Ο Βασιλιάς

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής

Έκδοση Κειμένου: 2/11/2019

Θα μπορούσε κάποιος να συμπληρώσει με πομπώδη λόγια την άποψη του για την ταινία του David Michod, αλλά φοβάμαι ότι θα ήταν εκτός θέματος. Κι αυτό επειδή ο Βασιλιάς εμπεριέχει μια φιλμική σεμνότητα, που του στερεί την προσημείωση του ως ένα από τα αληθινά κινηματογραφικά γεγονότα της χρονιάς, ακόμα κι είναι είναι. Αλλά αν όλα τα «μη κινηματογραφικά γεγονότα» του Netflix είχαν την εδώ ποιότητα, θα είχα προπληρώσει συνδρομή ως το 2030…

Παράλληλα με την προσέγγιση που είχε κάνει διάσημο τον Kenneth Branagh το 1989, αυτός ο Ερρίκος δεν επενδύει ούτε σε μάχες, ούτε σε επικά απωθημένα. Αντίθετα με εκείνον όμως, εδώ δεν ακολουθάμε το σαιξπηρικό κείμενο, μια και ο δημιουργός προτιμά μια πιο ρεαλιστική πεζότητα στον λόγο και την εικόνα του, έχοντας κατά νου πρώτα την ιστορική αποτύπωση, κι έπειτα ένα δράμα με μεγάλες ατάκες. Κι όμως, εμπεριέχει καταπληκτικούς διαλόγους, αλλά κι ερμηνείες που θα έστεκαν και σε σανίδι. Εύκολα, από την άλλη, κάποιος θα κατηγορήσει για απλοποίηση μιας ιστορίας που δοξάστηκε ήδη μέσα στην τέχνη, για χάρη ενός απλά καλοστημένου ιστορικού δράματος. Θα θέλαμε όμως ακόμα ένα Ερρίκο που μιλάει τη γλώσσα του μεγάλου δραματουργού, όταν αυτό το έχουμε ήδη στη διάθεση μας; Κάποιοι θα απαντούσαν εύκολα ένα «ναι», προσωπικά θα έλεγα ότι προτιμώ την ύπαρξη και των δύο.

Όλο το ύφος του φιλμ, θα έλεγε κανείς ακόμα και η φωτογραφία με τη μουσική, πατάνε και περικυκλώνουν αυτό του Chalamet. Ο «μεγάλος-μικρός» ερμηνευτής δεν χάνει τον Ερρίκο σε καμία του έκφραση, ούτε όταν είναι προσγειωμένος, ούτε όταν παρεκτρέπεται. Και το «διαβολικό» είναι ότι το πετυχαίνει δίχως να αλλάζει το περίγραμμα αυτού που αποπνέει, πιστός στον χαρακτήρα που πλάθει ο σκηνοθέτης, από την πρώτη κιόλας σκηνή. Γύρω του ως δορυφόροι ποικίλοι χαρακτήρες, που όμως δεν τραβιούνται εκεί που θα προκαλούνταν αρρυθμία επί του καστ, άρα και του συνόλου της φιλμικής ατμόσφαιρας, σαν μια γραμμή με διαφορετικά χρώματα (πρόσωπα-γεγονότα) που εναλλάσσονται, αλλά πάντα σε μια απόλυτη ευθεία. Κι όμως, ποτέ δεν κουράζει αυτή η έλλειψη σκηνοθετικών εξάρσεων, ούτε έχουμε ένα κλασικό δράμα εποχής ήρεμων τόνων. Έχουμε καθαρή αυστραλιανή ταινία, όπου ακόμα και το κόψιμο ενός κεφαλιού δεν συνοδεύεται από σκηνοθετική έπαρση. Ούτε καν η κορύφωση, η μεγάλη μάχη του Αζινκούρ, δεν είναι εξαίρεση, με το καθαρά ανθρώπινο στοιχείο να υπερτερεί της δράσης.

Η αληθινή επιτυχία όμως του Michod είναι άλλη. Με μια διόλου ευκαταφρόνητη διάρκεια λίγο κάτω από 2μιση ώρες, πετυχαίνει να μην παρουσιάσει τίποτα μα τίποτα το περιττό. Ούτε ένα «και», που λέει ο λόγος. Δεν τραβάει σκηνές, δεν τραβάει διαλόγους, δεν επιμένει σε χαρακτήρες, αφήνοντας ακριβώς όλα όσα ιστορικά έχουν ενδιαφέρον και πρέπει να ειπωθούν. Θυσιάζει, εν ολίγης, το μεγάλο δράμα για χάρη μιας οικονομίας χρόνου προς τέρψη αυτού που θέλει να μάθει ορθά την ιστορία. Και μπορεί στον ρόλο του Ερρίκου να μη φαίνεται η «ζημιά», αλλά οι περιφερειακοί χαρακτήρες υποφέρουν από αυτή την τακτική του σκηνοθέτη, μην παίρνοντας τον χρόνο που θα τους αναλογούσε σε αντίστοιχο φιλμ.

Μια προσωπική τακτική: μια σπουδαία ταινία ή μια απογοήτευση; Εντέλει, τίθεται θέμα τού τι περίμενες ή ήθελες να δεις, αλλά κι αν το είδες εξαρχής με καθαρό κεφάλι. Ο Michod είναι απόλυτα πετυχημένος ως προς αυτό που είχε κατά νου από την πρώτη στιγμή. Επιβάλλεται στην εικόνα, το κείμενο και το καστ του, με έναν τρόπο που σινεφιλικά ομολογώ ότι θαύμασα. Από την άλλη, σίγουρα δεν θα εντυπωσιάσει αυτόν που θα ορκίζονταν ότι εδώ χωρούσε το παραπάνω, τόσο από μεριάς κειμένου, μια και υπάρχει τόσο «βαριά» πρωτόλεια πηγή, όσο κι αυτή του θεάματος, μιλώντας πάντα για μια τόσο αιματοβαμμένη ιστορία. Παρόλα αυτά, ακόμα κι αν οι «πολέμιοι» πείθονται για τα δίκια τους, καλό θα είναι σε ένα διασκευασμένο ή απλά ιστορικό φιλμ να κρίνουμε αυτό που είναι, και όχι αυτό που θα θέλαμε εμείς να είναι. Καλώς ή κακώς, κάθε ταινία είναι πρωτίστως η προσωπική σύλληψη του δημιουργού της, και η συγκεκριμένη εδώ αποτυπώνεται εξαιρετικότατα.

Βαθμολογία: