Οι Δέκα Εντολές

Η ταινία παρουσιάζει τη ζωή του Μωυσή, που βρέθηκε όταν ήταν μικρός σε ένα καλάθι στον Νείλο από μια αιγύπτια κόρη του Φαραώ και μεγάλωσε σαν πρίγκιπας της Αιγύπτου. Όταν αποκαλύφθηκε η αληθινή καταγωγή του, απαρνήθηκε τα πλούτη και αποφάσισε να ηγηθεί του κινήματος για την απελευθέρωση του λαού του.

Σκηνοθεσία:

Cecil B. DeMille

Κύριοι Ρόλοι:

Charlton Heston … Moses

Yul Brynner … Rameses ΙΙ

Anne Baxter … Nefretiri

Edward G. Robinson … Dathan

Yvonne De Carlo … Sephora

Debra Paget … Lilia

John Derek … Joshua

Cedric Hardwicke … Sethi

Nina Foch … Bithiah

Martha Scott … Yochabel

Judith Anderson … Memnet

Vincent Price … Baka

John Carradine … Aaron

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Aeneas MacKenzie, Jesse Lasky Jr., Jack Gariss, Fredric M. Frank

Παραγωγή: Cecil B. DeMille

Μουσική: Elmer Bernstein

Φωτογραφία: Loyal Griggs

Μοντάζ: Anne Bauchens

Σκηνικά: Albert Nozaki, Hal Pereira, Walter H. Tyler

Κοστούμια: Arnold Friberg, Edith Head, Dorothy Jeakins, John Jensen, Ralph Jester

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: The Ten Commandments
• Ελληνικός Τίτλος: Οι Δέκα Εντολές
• Εναλλακτικός Ελλ. Τίτλος: Οι 10 Εντολές

Άμεσοι Σύνδεσμοι

• Οι Δέκα Εντολές (1923)
• Ο Πρίγκιπας της Αιγύπτου (1998)
• Οι Δέκα Εντολές (2007)
• Η Έξοδος: Θεοί και Βασιλιάδες (2014)

Σεναριακή Πηγή

• Μυθιστόρημα: Prince of Egypt της Dorothy Clarke Wilson.
• Μυθιστόρημα: Pillar of Fire του J.H. Ingraham.
• Μυθιστόρημα: On Eagle’s Wing του A.E. Southon.

Κύριες Διακρίσεις

• Όσκαρ ειδικών εφέ. Υποψήφιο για καλύτερη ταινία, φωτογραφία, μοντάζ, σκηνικά, κοστούμια και ήχο.
• Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα πρώτου αντρικού ρόλου (Charlton Heston) σε δράμα.

Παραλειπόμενα

• Ο Cecil B. DeMille κάνει ριμέικ ο ίδιος την ταινία του του 1923, και γράφει ιστορία, πριν αποσυρθεί οριστικά. Μέχρι να βγει το Τα Πάθη του Χριστού (2004), αυτό ήταν το πιο εμπορικό βιβλικό έργο του κινηματογράφου. Φυσικά, με την αναπροσαρμογή των τιμών, παραμένει ακόμα πρώτο. Κέρδισε 65,5 εκατομμύρια δολάρια στην πρώτη του προβολή, και ήταν η πιο εμπορική ταινία της δεκαετίας του 1950.
• Η σπουδαιότερη σκηνή και μία από τις πλέον κλασικές της έβδομης τέχνης είναι ο διαχωρισμός της Ερυθράς Θάλασσας από τον Μωυσή. Το εφέ δημιουργήθηκε με την υπερχείλιση μιας τεράστιας δεξαμενής (300.000 γαλόνια), και φυσικά παίχτηκε στο ανάποδο. Ο αφρός παράχθηκε με τη ρίψη νερού απότομα μέσα σε λεκάνη. Έπειτα, το αφρώδες νερό προσαρμόστηκε στη γενική εικόνα. Μια ειδική ζελατίνη προστέθηκε στο νερό, για να του δώσει την αίσθηση της θάλασσας. Μπορεί πλέον να μην υπάρχει η δεξαμενή, υπάρχει όμως στα στούντιο της Paramount η λεκάνη, και εκτίθεται κοντά στην είσοδο, στο πάρκινγκ.
• 14.000 κομπάρσοι, 15.000 ζώα, 308 ομιλούντες ρόλοι, 1.200 σκίτσα παραγωγής και συνολικό κόστος 13.500.000 δολάρια. Η σκηνή μόνο του οργίου χρειάστηκε τρεις εβδομάδες γυρισμάτων!
• Κατά τα γυρίσματα της μεγαλειώδους σκηνής της Εξόδου, ο σκηνοθέτης αναγκάστηκε να σκαρφαλώσει σε έναν λόφο για να τσεκάρει μια κάμερα που είχε πρόβλημα. Άμεσα, έπαθε καρδιακό επεισόδιο και αναγκάστηκε να μείνει δύο μέρες στο κρεβάτι. Παρά τις διαταγές των γιατρών, αυτός επέστρεψε να ολοκληρώσει την ταινία του.
• Το όρος στο σήμα της Paramount δεν είναι το γνωστό της, αλλά το όρος Σινά. Μόλις, όμως, το 5 % του έργου γυρίστηκε στην Αίγυπτο.
• Η μη αναφορά τού σε ποιον ανήκει η φωνή του Θεού, έχει γεννήσει θρύλους, αφού έχει υποστεί επεξεργασία και είναι αγνώριστη. Η πιο πιστευτή εκδοχή είναι πως ανήκει στον ίδιο τον DeMille, αλλά κάποιοι επιμένουν ότι είναι του Charlton Heston. Κάποιοι άλλοι αναφέρουν το όνομα του Delos Jewkes, ενός κομπάρσου και τραγουδιστή, που δεν εμφανίζεται στην ταινία. Ο βιογράφος όμως του DeMille, ο Donald Hayne, επιμένει ότι όταν ακούγεται ο Θεός ως καιόμενη βάτος τότε μιλάει ο Heston. Όταν όμως δίνει τις Δέκα Εντολές, τότε η φωνή είναι δική του. Το 2004, ο Charlton Heston σε μια συνέντευξη παραδέχτηκε ότι αυτός είναι η Φωνή.
• Υπήρχε ακόμα μια πληγή που ποτέ δεν είδε φώτα. Η Νεφερτίτη βρίσκεται μαζί με τη συνοδεία της δίπλα στον Νείλο, όταν βατράχια ξεπετιούνται και την καταδιώκουν. Ο σκηνοθέτης τη θεώρησε αστεία και την έκοψε στο μοντάζ.
• Η βίβλος δεν αναφέρει ποτέ το όνομα του φαραώ. Η αναφορά όμως εδώ του Ραμσή του Β’ έμελλε να καθιερωθεί σε όλες τις μετέπειτα εκδοχές.
• Ο Charlton Heston ήταν γνώστης πάνω στο Παλαιό Βασίλειο της Αιγύπτου, κι αυτό του έδωσε τον ρόλο. Παρόλα αυτά, θεωρείται ότι τα γεγονότα έλαβαν χώρα στο Νέο Βασίλειο. Υποψήφιος ήταν και ο Burt Lancaster.
• Ο ίδιος ήχος των τρομπετών κατά την Έξοδο ακούγεται αυτούσιος στην Επιστροφή των Τζεντάι.
• Η Joan Crawford και η Bette Davis, διάσημες για την αντιζηλία τους, προσπάθησαν πάρουν κάποιον ρόλο στην ταινία, αλλά καμία δεν τα κατάφερε.
• Ο Robert Vaughn κάνει κινηματογραφικό ντεμπούτο, αλλά δεν υπάρχει στους τίτλους. Είναι ένας εβραίος στρατιώτης με δόρυ στη σκηνή του χρυσού μόσχου.
• Η Audrey Hepburn έχασε τον ρόλο της Νεφερτίτης επειδή δεν είχε πλούσια στήθη.
• Από τις λίγες ταινίες στις οποίες συμμετείχε ο Yul Brynner και είχε δηλώσει πως του άρεσε τόσο η ερμηνεία όσο και η ταινία, θεωρώντας την τελευταία μία από τις καλύτερες που είχαν βγει ποτέ.
• Στο αυθεντικό trailer διάρκειας 10 λεπτών υπάρχουν πλάνα που κόπηκαν από το τελικό μοντάζ.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Αυτή ήταν η πρώτη σημαντική δουλειά για τον Elmer Bernstein, που μόλις είχε γνωρίσει την επιτυχία με την τζαζ σύνθεση του Ο Άνθρωπος με το Χρυσό Χέρι. Δεν ήταν όμως η πρώτη επιλογή του DeMille, που προτιμούσε τον παλιό συνεργάτη του, Victor Young. Εκείνος όμως ήταν ασθενής, και δεν μπορούσε να αναλάβει.