Καλή Σύζυγος

Κριτικός: Χάρης Καλογερόπουλος

Έκδοση Κειμένου: 9/1/2017

Η Μιλένα ζει με τον άντρα της, Βλάντα, σε ένα προάστιο έξω απ` το Βελιγράδι, η μεγάλη κόρη ζει στην πόλη και ασχολείται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, κάτι που, παραδόξως, ενοχλεί τον πατέρα ο οποίος έχει αποξενωθεί από κείνη, ενώ τα άλλα δυο παιδιά δεν παίζουν ιδιαίτερο δραματουργικό ρόλο -μία από τις ελάχιστες αδυναμίες του σεναρίου. Η Μιλένα, αν και με μια σκιά μελαγχολίας στο πρόσωπό της, φαίνεται σχετικά βολεμένη με τη ζωή της, μέσα από τον οικογενειακό της ρόλο και τον περίγυρο που αποτελείται από μερικούς παλιούς φίλους του Βλάντα από τον στρατό, απ` την εποχή του πολέμου με τους Βόσνιους. Στα τραπέζια με τις γυναίκες ή φιλενάδες τους, όλα μοιάζουν να κυλάνε ομαλά. Κάποια στιγμή, η Μιλένα μαθαίνει από φίλη γιατρίνα ότι κάτι δεν πάει καλά με το στήθος της και χρειάζεται ακτινογραφία επειγόντως. Την επομένη, για να ξορκίσει τις μαύρες σκέψεις, πιάνει να καθαρίσει μανιακά την αποθήκη και πέφτει σε μια βιντεοκασέτα που μετά από ευχάριστες μαγνητοσκοπημένες στιγμές της ζωής τους, περιέχει «πολύ άσχημα» πλάνα από τον πόλεμο, με πρωταγωνιστές τον άντρα της και την παρέα του. Πριν καν δει «όλη την εικόνα» θα πατήσει stop για να ολοκληρώσει ίσως και κάποιες βδομάδες ή μήνες αργότερα, όταν θα μπορεί να το αντέξει. Στο εξής θα αρχίσει η εσωτερική σύγκρουση, θα μπουν τα ηθικά διλήμματα που θα εντείνονται, καθώς πλέον η Μιλένα «διαβάζει» υπό το νέο πρίσμα αντιδράσεις και συμπεριφορές. Του συζύγου που ενοχλείται κάθε φορά που η τηλεόραση έχει συζητήσεις με ομάδες που ακόμα ερευνούν εκείνο το σκοτεινό παρελθόν, ενός φίλου του, μέθυσου κι ανεπρόκοπου, που συχνά πετάει στον Βλάντα απειλές ότι θ` ανοίξει το στόμα του, μιας γειτόνισσας, γυναίκας του σκοτωμένου «σπουδαίου» λοχαγού τους, που της δηλώνει ότι «γλίτωσε απ` αυτόν» κ.λπ. Εντέλει, ένα τραγικό επακόλουθο της όλης κατάστασης θα οδηγήσει τη Μιλένα σε υπέρβαση του μικροαστικού κομφορμισμού της.

Η διακεκριμένη σέρβα ηθοποιός Mirjana Karanovic, για πρώτη φορά και μπρος και πίσω απ` την κάμερα, κάνει μια άριστη μελέτη ενός χαρακτήρα, μέσα απ` την οποία το σερβικό κοινωνικό τοπίο ενώ σκιαγραφείται αδρά -συγκρατημένη αντρίλα, τροχοί 4×4 χωρίς αντίστοιχο οικοδομικό glam, γκομενιλίκια, κρυμμένες ουλές του πολέμου -περνά σε δεύτερο πλάνο. Ας πούμε, το «Η Παγίδα» του συμπατριώτη της, Srdan Golubovic, παράλληλα με το προσωπικό δράμα, καταφέρνει να χώσει πιο βαθιά το νυστέρι στη μεταπολεμική Σερβία της ανισότητας και της λαμογιάς, αλλά εδώ η έρευνα είναι ανθρωποκεντρική, μάλιστα φεμινιστική. Πάνω απ` όλα, η δραματουργία είναι εστιασμένη στη γυναίκα. Τα πρώτα και τελευταία πλάνα κεντράρουν στα γυμνά στήθη της Μιλένα, πριν τις δυσάρεστες ανατροπές και αργότερα την ώρα του χειρουργείου. Στα στήθη, στο θεμελιώδες στοιχείο της γυναικείας ταυτότητας -από το γάλα του θηλασμού ως το φώλιασμα του άντρα μέσα τους την ώρα της συνουσίας. Όταν ανακοινώνει στον Βλάντα την ανάγκη χειρουργικής αφαίρεσης, σπεύδει να τον καθησυχάσει πως ο χειρούργος θα τα αναπλάσει «και δεν θα φαίνεται». Είναι ζύγιασμα για την αντοχή του; Ως σύζυγος είναι σχετικά εντάξει, αλλά ως ποιο βαθμό την αγαπά; Κι εκείνη, άραγε, πόσο είναι εξαρτημένη απ` αυτόν;

Το σενάριο είναι στέρεο, μεστό και απλό, αφήνοντας την Karanovic να δημιουργήσει με το πρόσωπο και το σώμα της μια πολυσημία-αμφισημία αισθημάτων και ανείπωτων σκέψεων, όπως συμβαίνει στη ζωή. Εκείνο που είναι θαυμαστό στο φιλμ, μαζί με την ερμηνεία της, είναι το μοντάζ και οι χρόνοι. Δεν υπάρχει περιττή σκηνή, ούτε αναίτια καθυστέρηση στα ρακόρ. Μάθημα κινηματογραφικής αφήγησης. Ακρίβεια ρολογιού ή μουσικού κομματιού. Εντέλει, έχουμε ένα ρεαλιστικό δράμα όπου η αψεγάδιαστη γραφή επαυξάνει το νόημα.

Βαθμολογία: