Λευκός Θόρυβος

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 7/12/2022

“Αν κάτι μπορείς να το γράψεις ή να το σκεφτείς, μπορείς να το κινηματογραφήσεις” είχε πει ο Stanley Kubrick. Μια σημαντική παράμετρος σε αυτή τη ρήση που πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας όμως, είναι πως αυτό δεν μπορεί να γίνει από τον οποιονδήποτε. Γι’ αυτό και οι ταινίες που βασίζονται στα λεγόμενα «ακινηματογράφητα» βιβλία προέρχονται από την προσωπική φιλοδοξία του εκάστοτε σκηνοθέτη-δημιουργού, αφού δύσκολα ένας σώφρων παραγωγός θα αναζητούσε έναν απλώς διαθέσιμο σκηνοθέτη για να φέρει εις πέρας την αποστολή.

Δεν έχω διαβάσει το ομώνυμο βιβλίο του Don DeLillo, αλλά έχω δει τις δύο ταινίες βασισμένες σε άλλα έργα του, το κάκιστο “Μία για Πάντα” του Benoit Jacquot, και το “Cosmopolis” που ούτε η ξεχωριστή ιδιοφυία του David Cronenberg δεν κατάφερε να περισώσει. Και φαίνεται λογικό. Από τη στιγμή που κανείς δεν περιμένει να περιγραφεί με λέξεις η οπτική κωμική σάτιρα του Roy Andersson, γιατί έχουμε την αξίωση να γίνει το αντίστροφο με τη γραπτή κωμική σάτιρα του DeLillo;

“Ήθελα να κάνω μια ταινία που να είναι τόσο τρελή όσο φαντάζει ο κόσμος γύρω μου αυτή τη στιγμή. Έρχεται αντιμέτωπη με την ιδέα του θανάτου, πως ο μόνος τρόπος για να ζήσεις πραγματικά τη ζωή σου είναι να ξέρεις ότι πρόκειται να τελειώσει”. Αυτή η εξήγηση του Noah Baumbach, πέρα από το ότι φαντάζει σαν μια τεράστια κοινοτοπία, αντανακλά όλο το ανόητο που διατρέχει αυτή την ταινία. Το σύντομο κείμενο που δίνεται σαν υπόθεση διόλου τυχαία δεν αναφέρεται στην ιστορία, αφού η περιγραφή της είναι σαφώς αδύνατη, και μιλά για τα “οικουμενικά μυστήρια της αγάπης, του θανάτου και της ευτυχίας”. Αν κάτι έχουν φανερώσει οι κορυφαίες στιγμές του κινηματογράφου είναι πως αυτά τα ζητήματα δεν αντιμετωπίζονται με 136 λεπτά όπου οι ηθοποιοί επιστρατεύουν όλη τους την τέχνη ώστε να κάνουν τις γραμμές του βιβλίου να ακουστούν σαν ακατάπαυστος διάλογος.

Δεν βρίσκω το νόημα να αναφερθώ στο πώς ο Baumbach χειρίζεται την κάμερά του ή πόσο πετυχημένα οι ηθοποιοί ενσαρκώνουν τους ρόλους τους. Ξέρουμε ότι πρόκειται για μια υπερβολικά ταλαντούχα ομάδα συντελεστών που καταφέρνει και να ενθουσιάσει σε επίπεδο θεάματος, κυρίως στις σκηνές της καταστροφής με το δηλητηριώδες αέριο, αλλά και σε συναισθηματικό επίπεδο, κυρίως σε ό,τι αφορά τον χαρακτήρα της Greta Gerwig, παρά το αλλοπρόσαλλο που χαρακτηρίζει τα κίνητρά της. Η ουσία όμως που πυροδοτεί την δημιουργία αυτής της ταινίας είχε πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον όταν την άκουσα να αναλύεται από τους συντελεστές στις ομαδικές συνεντεύξεις που έδωσαν. Όχι ιδιαίτερα κολακευτικό ως προς την κινηματογραφική υπόσταση της ίδιας της ταινίας, δεν νομίζετε;

Αν κάτι καταφέρνει να μεταδώσει ιδανικά και αψεγάδιαστα το όλο πνεύμα και νόημα των 326 σελίδων του βιβλίου που με εμμονική πιστότητα μετέγραψε ο Baumbach σε σενάριο, είναι τα τελευταία πέντε λεπτά. Ενώ πέφτουν οι τίτλοι τέλους, στην οθόνη εξελίσσεται μια εντυπωσιακή χορογραφία τοποθετημένη σε σούπερ-μάρκετ, όπου πλήθος ανθρώπων αλληλοεπιδρά κινησιολογικά με τα προσφερόμενα προϊόντα υπό τους ήχους του “New Body Rhumba” των LCD Soundsystem. Απολύτως άσχετη με την πλοκή, χωρίς την παραμικρή πρόθεση λεκτικής μετάδοσης, είναι η μία και μοναδική σκηνή που θα έπρεπε να αποτελεί τον “Λευκό Θόρυβο” του Noah Baumbach, καλύπτοντας πλήρως τον χαρακτηρισμό του ως πετυχημένη κινηματογραφική μεταφορά ενός ακινηματογράφητου βιβλίου.

Βαθμολογία: