Αντρέι Ρουμπλιόφ

Η ζωή και το έργο του σπουδαίου αγιογράφου Αντρέι Ρουμπλιόφ, μέσα από την ταραχώδη περίοδο της ρωσικής ιστορίας του 15ου αιώνα, την οποία στιγματίζουν οι ατέρμονες μάχες μεταξύ αντίπαλων πριγκιπάτων και των Τατάρων.

Σκηνοθεσία:

Andrei Tarkovsky

Κύριοι Ρόλοι:

Anatoliy Solonitsyn … Andrey Rublev

Nikolay Grinko … Daniil Chyornyy

Nikolay Sergeev … Θεοφάνης ο Έλληνας

Nikolay Burlyaev … Boriska

Ivan Lapikov … Kirill

Yuriy Nikulin … μοναχός Patrikey

Yuriy Nazarov … μέγας πρίγκιπας Velikiy Ι

Rolan Bykov … Skomorokh

Irina Tarkovskaya … Durochka

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Andrey Konchalovskiy, Andrei Tarkovsky

Παραγωγή: Tamara Ogorodnikova

Μουσική: Vyacheslav Ovchinnikov

Φωτογραφία: Vadim Yusov

Μοντάζ: Tatyana Egorycheva, Lyudmila Feyginova, Olga Shevkunenko

Σκηνικά: Evgeniy Chernyaev

Κοστούμια: Maya Abar-Baranovskaya, Lidiya Novi

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Andrey Rublev
• Ελληνικός Τίτλος: Αντρέι Ρουμπλιόφ
• Διεθνής Τίτλος: Andrei Rublev
• Εναλλακτικός Τίτλος: Strasti po Andreyu
• Διεθνής  Εναλλακτικός Τίτλος: The Passion According to Andrey
• Διεθνής  Εναλλακτικός Τίτλος: Andrey Rublyov
• Διεθνής  Εναλλακτικός Τίτλος: Andrei Roublev

Κύριες Διακρίσεις

• Βραβείο FIPRESCI στο φεστιβάλ Κανών.

Παραλειπόμενα

• Το 1961 και ενώ εργάζονταν πάνω στο Τα Παιδικά Χρόνια του Ιβάν, ο Tarkovsky έκανε την πρόταση στη Mosfilm για τη βιογραφία του εικονικού ζωγράφου Αντρέι Ρουμπλιόφ. Το συμβόλαιο υπογράφτηκε το 1962 και τον επόμενο χρόνο το στόρι είχε εγκριθεί. Ακολούθησαν δύο χρόνια επεξεργασίας του σεναρίου μαζί με τον Konchalovsky, με το τελικό κείμενο να παίρνει κι αυτό έγκριση, και το 1964 μπήκε μπρος η παραγωγή. Την ίδια εποχή, το σενάριο κυκλοφόρησε στο δημοφιλές περιοδικό Iskusstvo Kino, κι έγινε θέμα συζήτησης ανάμεσα στους ιστορικούς, τους κριτικούς και τους αναγνώστες, επικεντρωμένη πάνω στα κοινωνικο-πολιτικά και ιστορικά στοιχεία του.
• Σύμφωνα με τον δημιουργό, την ιδέα για τη ταινία την είχε από τον θεατρικό ηθοποιό Vasily Livanov, που επέμενε να έχει συμμετοχή στο σενάριο αλλά και ως πρωταγωνιστής. Εκείνος όμως οραματίζονταν μια καθαρή βιογραφία του ζωγράφου, κάτι που ήταν μακριά από τις προθέσεις του Tarkovsky.
• Το φιλμ είναι μονάχα εν μέρει επηρεασμένο από τη ζωή του Αντρέι Ρουμπλιόφ. Ο Tarkovsky ήθελε περισσότερο να παρουσιάσει μια εικόνα της μεσαιωνικής Ρωσίας, τον καλλιτέχνη ως μια παγκόσμια καλλιτεχνική φιγούρα, αλλά και τον χριστιανισμό ως αξίωμα της ιστορικής ταυτότητας της χώρας.
• Ο Anatoly Solonitsyn επιλέχτηκε κυρίως επειδή ήταν ένα άγνωστο πρόσωπο, κάτι που βοηθούσε το όραμα του δημιουργού. Μέλος θιάσου στην επαρχιακή Ρωσία, μόλις διάβασε στο περιοδικό το σενάριο, ταξίδεψε ως τη Μόσχα, και δήλωσε στον σκηνοθέτη πως μπορούσε να ερμηνεύσει τον πρώτο ρόλο όσο κανένας άλλος. Οι δυο τους έμελλε να συνεργαστούν ακόμα τρεις φορές.
• Το αρχικό μπάτζετ ήταν 1,6 εκατομμύρια ρούβλια. Η Mosfilm όμως όλο και το κατέβαζε, φτάνοντας το στο 1 εκατομμύριο, κι ενώ την ίδια εποχή δαπανούσε στο Πόλεμος και Ειρήνη 8,5. Αυτό επέφερε αναγκαστικές περικοπές στο σενάριο. Παρόλα αυτά, μια σφοδρή και διαρκής χιονοθύελλα σε συνδυασμό με το ότι όλα γυρίζονταν εκτός στούντιο, ανέβασε το τελικό νούμερο στα 1,3 εκατομμύρια ρούβλια.
• Ο λόγος της επιλογής του ασπρόμαυρου για το κύριο κομμάτι του φιλμ αφορούσε την πεποίθηση του δημιουργού ότι ένας άνθρωπος δεν καταγράφει στο ασυνείδητο του τα χρώματα. Αυτό όμως δεν ίσχυε για τα έργα του ζωγράφου, που φαίνονται με το χρώμα τους, τονίζοντας έτσι τη διαφοροποίηση ανάμεσα στην προσωπική ζωή ενός καλλιτέχνη και του έργου του.
• Διάλογος άνοιξε για την εικονοποίηση βίας έναντι ζώων. Στην πραγματικότητα, όλα έγιναν υπό έναν τρόπο που δεν υπέφεραν ζώα, ή τουλάχιστον όχι σε βαθμό που θα ξεπερνούσε την ηθική στάση που έπρεπε να κρατηθεί.
• Η ταινία ήταν έτοιμη και προβλήθηκε σε ειδική προβολή το 1966, με διάρκεια 205 λεπτά. Ισχυρά προβλήματα λογοκρισίας όμως την εξανάγκασαν να κάνει επίσημη πρώτη τον Μάιο του 1969 στο φεστιβάλ Κανών. Ενδιάμεσα και με τον αρχικό τίτλο “Το Πάθος Κατά τον Αντρέι” (Strasti po Andreyu/The Passion According to Andrey) δέχτηκε αρκετές αλλαγές μέσω του μοντάζ. Επίσημα στη Σοβιετική Ένωση προβλήθηκε το 1971, αλλά με μια λογοκριμένη κόπια. Παγκόσμια διανομή ξεκίνησε μόλις το 1973. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να υπάρχουν διάφορες εκδοχές του φιλμ ανά τον κόσμο.
• Το έργο είναι κομμένο σε οχτώ ξεχωριστά μέρη, με έναν πρόλογο κι έναν επίλογο που λίγη σχέση έχουν με το κυρίως σώμα.
• Μέσα στη δεκαετία του 1990, η Criterion Collection κατάφερε να αποκαταστήσει την εκδοχή των 205 λεπτών εν είδει director’s cut. Σύμφωνα με την αδελφή του σκηνοθέτη, η μοντέρ Lyudmila Feiginova είχε κρύψει μια αρχική κόπια κάτω από το κρεββάτι της. Σύμφωνα πάλι με την Criterion, ήταν ο Martin Scorsese που μπόρεσε να βρει μια κόπια σε ταξίδι του στη Ρωσία. Πλέον, τόσο η εκδοχή των 205 όσο και αυτή των 183ων είναι διαθέσιμες και θεωρούνται εξίσου επίσημες.