Οι Χωρικοί

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 2/1/2024

Το σίγουρο είναι ότι, με τη νέα τους ταινία, οι DK και Hugh Welchman έβαλαν στη «φαρέτρα» τους ακόμη ένα εντυπωσιακότατο εικαστικό επίτευγμα μετά το επίσης έξοχο «Loving Vincent». Και η ιστορία που αφηγούνται είναι αρκετά δυνατή, αν και, ομολογουμένως, χρειαζόταν μεγαλύτερη προσοχή σε κάποιες παραμέτρους της διασκευής της για να προέκυπτε κάτι αρτιότερο δραματουργικά.

Αν και όλα μπαίνουν στη θέση τους στην κορύφωση, η οποία καθιστά σαφές και το κεντρικό νόημα πίσω από τα δρώμενα, μέχρι να έρθει εκείνη η στιγμή παρατηρείται ένα τρόπον τινά παλαντζάρισμα. Πιο συγκεκριμένα, είναι λίγο οξύμωρο να αποτυπώνεται ως σκληρή και δυσάρεστη η πραγματικότητα της τότε εποχής στην πολωνική επαρχία και από την άλλη το φιλμ για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα να δίνει έμφαση στα φανταχτερά κοστούμια και τους ζωηρούς χορούς που είναι μέρος της καθημερινότητας του χωριού, όσο και αν αυτή η απόφαση συμβάλλει στην οπτική απόλαυση του θεατή. Αλλά και ο τρόπος με τον οποίο καταγράφεται η συμμετοχή των γυναικών στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η πρωταγωνίστρια ήθελε μια ελαφρώς καλύτερη μεταχείριση, μιας και σε ορισμένες διαστάσεις του θα μπορούσε να κατηγορηθεί για μια τάση προς τον μισογυνισμό, που σίγουρα δεν ήταν η τελική πρόθεση από τη στιγμή που η κεντρική ηρωίδα έχει ξεκάθαρα θετικές αποχρώσεις στο πώς περιγράφεται.

Πάντως, σε γενικές γραμμές, το σενάριο είναι καλά δουλεμένο ως προς το να αποδώσει τις δομές του χωροχρονικού πλαισίου, ειδικά σε σχέση με το μοτίβο της αντρικής επιβολής που μπορεί να πάρει πολλές μορφές και, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διαπίστωση, επεκτείνεται σε όλες τις ταξικές διαστρωματώσεις από τη δική της μεριά. Τηρείται επίσης μια έξοχη ισορροπία στον καταμερισμό του κινηματογραφικού χρόνου ανάμεσα στους ουκ ολίγους σε αριθμό χαρακτήρες, με αρκετούς εξ αυτών να σκιαγραφούνται εξαιρετικά ολοκληρωμένα ακόμη και αν έχουν συγκριτικά με άλλους δευτερεύουσα σημασία για την πλοκή. Και η εστίαση στα τοπικά έθιμα, αν κι έχει την προαναφερθείσα προβληματική προέκταση της ωραιοποίησης ενός περιβάλλοντος με πάρα πολλές παθογένειες, εντούτοις προσθέτει μια αύρα μυσταγωγική στη δράση και συνεισφέρει στη δημιουργία μιας ιδιαίτερης και αυθεντικής ατμόσφαιρας. Εντοπίζεται επίσης μια λειτουργική ισορροπία ανάμεσα σ’ έναν ρεαλισμό στην αναπαράσταση της ζωής στην ύπαιθρο και σε μια υπερβατικότητα με εξάρσεις που ενίοτε αγγίζουν και το φανταστικό, η οποία ίσως να είναι κι ένα έμμεσο σχόλιο επάνω στον τρόπο σκέψης του απλού ανθρώπου του 19ου αιώνα, διχασμένος ανάμεσα στην ανάγκη να δει τα πράγματα υπό μια ορθολογική σκοπιά για να επιβιώσει και τη ροπή του προς την πνευματικότητα ή τη δεισιδαιμονία.

Η τεχνική που χρησιμοποιήθηκε και στο «Loving Vincent» πριν κάποια χρόνια εδώ έχει βελτιωθεί, ίσως κι επειδή στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπάρχει στον ίδιο βαθμό η γραμμή το τελικό αποτέλεσμα να ανταποκρίνεται στο πώς μοιάζει στο έργο ενός τρίτου καλλιτέχνη. Σκηνοθετικά δε παρατηρούνται μια σβελτάδα κι ένας δυναμισμός, που ξεπερνούν και την παγίδα μιας νοοτροπίας που διέπεται από τη στατικότητα σχετικά με την κίνηση της κάμερας, η οποία υπάρχει ενίοτε στο είδος της ταινίας εποχής λόγω ακαδημαϊκής αντίληψης. Ενώ και τα περάσματα από εποχή σ’ εποχή, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη λογοτεχνική πηγή του σεναρίου, αντικατοπτρίζονται εύστοχα και από αντίστοιχες, στρατηγικές αλλαγές στο ύφος, στη μουσική (θαυμάσια και πολυδιάστατη η δουλειά του Lukasz Rotowski στις συνθέσεις του) και στα μοτίβα των συμβολισμών που χρησιμοποιούνται.

Ίσως θα μπορούσαν να προσεγγιστούν με μια καλύτερη θεώρηση ακόμη υψηλότερα καλλιτεχνικά επίπεδα, σίγουρα όμως οι «Χωρικοί» στέκονται ως ένα τρανταχτό παράδειγμα που αποδεικνύει το γιατί η πολωνική κινηματογραφία αυτήν τη στιγμή πιθανότατα είναι μια από τις κορυφαίες στον κόσμο όσον αφορά την αναλογία αξιόλογων φιλμ επί του όγκου της ετήσιας παραγωγής της. Και είναι σημαντικό το ότι το σύνολο δεν κοντοστέκεται απλά στο τεχνικό επίτευγμα γύρω από το οποίο περιστρέφεται, αλλά προσφέρει και άλλες αρετές που βάζουν το κοινό στη θέση να επενδύσει και συναισθηματικά, όχι μόνο να θαυμάσει όμορφες εικόνες.

Βαθμολογία: