Ένα Όμορφο Πρωινό

Κριτικός: Γιώργος Ξανθάκης

Έκδοση Κειμένου: 6/6/2023

Η Mia Hansen-Løve έχει δημιουργήσει μέχρι σήμερα ένα συνεπές κινηματογραφικό έργο: ειλικρινές, οικείο, ρεαλιστικό, απαλλαγμένο από τον μελοδραματισμό. Αποφεύγει τα πομπώδη δραματικά γεγονότα, με αφηγήσεις που στηρίζονται σε λεπτές συναισθηματικές αλλαγές που συμβαίνουν με αβίαστη φυσικότητα. Η γαλλίδα δημιουργός έχει σαφείς επιρροές από τον Eric Rohmer και τα βασικά θέματα που συναντάμε στις ταινίες της είναι η κρίση στην προσωπική ζωή, οι βαθύτερες ανθρώπινες επιθυμίες και οι υπαρξιστικές ανησυχίες.

Μετά από το ενθαρρυντικό σκηνοθετικό της ντεμπούτο, «Tout est Pardonné» («Τα Πάντα Συγχωρούνται», 2007), το «Le Père de mes Enfants» («Ο Πατέρας των Παιδιών μου», 2009) αφηγείται την ιστορία ενός υπερβολικά στρεσαρισμένου παραγωγού ταινιών που αυτοκτονεί · ευθεία αναφορά στον Humbert Balsan, μέντορα της Hansen-Løve και παραγωγό της πρώτης μικρού μήκους ταινίας της. Κάθε μια από τις επόμενες ταινίες της βασίζεται σε προσωπικές εμπειρίες που τις μετατρέπει σε μυθοπλασία: το «Un Amour de Jeunesse» («Ένας Νεανικός Έρωτας», 2011) πηγάζει από τις αναμνήσεις της εφηβικής θλίψης. Το «Eden» («Εδέμ», 2014) ακολουθεί έναν DJ που έχει το πρότυπο του αδελφού της. Στο «Μέλλον» (2016) η Isabelle Huppert ερμηνεύει ένα χαρακτήρα εμπνευσμένο από τη μητέρα της -μια καθηγήτρια φιλοσοφίας. Στη «Maya» («Μάια», 2018), την πιο ρομαντική δουλειά της, μας βυθίζει με λεπτότητα στο κλειστό κύκλωμα μιας ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας, ενώ στο «Νησί του Μπέργκμαν» (2021) εξετάζει τη σχέση μεταξύ δύο κινηματογραφιστών · σαφής η αναφορά στη σχέση της με τον γάλλο σκηνοθέτη Olivier Assayas, η οποία έληξε το 2017.

Η νέα ταινία της Hansen-Løve «Ένα Όμορφο Πρωινό» (2022) εκπληρώνει ξανά το συνεχές μοτίβο της αυτοβιογραφικής μυθοπλασίας. Η ιστορία διαδραματίζεται στο Παρίσι και παρακολουθεί τη Sandra (Léa Seydoux), μια νεαρή μεταφράστρια -χήρα και μητέρα ενός χαριτωμένου κοριτσιού- που προσπαθεί να εξισορροπήσει δύο αντιπαράλληλες τροχιές στη ζωή της. Υπάρχει μια πτώση, που σηματοδοτεί η φθίνουσα υγεία του πατέρα της, Georg (Pascal Greggory: πρωταγωνιστής πολλών ταινιών του Éric Rohmer), ο οποίος αντιμετωπίζει την ξαφνική εμφάνιση μιας εκφυλιστικής νόσου που του στερεί  σταδιακά την όραση, τη μνήμη και την ομιλία, απαιτώντας τη συνεχή φροντίδα της Sandra. Υπάρχει και μια ανοδική πορεία, που αφορά μια νέα ερωτική σχέση μετά από μια τυχαία συνάντηση με έναν παλιό φίλο, τον κοσμοχημικό Clément (Melvil Poupaud), την πρώτη της ρομαντική σχέση μετά από πέντε χρόνια.

Η Hansen-Løve δεν μπαίνει στον πειρασμό να μετατρέψει τα δύο αντιπαράλληλα γεγονότα στη ζωή της Sandra σε πρόσχημα για διολίσθηση στον μελοδραματισμό. Με συνδυασμό ελαφρότητας και βαρύτητας, το έργο της παρατηρεί και αναλύει τη συναισθηματική ύλη που ορίζει και επαναπροσδιορίζει την καθημερινή ζωή · υφαίνει υπομονετικά και με στωικότητα την επίγνωσή ότι υπάρχουμε σε ένα μέρος όπου η αγάπη, σε όλες τις εκδοχές της, λειτουργεί ως συνεκτικό νήμα.

Οι χαρακτήρες της ταινίας μιλούν με φυσικούς διαλόγους και ασχολούνται με απλά, πρακτικά ζητήματα, ενώ οι δυσάρεστες σκηνές του γηροκομείου εξισορροπούνται από τρυφερές ερωτικές στιγμές. Αν και η Sandra αντιμετωπίζει τη θλίψη τη μοναξιά και την αβεβαιότητα για το μέλλον της, ακόμη και ο τίτλος της ταινίας προσπαθεί να μη βυθίσει τον θεατή στη δυστυχία και τη μοιρολατρεία. Η ζωή δεν περιγράφεται με άκαμπτη σχηματικότητα και με σαφείς γραμμές οριοθέτησης. Τα κεφάλαιά της αλληλοκαλύπτονται με γλυκόπικρα αποτελέσματα και με σταδιακή μετάβαση από το ένα γεγονός στο άλλο, από τη μια φυσική και ψυχική κατάσταση στην άλλη. Όσο για την αισιόδοξη νότα στο ανοιχτό σε ερμηνείες φινάλε, η ταινία μάς υπενθυμίζει ότι τίποτα δεν διαρκεί για πάντα: ούτε η ευτυχία αλλά ούτε και η δυστυχία.

Αποτυπωμένη με τα θερμά και απαλά χρώματα των 35mm του Denis Lenoir (που κινηματογράφησε τις τρεις τελευταίες ταινίες της σκηνοθέτιδας), η ταινία είναι ανθρώπινη και σε μερικές στιγμές πολύ συγκινητική. Το βασικό τοπίο της ταινίας είναι το αφτιασίδωτα όμορφο πρόσωπο της Sandra, στο οποίο αποτυπώνονται τα εναλλασσόμενα συναισθήματα της, ενόσω οι  υπόλοιποι χαρακτήρες κινούνται δορυφορικά γύρω της. Η Léa Seydoux μαγνητίζει με την ευαίσθητη, εσωτερική και πολύ συγκρατημένη ερμηνεία της, και εξίσου καλός είναι ο Melvil Poupaud με τη σοφιστικέ γοητεία που εκπέμπει.

Προφανώς, με ένα θέμα όπως αυτό, το «Ένα Όμορφο Πρωινό» δεν θα μπορούσε παρά να είναι γαλλική ταινία. Η Hansen-Løve, με τα μάτια της Sandra, βλέπει την ψυχή του πατέρα να κατοικεί τώρα πια περισσότερο στα βιβλία της βιβλιοθήκης του παρά στο εκφυλισμένο σώμα του. Μας μιλά λοιπόν για τον «Χρόνο», αυτόν τον αήττητο θηρευτή, αλλά και για την αξία των ψηγμάτων ευτυχίας που πρέπει να συλλέγει ο άνθρωπος για να γαληνεύει την ψυχή του. Άραγε  πόσοι τωρινοί σκηνοθέτες θα μπορούσαν να μιλήσουν για αυτά τα λεπτά ζητήματα, να δημιουργήσουν μια απλή αλλά τόσο ουσιαστική ταινία σαν κι αυτήν, χωρίς να χρειάζεται να επινοήσουν συναρπαστικές ιστορίες;

Βαθμολογία: