Γυναίκα σε Πόλεμο

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 25/1/2019

Σε σύγκριση με τα κολοσσιαία ονόματα που έχουν να επιδείξουν συγκριτικά Δανία και Σουηδία, η Ισλανδία μοιάζει εκ των φτωχών συγγενών σε καλλιτεχνική σοδειά του σκανδιναβικού σινεμά. Σίγουρα σε βάθος χρόνου όμως έχει επιδείξει έναν όγκο μικρών κινηματογραφικών εκπλήξεων που την κρατάνε στον χάρτη των υπολογίσιμων δυνάμεων του χώρου. Η υποβολή της για τα φετινά ξενόγλωσσα Όσκαρ είναι ένα ιδιαίτερα απολαυστικό κράμα στρατευμένου πολιτικά σινεμά, μίνι ψυχογραφήματος προς ευρεία κατανάλωση και απρόσμενου χιούμορ που κάνει την εμφάνισή του στη φόρμα του συνόλου με χαρακτηριστικό για την κινηματογραφία των βόρειων χωρών τρόπο, υποδόρια και περισσότερο μέσω οπτικών παρά λεκτικών γκαγκ (χαρακτηριστικό παράδειγμα το εύρημα με το μουσικό σχήμα που εμφανίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα), για να γίνει κατά τη διάρκεια οργανικό κομμάτι του συνόλου από εκεί που αρχικά μπορεί να φάνταζε ξεχωριστό κομμάτι. Κατασκευαστικά και νοηματικά το φιλμ «φωνάζει» πως θέλει να μιλήσει σε μια μεγάλη μερίδα κοινού, δεν είναι ένα προϊόν προς εσωτερική κατανάλωση. Διαθέτει ευθυμία, ευγενή μηνύματα και συναισθήματα, μια αναπάντεχα αγωνιώδη κορύφωση αλλά και μια μετρημένη δόση συγκίνησης. Κι ακόμη κι αν η διάθεση του Erlingsson να ικανοποιήσει όσο γίνεται περισσότερο τον μέσο θεατή (έστω ακόμη και κρατώντας ένα επίπεδο) οδηγεί σε εύκολες και βολικές λύσεις και κρατάει την εστίαση στην προβληματική σε σχετικά ρηχό βάθος, ποτέ δεν δίνεται η εντύπωση ενός κακόγουστου πατροναρίσματος.

Ίσως σε κάποιες παραμέτρους το «Γυναίκα σε Πόλεμο» να μπορούσε να κάνει καλύτερη δουλειά: η ανάμειξη των δύο παράλληλων ιστοριών της πρωταγωνίστριας, της αμιγώς πολιτικοκοινωνικής και της προσωπικής δεν παράγει κάτι αρκούντως ομογενοποιημένο, με τις μεταβάσεις από την καταγγελία στο συναίσθημα να φαντάζουν κάπως άτσαλες, ενώ σίγουρα χρειαζόταν κι ένα πλουσιότερο περιβάλλον δευτερευόντων χαρακτήρων. Παρόλα αυτά, το ισοζύγιο έχει σαφέστατα θετικό πρόσημο. Πέρα από τις προαναφερθείσες αρετές υπάρχουν αρκετά ακόμη στοιχεία προς εκτίμηση εδώ. Η πλούσια φωτογραφία του Bergsteinn Bjorgulfsson σε συνδυασμό με τη συγκρατημένη βιρτουοζιτέ του σκηνοθέτη συμβάλλουν σε ένα αξιομνημόνευτο οπτικά αποτέλεσμα, ενώ οι άναρχοι και γοργοί ρυθμοί «δένουν» θαυμάσια με τα δρώμενα. Παρότι χαρακτηριστικά σκανδιναβικό στον τόνο του σε πολλά σημεία, το σύνολο κατορθώνει να εκπέμψει μια θέρμη και μια γλυκύτητα που κάπως στερεοτυπικά και υποτιμητικά έχουν καθιερωθεί ως γνωρίσματα εκ διαμέτρου αντίθετα με όσα εκπροσωπεί η κινηματογραφική παραγωγή που έρχεται από τον ευρωπαϊκό βορρά. Πρόκειται για σινεμά που εξισορροπεί με αξιοπρόσεκτη δεξιοτεχνία μια ευρωπαϊκής φύσης λεπτότητα κι ευαισθησία με μία πιο λαϊκή εσάνς που θα μπορούσε να προέρχεται ακόμη και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, με αυτό το μείγμα να λειτουργεί.

Μεγάλο μέρος της επιτυχίας οφείλεται στην υπέροχη ερμηνεία της Geirhardsdottir. Ο αέρας που βγάζει ξεχειλίζει από ταπεινό ηρωισμό και μια χαμηλόφωνη αξιοπρέπεια σε συνδυασμό με μια εύθραυστη ανθρωπιά που ενσκαρκώνουν έξοχα την ουσία του φιλμ. Είναι ακριβώς ο τύπος της πρωταγωνίστριας που θα άξιζε να έχει στο τιμόνι του το όλο εγχείρημα και η ίδια αντιλαμβάνεται τη βαρύτητα του ρόλου της τιμώντας τον κάθε λεπτό. Το ότι ο θεατής γοητεύεται από αυτόν τον χαρακτήρα και τον ακολουθεί με ενδιαφέρον σε όλη τη διαδρομή που διανύει οφείλεται κυρίως σε αυτήν και όχι τόσο στο σενάριο, που από την ανάγκη να αποτελέσει οδηγούμενο κυρίως από την πλοκή χάνει αρκετές ευκαιρίες να διεισδύσει βαθύτερα στον ψυχισμό της ηρωίδας του. Ακόμη κι έτσι, δεν πρέπει να υποτιμηθεί το γεγονός πως το «Γυναίκα σε Πόλεμο», έστω με τις κάποιες αδυναμίες που το διέπουν, βρίσκει τη χρυσή τομή σε ουκ ολίγα πεδία: υψώνει μια αξιοπρόσεκτη και απαραίτητη για τους σημερινούς καιρούς πολιτική φωνή χωρίς μεγαλοστομίες, είναι τρυφερό χωρίς να ξεπέφτει σε έναν ρηχό συναισθηματισμό, ιδιοσυγκρασιακό όσο πρέπει, δίχως να αφήνει μια εντύπωση πως καταλήγει να είναι ιδιόρρυθμο σε βαθμό εσωστρέφειας αλλά και αστείο δίχως να φαίνεται πως το «ζορίζει». Εν ολίγοις, ακόμη ένα δυνατό δείγμα σινεμά από τους βόρειους σήμερα.

Βαθμολογία: