Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο

Ο Εμφύλιος Πόλεμος που ρήμαξε τη χώρα τελείωσε, και ένας απ’ τους πολλούς φυγάδες αγωνιστές της αριστεράς, ο Νίκος Μπελογιάννης, ο άνθρωπος με το αφοπλιστικό χαμόγελο και το γαρύφαλλο, πρώην λοχαγός του ΕΛΑΣ, επιστρέφει στην Ελλάδα. Με το συνθηματικό όνομα Κώστας κρύβεται στο σπίτι ενός συντρόφου κι έρχεται σ’ επαφή με τον Νίκο Πλουμπίδη, καθώς και με άλλα μέλη του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος. Η κυβέρνηση Πλαστήρα, θέλοντας να εδραιώσει τη γαλήνη και να βοηθήσει την ανασυγκρότηση του τόπου, αντιμετωπίζει τους κομμουνιστές με σχετική επιείκεια. Οι στρατιωτικοί και οι μυστικές υπηρεσίες, όμως, με επικεφαλής τον διευθυντή ασφαλείας και τον αρχηγό της ΚΥΠ -υπό την άμεση καθοδήγηση του αμερικανού σταθμάρχη της ΣΙΑ και του πρέσβη των ΗΠΑ- δεν βλέπουν με καλό μάτι τις εξελίξεις, ιδιαίτερα όταν το κόμμα του Πλαστήρα ξανακερδίζει τις εκλογές. Στην προσπάθειά τους να υπονομεύσουν την κυβέρνηση, στήνουν μια «κομμουνιστική συνωμοσία» και δίνουν ευρεία δημοσιότητα στη σύλληψη του Μπελογιάννη και της αγαπημένης του συντρόφου Έλλης Ιωαννίδου, καθώς και μερικών άλλων μελών του ΚΚΕ.

Σκηνοθεσία:

Νίκος Τζίμας

Κύριοι Ρόλοι:

Φοίβος Γκικόπουλος … Νίκος Μπελογιάννης

Μίρκα Παπακωνσταντίνου … Έλλη Παππά

Αντώνης Αντωνίου … Νίκος Πλουμπίδης

Μάνος Κατράκης … Νικόλαος Πλαστήρας

Αλέκος Αλεξανδράκης … Γεώργιος Καρτάλης

Κώστας Καζάκος … Κούλης

Βαγγέλης Καζάν … Γεώργιος Παπαδόπουλος

Κώστας Αρζόγλου … Γιώργος

Βασίλης Κολοβός … Αργυριάδης

Αιμιλία Υψηλάντη … Βάσω

Σπύρος Καλογήρου … υπουργός

Ανέστης Βλάχος … Απόστολος

Ντόρα Βολανάκη … Κα Μπελογιάννη

Στέφανος Στρατηγός … ταξίαρχος

Φραγκούλης Φραγκούλης … δικαστής

Αθηνόδωρος Προύσαλης … συνταγματάρχης

Άγγελος Αντωνόπουλος … Tom

Πέτρος Φυσσούν … αστυνομικός διευθυντής

Μίρκα Καλατζοπούλου … τσιλιαδόρος

Στράτος Παχής … μέλος του ΚΚΕ

Κώστας Μεσσάρης … μέλος του ΚΚΕ

Βάσος Ανδρονίδης … υπουργός

Σπύρος Κωνσταντόπουλος … υπουργός

Νίκος Παπαχρήστος … ο βασιλιάς

Γιάννης Φύριος … παπάς

Δημήτρης Ζακυνθινός … Ηλίας Τσιριμώκος

Βασίλης Ανδρεόπουλος … πρέσβης Purefoy

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Τάσος Λύτρας, Πότης Παρασκευόπουλος, Νίκος Τζίμας

Παραγωγή: Ηλίας Παρασκευάς

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης

Μοντάζ: Πέτρος Λύκας

Σκηνικά: Έρση Δρίνη, Τάσος Ζωγράφος

Κοστούμια: Έρση Δρίνη

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο
• Διεθνής Τίτλος: The Man with the Carnation

Κύριες Διακρίσεις

• Βραβείο FIPRESCI και ειδικό δίπλωμα στο φεστιβάλ Μόσχας.
• Γ΄ βραβείο καλύτερης ταινίας στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
• Καλύτερη ταινία από την ένωση κριτικών Αθήνας.
• Επίσημη πρόταση της Ελλάδας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.

Παραλειπόμενα

• Ο Νίκος Τζίμας ήθελε να επιλέξει με ακρίβεια το πρόσωπο που θα ερμήνευε τον Νίκο Μπελογιάννη. Μετά από κάποια αποτυχημένα κάστινγκ στην Ελλάδα, ταξίδεψε στην Ιταλία και προσέγγισε με επιτυχία τον Gian Maria Volonte. Όμως, κατά τις πρώτες ημέρες των γυρισμάτων ο μεγάλος ιταλός ηθοποιός ασθένησε βαριά και αναγκάστηκε να αποχωρίσει. Ο σκηνοθέτης ήταν απελπισμένος, αλλά είχε ήδη εντοπίσει το ιδανικό πρόσωπο… στον γραμματέα του Volonte. Προσέγγισε με ζήλο τον Φοίβο Γκικόπουλο και τον έπεισε να ερμηνεύσει για πρώτη φορά στη ζωή του. Αυτή ήταν και η τελευταία, αφού ο Γκικόπουλος συνέχισε να είναι καθηγητής πανεπιστημίου που ήταν και η μοναδική του θέληση.
• Το φιλμ πήγε πολύ καλά στα ελληνικά ταμεία, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση ανάμεσα στις ταινίες του 1980-81. Έκοψε 618.533 εισιτήρια. Στις 18 Ιουνίου του 2009, η ταινία επαναπροβλήθηκε στις αίθουσες.
• Τελευταία ταινία της Άρμα Φιλμ, αλλά και πρώτη της μετά από 17 χρόνια.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Στις ερμηνείες των κομματιών του Μίκη Θεοδωράκη, ακούγονται η Μαργαρίτα Ζορμπαλά και η Χορωδία Πανεπιστημίου Αθηνών.