Ο Τελευταίος Πειρασμός

Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ, ένας μαραγκός που φτιάχνει σταυρούς, βασανίζεται από οράματα που τον καλούν να απαρνηθεί τη σάρκα και να προετοιμαστεί για κάποια ανώτερη πνευματική αποστολή. Με την προτροπή του Ιούδα, ο οποίος πρεσβεύει την εξέγερση κατά των Ρωμαίων, εγκαταλείπει το επάγγελμά του και φεύγει για την έρημο ως ασκητής. Όταν επιστρέφει, αρχίζει να κηρύσσει τον Λόγο του Θεού.

Σκηνοθεσία:

Martin Scorsese

Κύριοι Ρόλοι:

Willem Dafoe … Ιησούς Χριστός

Harvey Keitel … Ιούδας Ισκαριώτης

Barbara Hershey … Μαρία Μαγδαληνή

Harry Dean Stanton … Παύλος

Verna Bloom … Μαρία

David Bowie … Πόντιος Πιλάτος

Victor Argo … Πέτρος

Paul Herman … Φίλιππος

John Lurie … Ιάκωβος

Irvin Kershner … Ζεβεδαίος

Andre Gregory … Ιωάννης ο Βαπτιστής

Roberts Blossom … διδάσκαλος

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Paul Schrader

Παραγωγή: Barbara De Fina

Μουσική: Peter Gabriel

Φωτογραφία: Michael Ballhaus

Μοντάζ: Thelma Schoonmaker

Σκηνικά: John Beard

Κοστούμια: Jean-Pierre Delifer

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: The Last Temptation of Christ
• Ελληνικός Τίτλος: Ο Τελευταίος Πειρασμός

Άμεσοι Σύνδεσμοι

• Ιησούς ο Ναζωραίος (1923)
• Ο Βασιλεύς των Βασιλέων (1927)
• Ο Βασιλεύς των Βασιλέων (1961)
• Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (1964)
• Η Ωραιότερη Ιστορία του Κόσμου (1965)
• Ιησούς Χριστός, Υπέρλαμπρο Άστρο (1973)
• Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ (1977)
• Ιησούς (1979)
• Τα Πάθη του Χριστού (2004)
• Ο Υιός του Θεού (2014)

Σεναριακή Πηγή

• Μυθιστόρημα: Ο Τελευταίος Πειρασμός του Νίκου Καζαντζάκη.

Κύριες Διακρίσεις

• Υποψήφιο για Όσκαρ σκηνοθεσίας.
• Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα δεύτερου γυναικείου ρόλου (Barbara Hershey) και μουσικής.

Παραλειπόμενα

• Η ταινία ξεκινάει με τη δήλωση: “Η ταινία δεν βασίζεται στα Ευαγγέλια, αλλά είναι μια μυθοπλαστική αναζήτηση της αιώνιας πνευματικής διαμάχης”. Παρόλα αυτά, προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων ανά τους χριστιανούς του πλανήτη, με τη χώρα μας να μην αποτελεί καθόλου εξαίρεση. Μεταξύ άλλων, είχαμε έκρηξη βόμβας με θειικό οξύ σε κινηματογραφική αίθουσα στο Παρίσι με 30 τραυματίες, ο Scorsese δέχονταν απειλές για τη ζωή του ώστε να χρειαστεί να προσλάβει σωματοφύλακες, και δυναμικές διαδηλώσεις για μποϊκοτάζ έφτασαν σε καταστροφή αιθουσών. Εκτός από την Ελλάδα (που πρόλαβε να κάνει πρεμιέρα), η ταινία απαγορεύτηκε και σε χώρες όπως το Μεξικό, την Τουρκία, την Αργεντινή και τη Χιλή.
• Ο Scorsese ήθελε από παιδί να διασκευάσει τη ζωή του Ιησού. Ήταν το 1972, που η Barbara Hershey, στα γυρίσματα του Ενάντια στη Βία, του έδωσε μια κόπια από το βιβλίο του Καζαντζάκη. Στα τέλη της ίδιας δεκαετίας, ο νεοϋορκέζος δημιουργός είχε αποκτήσει τα δικαιώματα για ταινία, και είχε ξεκινήσει ο Paul Schrader να γράφει το σενάριο.
• Τα γυρίσματα ήταν να ξεκινήσουν το 1983 στο Ισραήλ, με τον Aidan Quinn ως Ιησού, τη Vanity ως Μαρία Μαγδαληνή και τον Sting ως Πόντιο Πιλάτο. Όμως, η Paramount ανησυχούσε τόσο για το φούσκωμα του μπάτζετ, όσο και γράμματα από οργανώσεις χριστιανών, που ανέβαλε την ταινία. Όταν το 1986 το σχέδιο εγκρίθηκε από τη Universal Studios (με τη συμφωνία να κάνει έπειτα και μια “εμπορική” ταινία, που έμελλε να είναι το Ακρωτήρι του Φόβου), ο Jay Cocks έκανε κάποιες αλλαγές στο σενάριο, ενώ οι αρχικοί ηθοποιοί προτίμησαν να μη συμμετέχουν.
• Ο Scorsese έκανε τα γυρίσματα για πρώτη φορά στο Μαρόκο, όπου είχαν στη διάθεση τους 58 ημέρες και προϋπολογισμό 7 εκατομμύρια δολάρια.
• Ο Willem Dafoe έχασε την όραση του για τρεις ημέρες, λόγω του εφέ της διαστολής της ματιών του στο φως του ήλιου, ώστε να δοθεί μια υπερφυσική διάσταση στο βλέμμα του.
• Ως μεγάλος θαυμαστής του Καζαντζάκη, ο Jeff Bridges προσπάθησε γράφοντας γράμμα στον σκηνοθέτη να πάρει τον ρόλο του Ιούδα.
• Πριν την τελική επιλογή, για τον ρόλο του Ιησού υποψήφιοι ήταν και οι Eric Roberts, Christopher Walken. Ο Ed Harris και ο Mel Gibson ήταν στα υπόψιν.
• Η Kim Basinger αρνήθηκε τον ρόλο της Μαρίας Μαγδαληνής, επειδή δεν ήθελε να τυποποιηθεί ως femme-fatale. Από οντισιόν είχε περάσει και η Madonna.
• Η Sally Field ήταν η αρχική Μαγδαληνή, αλλά έπρεπε να εγκαταλείψει λόγω εγκυμοσύνης.
• Πριν τον Scorsese, ο Sidney Lumet σκέφτονταν να κάνει αυτός ταινία το συγκεκριμένο βιβλίο.
• Προβλήθηκε εκτός συναγωνισμού στο φεστιβάλ Βενετίας, κάνοντας τον Franco Zeffirelli να αποσύρει τη δική του ταινία από το πρόγραμμα.
• Έσχατη ταινία για τη Verna Bloom.
• Ο Martin Scorsese είναι η φωνή του Ησαΐα.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Το βραβευμένο στα Grammy σκορ του Peter Gabriel κυκλοφόρησε με τον τίτλο Passion, που ήταν και ο τίτλος εργασίας του φιλμ. Οι ήχοι του έδωσαν ώθηση στην παγκόσμια προώθηση της λεγόμενης ethnic μουσικής.