Top Gun: Maverick

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος

Έκδοση Κειμένου: 21/5/2022

Δεν είναι παράλογο τα πρώτα λεπτά της ταινίας να κάνουν τον θεατή να νομίσει ότι αυτό που βλέπει στην οθόνη είναι μια εξαιρετικά αποκατεστημένη κόπια του πρωτότυπου Top Gun του 1986. Η κάρτα που αναλύει τι είναι το Top Gun και οι τίτλοι αρχής στον αεροδιάδρομο με τις θολές φιγούρες ατόμων με ολόσωμες στολές αναδημιουργούνται σχεδόν πανομοιότυπα, ενώ παρόντες είναι και οι γνώριμοι ήχοι του σάουντρακ των Harold Faltermeyer και Kenny Loggins. Αυτή είναι μόνο μια εισαγωγή στον τρόπο με τον οποίο οι ιθύνοντες πίσω από το Top Gun: Maverick κατορθώνουν αυτό που μέχρι τώρα θεωρούνταν ανεπίτευκτο σε κάθε δημόσια ή ιδιωτική συζήτηση σε σχέση με τα σίκουελ: την ιδανική ισορροπία αναφοράς και εξέλιξης -και λόγω των δεκαετιών που μεσολαβούν εδώ, και της νοσταλγίας- σε σχέση με το πρωτότυπο έργο.

Παρότι δεν αποτελεί βαρύγδουπο όνομα, ο Joseph Kosinski -που έχει ξανασυνεργαστεί με τον Tom Cruise στο Oblivion- επιτυγχάνει εκτός από τον παραπάνω στόχο να δημιουργήσει ένα εντυπωσιακό υπερθέαμα αέρος που κερδίζει πόντους από τη γνώση ότι τίποτα δεν σχεδιάστηκε από τα δάχτυλα μια ομάδας ικανότατων δημιουργών ψηφιακών εφέ μπροστά σε υπολογιστές, αλλά από την επίπονη διαδικασία ολόκληρου του σώματος και της ψυχής των ηθοποιών που υποδύονται τους ρόλους που κινούν αυτή την ιστορία προς τα εμπρός. Γιατί ακόμα κι αν πολλές φορές παρατηρείται μια επιδειξιομανία στον τρόπο με τον οποίο κινηματογραφείται η εναέρια δράση, γίνεται με το άλλοθι της ιδιοσυγκρασίας των μελών του Top Gun, που πρέπει να καταργήσουν κάθε όριο αυτοσυγκράτησης για να πετύχουν την αποστολή τους, και όπως μας υπενθυμίζει η ταινία «αν σκεφτείς εκεί πάνω, πεθαίνεις».

Το σκηνοθετικό μέτρο όμως δεν χάνεται ποτέ, αφού όπως αποδεικνύεται κι από την κλιμάκωση, λειτουργεί συμπληρωματικά στο πραγματικό στοιχείο που καθιστά την ταινία μια βαθιά και ουσιαστική δημιουργία, τις περίπλοκες σχέσεις των χαρακτήρων που προξενούν την απαίτηση για ολοκληρωμένες ερμηνείες. Παρότι το πλασάρισμα της αρρενωπότητας που χαρακτήριζε την ταινία του Scott δεν εξαφανίζεται, και πώς θα μπορούσε άλλωστε αφού κάτι τέτοιο θα έκανε τους χαρακτήρες αναληθοφανείς, αφήνεται παράμερα κάνοντας χώρο για μια πιο ρεαλιστική απεικόνιση, αναγκάζοντας τα γυμνασμένα αρσενικά να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους ακόμα κι αν πρώτα πρέπει να εκδηλώσουν μια έκρηξη θυμού για να το πετύχουν, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον Glen Powell ως αυτάρεσκο Hangman και τον Miles Teller που με την ανατριχιαστική του ομοιότητα με τον Goose του Anthony Edwards, εκπροσωπεί το σημαντικότερο συναισθηματικό διακύβευμα της ταινίας.

Στην ηγεσία όλων φυσικά ο αγέραστος Tom Cruise, που η όψη του και μόνο καθιστά απίστευτο το ότι έχουν περάσει 36 χρόνια από τότε που μας συστήθηκε ως Maverick και όχι, ας πούμε, 15, και αυτό το στοιχείο λειτουργεί σαν κλείσιμο του ματιού όχι μόνο στον χαρακτήρα αλλά και στην ίδια την πορεία του Cruise μέσα στις δεκαετίες, όπως φαίνεται από τον διάλογο με τον Ed Harris, που ενώ του λέει ότι η εποχή του θα περάσει, ο Maverick-Cruise τού απαντά ότι «αυτή η μέρα όμως δεν είναι η σημερινή». Αν έχει φύγει από τη συνείδηση του θεατή ότι είναι ο ίδιος Cruise που έχει βρεθεί τρεις φορές υποψήφιος για Όσκαρ στο παρελθόν, οι σκηνές με συναισθηματικό βάθος εδώ είναι ουκ ολίγες για να μας το θυμίσουν αφού ξεδιπλώνονται σε τριπλό ταμπλό: η πρώτη με τον Miles Teller και τον συμβιβασμό με τους εφιάλτες του παρελθόντος, η δεύτερη με το ρομαντικό στοιχείο που εκπροσωπεί η Jennifer Connelly με τον διακριτικό δυναμισμό της, και η τρίτη και πιο συγκινητική η τωρινή σχέση του με τον Iceman του Val Kilmer στην πιο χρήσιμη επιστροφή χαρακτήρα που θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει το σενάριο. Μην υποτιμούμε όμως και την εσωτερική εξέλιξη του ίδιου του Maverick, που αν παραμένει ακόμα το θρασύτατο παιδαρέλι που ήταν κάποτε, τα χιλιόμετρα που έχει διανύσει εμφανίζονται στην οθόνη σαν αντιστοιχία με αυτά του ίδιου του Cruise. Μια ξεχωριστή αναφορά στον αξιοπρεπέστατο σε κάθε επίπεδο Jon Hamm, ο οποίος θα έπρεπε να ηγείται σε μεγάλες ταινίες ως πρωταγωνιστής, και όχι σαν τον καλύτερο δεύτερο ρόλο που θα μπορούσε ένα στούντιο να προσλάβει.

Η ακατόρθωτη αποστολή που καλούνται να φέρουν εις πέρας οι πιλότοι του Top Gun είναι ταυτόχρονα παράλογη και ολότελα πιστευτή, κι αυτό οφείλεται στη μαεστρική γραφή του σεναρίου που μοιάζει να τη χειρίζεται καλύτερα κι από την πιο αποτελεσματική ταινία James Bond, και την οποία αξιοποιεί για να τονίσει έννοιες όπως το ομαδικό πνεύμα και τη συνεργασία, ενώ η γενικότητα που χαρακτηρίζει τον ανώνυμο εχθρό μοιάζει σαν μια απόπειρα να υποτονιστεί σε άμεσο επίπεδο το προ-μιλιταριστικό πνεύμα, αν και η συμπάθεια προς τους χαρακτήρες εύκολα θα δημιουργήσει και μια συμπάθεια γενικότερα.

Το Top Gun: Maverick κατορθώνει να αξιοποιήσει όλες τις σκηνοθετικές πινελιές του Tony Scott πετυχαίνοντας πολλά περισσότερα από μια απλή επανάληψή τους, παίζοντας συνεχώς λόγω της ποσότητάς τους με τα όρια της απλής νοσταλγίας χωρίς ποτέ να τα ξεπερνά, ανεβάζοντας την ικανοποίηση του θεατή έντιμα και όχι εκμεταλλεύσιμα. Αν προσεγγίσω το θέμα καθαρά από αυτή τη σκοπιά, ταινίες σαν το Top Gun: Maverick που χρησιμοποιούν τη νοσταλγία μαεστρικά και χωρίς την πρόθεση για επιφανειακή συναισθηματική φόρτιση, μου υπενθυμίζουν γιατί παρεξηγήσιμα κάνουμε αναφορές σε «πραγματικό σινεμά» σε σχέση με τη Marvel που το χρησιμοποιεί απροκάλυπτα για να διατηρήσει την αποδοχή του κοινού της. Και η περίπτωση του Top Gun: Maverick είναι αυτής ενός εντυπωσιακού και θριαμβευτικού σινεμά που θα κάνει ακόμα και αυτούς που λένε ότι «δεν γυρίζονται πια τέτοιες ταινίες» να πουν ότι να, κι όμως μια τέτοια ταινία γυρίστηκε σήμερα.

Βαθμολογία: