Ο Μάγος του Οζ

Η μικρή Ντόροθι Γκέιλ συνεπαίρνεται μαζί με ολόκληρο το σπίτι της από ανεμοστρόβιλο και βρίσκεται σε μια μαγική χώρα. Εκεί θα γνωρίσει το σκιάχτρο, το δειλό λιοντάρι και τον τενεκεδένιο, και μαζί θα πάρουν το μονοπάτι που οδηγεί στον περιβόητο μάγο του Οζ. Αυτός είναι ο μόνος που μπορεί να δείξει στην Ντόροθι τον δρόμο για πίσω, κι ενώ η κακιά μάγισσα της Δύσης έχει διαφορετική γνώμη.

Σκηνοθεσία:

Victor Fleming

Richard Thorpe (τμήμα)

King Vidor (τμήμα)

Κύριοι Ρόλοι:

Judy Garland … Dorothy Gale

Frank Morgan … καθηγητής Marvel/ο Μάγος του Οζ/αμαξάς/φρουρός

Ray Bolger … ‘Hunk’/το σκιάχτρο

Bert Lahr … ‘Zeke’/το δειλό λιοντάρι

Jack Haley … ‘Hickory’/ο τενεκεδένιος

Billie Burke … Glinda

Margaret Hamilton … Almira Gulch/η κακιά μάγισσα

Charley Grapewin … θείος Henry

Clara Blandick … θεία Em

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Noel Langley, Florence Ryerson, Edgar Allan Woolf

Παραγωγή: Mervyn LeRoy

Μουσική: Harold Arlen, Herbert Stothart

Φωτογραφία: Harold Rosson

Μοντάζ: Blanche Sewell

Σκηνικά: Cedric Gibbons, George Gibson, Wade B. Rubottom, Elmer Sheeley

Κοστούμια: Adrian

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: The Wizard of Oz
• Ελληνικός Τίτλος: Ο Μάγος του Οζ

Άμεσοι Σύνδεσμοι

• Ο Μάγος του Οζ (1978)
• Ο Μαγικός Κόσμος του Οζ (1985)
• Οζ: Μέγας και Παντοδύναμος (2013)
• Ο Μάγος του Οζ: Η Επιστροφή της Ντόροθι (2014)
• Wicked (2024)

Σεναριακή Πηγή

• Μυθιστόρημα: The Wonderful Wizard of Oz του L. Frank Baum.

Κύριες Διακρίσεις

• Όσκαρ μουσικής και τραγουδιού (Over the Rainbow). Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, φωτογραφία, σκηνικά και ειδικά εφέ.
• Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Κανών.

Παραλειπόμενα

• Ήταν η μεγάλη επιτυχία του Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι του Walt Disney που απέδειξε ότι οι διασκευές παιδικών έργων μπορούσαν να γίνουν εξίσου πετυχημένες με την αρχική τους πηγή. Έτσι, τον Ιανουάριο του 1938 η Metro-Goldwyn-Mayer  αγόρασε τα δικαιώματα του υπερπετυχημένου βιβλίου του 1900 του L. Frank Baum, από τον Samuel Goldwyn. Εκείνος το είχε αγοράσει απλά για να αναδείξει τον ηθοποιό του, Eddie Cantor.
• Η άμεση απόφαση ήταν να φύγουν από το κείμενο πολλά στοιχεία μαγείας, μια και η φαντασία δεν πήγαινε τότε καλά στα ταμεία. Αυτή τη δουλειά την ανέλαβε ο William H. Cannon, που επηρεάστηκε και από την πρώτη κινηματογραφική, βωβή εκδοχή του 1925 από τον Larry Semon (εκεί τενεκεδένιος ήταν ο Oliver Hardy). Τις τέσσερις σελίδες με το στόρι του πήρε στα χέρια του ο Herman J. Mankiewicz, για να ακολουθήσει μια ντουζίνα σεναριογράφων που έκαναν την επιμέλεια. Ακόμα και με την έναρξη των γυρισμάτων, Victor Fleming και John Lee Mahin άλλαξαν αρκετά στοιχεία επί του κειμένου.
• Οι τελικές υποψήφιες για την Ντόροθι ήταν η Shirley Temple (είχε συμβόλαιο με την 20th Century Fox), η Deanna Durbin (που τότε ξεκινούσε την καριέρα της) και η πιο έμπειρη από τις τρεις, η Judy Garland. Ο ρόλος πήγε στην τελευταία κυρίως λόγω των συμβολαίων που δέσμευαν τις άλλες δύο.
• Αρχικά ήταν ο Ray Bolger ο τενεκεδένιος, και ο Buddy Ebsen το σκιάχτρο. Όμως, ο Bolger γνώριζε ότι οι ικανότητες του ήταν καταλληλότερες για το σκιάχτρο, κι έπεισε τον Mervyn LeRoy να γίνει η ανταλλαγή. Κι ενώ είχαν ξεκινήσει τα γυρίσματα, ο Buddy Ebsen έπαθε αλλεργικό σοκ από τη στολή του τενεκεδένιου, και ανέλαβε ο Jack Haley, με την απαραίτητη αλλαγή της σκόνης αλουμινίου σε κρέμα αλουμινίου.
• Ο Ed Wynn αρνήθηκε τον ρόλο του μάγου επειδή τον έβρισκε πολύ μικρό, και αυτός πήγε στον διάσημο κωμικό W. C. Fields. Το στούντιο έχασε όμως την υπομονή του με τις οικονομικές απαιτήσεις του σταρ, και παρότι ο Wallace Beery έκανε ό,τι μπορούσε για να γίνει αυτός ο μάγος, ο ρόλος πήγε στον Frank Morgan.
• Η Gale Sondergaard ήταν η αρχική κακιά μάγισσα, αλλά αποχώρησε επειδή το κείμενο άλλαξε, και από γκλάμουρ την έκανε παραδοσιακά μια άσχημη γριά.
• Τα γυρίσματα ξεκίνησαν με σκηνοθέτη τον Richard Thorpe, που ήρθε ως αντικαταστάτης του Norman Taurog που πρόλαβε μόνο να γυρίσει κάποια Technicolor δοκιμαστικά. Ο Thorpe όμως παρέμεινε μόνο για 9 ημέρες, αφού όταν ο LeRoy είδε ότι ο σκηνοθέτης έτρεχε πολύ την παραγωγή, επιρρεάζοντας αρνητικά και το καστ, τον απομάκρυνε κι έφερε τον George Cukor. Αυτός δεν γύρισε κάποια σκηνή, αλλά στην ουσία χρησιμοποιήθηκε ως σύμβουλος παραγωγής, μια κι έπρεπε να φύγει για να αναλάβει το Όσα Παίρνει ο Άνεμος. Οι επόμενοι μήνες ανήκαν σχεδόν ολοκληρωτικά στον Victor Fleming, που είναι και ο βασικός σκηνοθέτης της ταινίας. Η “παρέλαση” αυτή όμως είχε ακόμα ένα κεφάλαιο. Ο Cukor απολύθηκε από το Όσα Παίρνει ο Άνεμος, κι εσπευσμένα αντικαταστάθηκε από τον Fleming, με τον King Vidor να ολοκληρώνει εντέλει την ταινία.
• Η εμπορική επιτυχία ήταν τεράστια, αν και μέσα στην ίδια χρονιά η MGM πανηγύρισε περισσότερο για τον θρίαμβο του Όσα Παίρνει ο Άνεμος. Ο Μάγος έκοψε 29,7 εκατομμύρια δολάρια (έναντι 2,8 που ήταν το κόστος), αλλά κυρίως επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της ποπ κουλτούρας.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Τα τραγούδια είχαν ως συνθέτη τον Harold Arlen, και στιχουργό τον Yip Harburg. Ένα από αυτά, το Over the Rainbow με τη φωνή της Judy Garland, θεωρείται από τα καλύτερα της έβδομης τέχνης. Η ειρωνεία ήταν ότι μέσα σε περικοπές που έγιναν για να μικρύνει η διάρκεια από τις αρχικές 2 ώρες (θεωρούνταν υπερβολικές για να αντέξει ένα παιδί), ήταν και η σκηνή του τραγουδιού που παραλίγο να φύγει.
• Από τα υπόλοιπα τραγούδια ξεχώρισαν οι τίτλοι: Ding-Dong! The Witch Is Dead, If I Only Had a Brain, We’re Off to See the Wizard, The Merry Old Land of Oz και If I Were King of the Forest.
• Η Adriana Caselotti, η φωνή της Χιονάτης στο Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι, συνοδεύει φωνητικά ως Τζούλιετ το τραγούδι του τενεκεδένιου, If I Only Had a Heart.