Ηνωμένες Πολιτείες Εναντίον Μπίλι Χόλιντεϊ

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 22/4/2021

Αναπόφευκτα γίνονται εδώ συγκρίσεις με το επίσης φετινό «Judas and the Black Messiah», του οποίου η δραματουργική δομή, βασισμένη επάνω σε ένα διαμετρικά αντίθετο (αλλά και με κρίσιμες ομοιότητες) πρωταγωνιστικό δίπολο, μιας προσωπικότητας καταλυτικής για τον αγώνα για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών κι ενός ατόμου που ενώ προέρχεται από την ίδια κοινότητα, υπονομεύει αυτόν τον αγώνα, θυμίζει πολύ την αντίστοιχη του φιλμ του Lee Daniels. Όμως, ενώ είναι ο Daniels που έχει καταγράψει περισσότερα χιλιόμετρα στο σκηνοθετικό του κοντέρ, τελικά ο Shaka King είναι αυτός που καταλήγει να έχει γυρίσει μια πολύ ανώτερη ταινία. Αυτό συμβαίνει για μια πλειάδα λόγων…

Για αρχή, να επισημανθεί πως ο Daniels έχει ένα «υπερόπλο» στη διάθεσή του, που δεν είναι άλλο από την Andra Day ως Billie Holiday. Πρόκειται για μια άκρως πληθωρική ερμηνεία, φιλόδοξη, συναρπαστική, που μιμείται άψογα το ηχόχρωμα της μεγάλης μουσουργού, περνάει από πολλά στάδια μεταπτώσεων αρμονικά και γίνεται καλύτερη όσο περνάει ο φιλμικός χρόνος, και που τα επιμέρους «λάθη» της, κυρίως κάποιες υπερβολές σε μανιερισμούς λόγω μικρής σχετικά πείρας της Day στη μεγάλη οθόνη, είναι περισσότερο γοητευτικά παρά ενοχλητικά. Τα άλλα θετικά στοιχεία (καλό στήσιμο της παραγωγής που αναδεικνύεται σκηνοθετικά, γοργή σε ρυθμό αφήγηση παρά τη μεγάλη διάρκεια, κάποιες πινελιές ωμότητας που βγάζουν κάπως το σύνολο από τα πλαίσια μιας πιο συμβατικής βιογραφίας κ.α.) απλά υπάρχουν για να πλαισιώσουν το συγκεκριμένο πολύ βαρύ χαρτί. Τα προβλήματα όμως δεν είναι λίγα, και γειώνουν μια προσπάθεια που υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσε πραγματικά να κάνει τη διαφορά. Η επιλογή του σεναρίου να αναπτύξει παράλληλα και τον χαρακτήρα του Jimmy Fletcher, ο οποίος δραματουργικά είναι αρκετά αδιάφορος και με ουκ ολίγα κλισέ (οπότε έτσι αφήνεται ξεκρέμαστος κι ερμηνευτικά ο Trevante Rhodes, μην έχοντας πολλά να κάνει), κάνει ζημιά στο σύνολο σε σύγκριση με το αν γινόταν εστίαση αποκλειστικά στη Holiday. Ο Daniels επίσης πέφτει στην παγίδα της «υπερσκηνοθεσίας», που είναι περισσότερο επίδειξη τεχνικής παρά ουσιώδης επιλογή, με υπερσυσσώρευση από dissolve κι ένα φιγουρατζίδικο τετράλεπτο μονοπλάνο που μοιάζει να έρχεται από το πουθενά. Κυρίως όμως, το φιλμ είναι βαρυφορτωμένο κι ανοικονόμητο αφηγηματικά, και συχνά με μια λανθασμένη οπτική ως προς τις προτεραιότητες που βάζει (πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα η προσήλωση στη σχέση ανάμεσα σε Holiday και Fletcher, εις βάρος της ανάπτυξης άλλων θεματικών που περιέχουν περισσότερο «ζουμί»). Το ότι οι δύο ώρες και κάτι κυλούν αρκετά ευχάριστα, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν στιγμές που φαντάζουν περιττές και κάπως άτσαλα ενταγμένες στον κορμό της ιστορίας.

Σε μια κινηματογραφική σεζόν που έχουν υπάρξει πολύ αξιόλογες κινηματογραφικές προτάσεις γύρω από την ιστορία της αφροαμερικάνικης κοινότητας, το «The United States vs. Billie Holiday» υστερεί συγκριτικά, και παρότι έχει μια σημαντική ιστορία να πει, δεν την αφηγείται με τρόπο που να παράγει σινεμά αληθινά μεγάλου βεληνεκούς, ενώ και σε επίπεδο πολιτικής σκέψης δεν ανακαλύπτει νέα εδάφη. Αν και σε γενικές γραμμές το τελικό αποτέλεσμα στέκεται αξιοπρεπώς, με τα όποια φάουλ να αντισταθμίζονται σε έναν βαθμό από καλά στοιχεία και να μην καταφέρνουν να καταστήσουν το όλο εγχείρημα αποτυχημένο, θα προέκυπτε κάτι πραγματικά δυνατό με καλύτερες ισορροπίες, τόσο από άποψη σεναριακής προσέγγισης όσο και σκηνοθετικής γραφής.

Βαθμολογία: