O Ζόζεφ ξυπνά ένα πρωί και βρίσκει την αστυνομία στο δωμάτιό του. Του λένε ότι θα δικαστεί, αλλά κανείς δεν του λέει για ποιο πράγμα κατηγορείται. Σε μια προσπάθεια να ανακαλύψει τον λόγο για τον οποίο δικάζεται και να αποδείξει την αθωότητά του, προσπαθεί να δει τι κρύβεται πίσω από την πρόσοψη του δικαστικού συστήματος. Η προσπάθειά του δεν αποφέρει καρπούς, κι αυτός μοιάζει να παραμένει εγκλωβισμένος στον καφκικό του εφιάλτη.
Σκηνοθεσία:
Orson Welles
Κύριοι Ρόλοι:
Anthony Perkins … Josef K.
Jeanne Moreau … Marika Burstner
Romy Schneider … Leni
Elsa Martinelli … Hilda
Orson Welles … Albert Hastler
Suzanne Flon … Δις Pittl
Akim Tamiroff … Bloch
Madeleine Robinson … Κα Grubach
Michael Lonsdale … ο ιερέας
Κεντρικό Επιτελείο:
Σενάριο: Orson Welles
Παραγωγή: Alexander Salkind, Michael Salkind
Μουσική: Jean Ledrut
Φωτογραφία: Edmond Richard
Μοντάζ: Yvonne Martin, Frederick Muller, Orson Welles
Σκηνικά: Jean Mandaroux
Κοστούμια: Helen Thibault
Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.
Τίτλοι
- Αυθεντικός Τίτλος: Le Proces
- Ελληνικός Τίτλος: Η Δίκη
- Διεθνής Τίτλος: The Trial
Άμεσοι Σύνδεσμοι
- Η Δίκη (1993)
Σεναριακή Πηγή
- Μυθιστόρημα: Der Process του Franz Kafka.
Κύριες Διακρίσεις
- Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βενετίας.
Παραλειπόμενα
- Όταν τελείωσε την ταινία, ο Welles δήλωσε ότι αυτή ήταν η καλύτερη ταινία που είχε κάνει ποτέ.
- Στο ξεκίνημα του φιλμ και υπό τη συνοδεία της αφήγησης του δημιουργού με απόσπασμα από το Before the Law (προοίμιο της Δίκης), βλέπουμε με την τεχνική του pinscreen κινουμένου σχεδίου εικόνες από τον ρωσο-βρετανό Alexandre Alexeieff.
- Όταν συναντήθηκαν ο Welles με τον παραγωγό Alexander Salkind, είχαν σκοπό να κάνουν μια διασκευή από κάποιο βιβλίο που θα είχε ελεύθερα δικαιώματα. Αρχικά ο γάλλος παραγωγός είχε κατά νου τον Τάρας Μπούλμπα, μέχρι που έμαθε ότι ήδη γυρίζονταν με τον Yul Brynner. Τότε έδωσε στον Welles μια λίστα 82 τίτλων για να επιλέξει εκείνος. Ενώ αποφασίστηκε η Δίκη, με τον σκηνοθέτη να έχει την απόλυτη δημιουργική ελευθερία, ανακάλυψαν ότι εντέλει το έργο του Kafka είχε δικαιώματα. Έτσι, για να μην αλλαχτεί η επιλογή, το μπάτζετ μειώθηκε κατά 650 εκατομμύρια φράνκα για να αγοραστεί ο τίτλος.
- Ο Welles έκανε 6 μήνες για να γράψει το σενάριο, στο οποίο αλλάζει σημαντικά τη σειρά κεφαλαίων σε σχέση με το βιβλίο του 1925.
- Για τον ρόλο που τελικά ερμηνεύει ο ίδιος, ο δημιουργός ήθελε από τον αμερικανό κωμικό Jackie Gleason να τον ερμηνεύσει, αλλά εκείνος τον απέρριψε.
- Ο Welles μόνταρε την ταινία κατά τη διάρκεια των διακοπών του στη Μάλαγα της Ισπανίας, όπου βρίσκονταν για κάποιες λήψεις για τον Δον Κιχώτη (την ταινία που δεν τελείωσε ποτέ).
- Σε μια συνέντευξη του, ο Anthony Perkins είχε πει ότι ο Welles τού είχε υποδείξει να βλέπει το έργο ως μαύρη κωμωδία.
- Στα γυρίσματα στο Ζάγκρεμπ, ο Welles γνώρισε την κροάτισσα ηθοποιό Olga Palinkas, την οποία ο ίδιος μετονόμασε Oja Kodar, και με την οποία πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του.
- Το 1981, ο Welles ξεκίνησε να γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ πάνω στην ταινία, αλλά αυτό δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Τα έτοιμα πλάνα από αυτό είναι στο μουσείο κινηματογράφου του Μονάχου.
- Με βάση το επί χρόνια χαμένο αυθεντικό φιλμ των 35mm, η ταινία αποκαταστάθηκε το 2000, κι ενώ ως τότε ήταν διαθέσιμη σε φτωχής ποιότητας κόπιες. Το 2015 έγινε και 2K αποκατάσταση.
Μουσικά Παραλειπόμενα
- Εκτός από το αυθεντικό θέμα, ο Jean Ledrut διασκευάζει για την ταινία κομμάτια από τον Tomaso Albinoni, όπως το περίφημο Adagio.
Κριτικός: Σοφία Γουργουλιάνη
Έκδοση Κειμένου: 7/7/2020
Εν έτει 1962, ο Όρσον Γουέλς συναντά τον Κάφκα σε μια κινηματογραφική μεταφορά της Δίκης, και σε ένα ραντεβού που μοιάζει -τελικά- να διαθέτει τους κινηματογραφικούς χυμούς κονσέρβας Φάντα.
O Όρσον Γουέλς επιχειρεί να μας μεταφέρει την αίσθηση της αδιόρατης πλην ασφυκτικής απειλής της αδιάλειπτης γραφειοκρατίας. Και με μια βουτιά στο σύμπαν του Κάφκα, μοιάζει να κλείνει τα μάτια του μπροστά στο αλμυρό νερό του αγνού τρόμου που προσφέρει αφειδώς ο Κάφκα. Και αφήνει παρακαταθήκη στην κινηματογραφική ιστορία μια απόδοση που μοιάζει να ακουλουθεί κατά πόδας τις αφηγηματικές επιλογές του συγγραφέα, χωρίς να επιλέγει να χαράξει τη δική του αισθητική πορεία. Μια ταινία, λοιπόν, στην οποία ο Γουέλς μοιάζει να ερωτεύεται τον Κάφκα, και ο Κάφκα να στέκεται αγέρωχος και να σηκώνει το χέρι στον Γουέλς απαιτώντας αισθητικές και σκηνοθετικές -ατομικές του- επιλογές.
Με την απουσία προσωπικού αισθητικού στίγματος, αλλά την εμφατική παρουσία εξαιρετικών ερμηνειών (Άντονι Πέρκινς, Ζαν Μορό), ο Γουέλς καταφέρνει εδώ -στα σημεία- να μας χαρίσει μια μεταφορά που μπορεί -και θα το κάνει- να μας γοητεύσει.
Βαθμολογία: