση του καλού αμερικανικού σινεμά των 1970 και δη συγκεκριμένα του πρώιμου Scorsese, χαρίζει απλόχερα στο σήμερα μια ανάσα ελπίδας. Και αυτό γιατί δεν κάνουν απλά ένα νοσταλγικό copy-paste, αλλά έχουν το στόρι και την επεξεργασία αυτού που το αναγάγει σε ορόσημο της δεκαετίας που μόλις έφυγε, και μιας νέας εποχής για το σινεμά του δημιουργού. Μένοντας στη λέξη «πάθος», βγάζουν στο έργο τους το κάτι που λείπει από τους σύγχρονους δημιουργούς, αλλά κι έχουν αφήσει πίσω τους εκείνοι που κάποτε το ανέβαζαν στα ύψη. Πιο απλά, έχουμε σινεφιλική τέχνη, αλλά παράλληλα τέχνη που μπορεί να μιλήσει σε πολλούς ακόμα κι αν καταρτίζεται με μέσα αρεστά σε λίγους. Ένα σινεμά που πλέον δεν «διδάσκεται» στη μάζα, αλλά με εκείνα τα συστατικά που σε παρόμοιες εποχές πίσω στα 1960-70 το επέβαλαν ακόμα και στα συντηρητικά πλήθη. Καλό λοιπόν να αναγνωρίζεις, πχ, τον Ταξιτζή ως «ταινιάρα», αλλά γιατί δεν τον απαιτείς και στο σήμερα;

Το Άκοπο Διαμάντι δεν είναι τελικά και τόσο άκοπο όσο υπονοεί η εικόνα του, που μπορεί να ξενίσει αρχικά σε πολλούς, αλλά είναι καμωμένο στην τρίχα. Απλά πρέπει να ξεπεράσεις το πρωτόλειο σοκ της «φάλτσας» μουσικής, της εικόνας που παραπέμπει σε εποχές που δεν είχαν να πληρώσουν ακριβό φιλμ, και της γραμματοσειράς των τίτλων που μοιάζει ρετρό, αλλά είναι η ίδια με κλασικές -70’s- λατρευτικές αναμνήσεις. Κι ενώ λοιπόν αυτή η έναρξη μπορεί να σε παραπέμψει σε ένα δήθεν κουλτουριάρικο σινεμά που κάποιοι μπορεί να το επαινούν ως cult, αλλά στην ουσία έχει χαλάσει την πιάτσα, εδώ έχουμε σενάριο, και μάλιστα δυνατό.

Όλο το κείμενο στήνεται πάνω στον κεντρικό χαρακτήρα. Ο Χάουαρντ Ράτνερ (το rat διόλου τυχαίο) είναι αυτός που βρωμίζει την κοινωνία εκ των έσω. Δεν είναι μέρος του συστήματος, αλλά είναι από αυτούς που δεν το αφήνουν να δείξει ένα λογικότερο πρόσωπο. Κι αυτό επειδή είναι υπνωτισμένος. Οι Safdie γελάνε εις βάρος του εν είδει μιας υποδόριας σκοτεινής κωμωδίας, κάτι που για τον Χάουαρντ απλά μοιάζει με γκαντεμιά. Ούτε στην ουσία αντιλαμβάνεται τον εθισμό του στο χρήμα, ούτε καν συνειδητοποιεί το κακό που σπέρνει γύρω του μέσω αυτής του της εξάρτησης. Το λέω πολλάκις, θα το ξαναπώ κι εδώ, μια και μου δίνεται η καλύτερη των ευκαιριών: η ανθρωπότητα δεν κινδυνεύει από την κακία, αλλά τη βλακεία…

Λες και παίζει στους Κακόφημους Δρόμους, ο Adam Sandler «σκίζει» με άνεση τον ρόλο. Όχι πως δεν είναι άξιο σύσσωμο το καστ, αλλά εδώ έχουμε καραμπινάτη οσκαρική ερμηνεία-αδικία. Σπάει τα κλασικά πλαίσια της ηθοποιίας, και αφήνεται στην περσόνα που γνωρίζει καλά τόσα χρόνια, την οποία όμως και πλασάρει με έναν χρυσό ερασιτεχνισμό. Άλλο αξιοσημείωτο εδώ είναι ότι ενώ δεν σε αφήνει να πάρεις τα μάτια σου από πάνω του, γίνεται «μπαλάκι» για τη ροή του σεναρίου στα χέρια του σκηνοθετικού διδύμου. Δεν υπηρετεί την ερμηνεία, αλλά την ταινία. Μπορεί αυτό να είναι ακόμα συχνό στον «ξενόγλωσσο» κινηματογράφο, αλλά για τον αμερικανικό είναι επίτευγμα.

Το μόνο που επιγραμματικά έχω να δηλώσω εδώ είναι το «αφεθείτε». Δεν θα ζήσετε την έναρξη του καλού αμερικανικού κινηματογράφου, αλλά μια σπουδαία προσπάθεια επανέναρξης. Με τέτοιο δημιουργικό φιλότιμο, κουβάδες ιδρώτα για να βγει ένα αποτέλεσμα όπως πρέπει και κυρίως με πάθος για την τέχνη, οι αδελφοί Safdie δεν θα σε αφήσουν στιγμή έκθετο μέχρι και τους τίτλους τέλους. Απλά τόλμησε το…

Βαθμολογία: