Το Πέρασμα

• Κυριότερη Προβολή στην Ελλάδα: Διανομή στις αίθουσες.
• Παγκόσμια Κριτική Αποδοχή (Μ.Ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: Sadilishteto

Ελληνικός Τίτλος: Το Πέρασμα

Διεθνής Τίτλος: The Judgement

Κύριες Διακρίσεις

• Βραβείο δεύτερου γυναικείου ρόλου (Paraskeva Djukelova), σεναρίου και φωτογραφίας στα εθνικά βραβεία της Βουλγαρίας. Υποψήφιο για ακόμα 4 κατηγορίες, μεταξύ αυτών και καλύτερης ταινίας.
• Επίσημη πρόταση της Βουλγαρίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• imdb
• Wikipedia
• Rotten Tomatoes

Κριτικός: Πάρις Μνηματίδης

Έκδοση Κειμένου: 2/7/2017

Η γαλακτοβιομηχανία στην οποία εργαζόταν μέχρι πρότινος ο Mitio κλείνει και ο ίδιος μένει χωρίς δουλειά, έχοντας την υποχρέωση να φροντίσει για τον μοναχογιό του, Vasko, αποκλειστικά εκείνος, μια και η γυναίκα του έχει πεθάνει, αλλά και να αποπληρώσει ένα δάνειο για το οποίο έχει βάλει υποθήκη το σπίτι στο οποίο μένουν. Ένας πρώην στρατιωτικός που ήταν διοικητής του τον καιρό που η Βουλγαρία άνηκε στο σοσιαλιστικό μπλοκ, του προτείνει μια δουλειά: να μετακινεί έξω από τα σύνορα παράνομα μετανάστες χρησιμοποιώντας το φορτηγό που είχε από την προηγούμενή του εργασία. Έχοντας ανάγκη τα χρήματα, ο Mitio δέχεται.

Περισσότερο επίκαιρη σήμερα παρά τη χρονιά παραγωγής της, ακόμη κι αν αποτύπωνε μια τάση που έδειχνε να γιγαντώνεται εκείνον τον καιρό, άρα προφητική, η ταινία του Komandarev δυστυχώς πέρασε απαρατήρητη στην εγχώρια κυκλοφορία της στις αίθουσες παρότι άξιζε και με το παραπάνω τη διανομή. Καταφέρνει με δεξιοτεχνία να χωρέσει πολλά καρπούζια κάτω από τη μασχάλη καταπιανόμενη με ποικιλία ζητημάτων (οικονομική κρίση, παράνομη μετανάστευση, εποχή υπαρκτού σοσιαλισμού, σχέσεις πατέρα με γιου, ενοχές), χωρίς να δίνει την εντύπωση πως είναι βαρυφορτωμένη ή ότι παραβλέπει τη μία θεματολογία για να δώσει περισσότερο βάρος στην άλλη. Ακόμη και δευτερεύοντες χαρακτήρες όπως μια οικογενειακή φίλη του Mitio αναπνέουν στο σενάριο και αναπτύσσονται επαρκώς, χτίζοντας έτσι ένα πειστικό και συμπαγές περιβάλλον ηρώων, στο οποίο διαδραματίζεται η κεντρική ιστορία. Ο ρυθμός είναι ιδανικός και τα ηθικά διλήμματα διαρκώς παρόντα, βυθίζοντας έτσι τον θεατή σε πολύ μεγάλο βαθμό στο δράμα του πρωταγωνιστή.

Υπάρχει ένα αξιοσημείωτο βάθος ως προς την πραγματική αιτία του τρόπου δράσης του Mitio, που βρίσκεται πέρα από την ανάγκη βιοπορισμού και δεν είναι άλλος από τις τύψεις για τις πράξεις του κατά τη διάρκεια μιας παλιότερης περιόδου της ζωής του, και όσο κι αν το υπόβαθρο είναι η διακίνηση ανθρώπινων ψυχών στα σύνορα, στην πραγματικότητα ο άξονας του φιλμ βρίσκεται σε αυτό ακριβώς το παρελθόν του ήρωά του. Η αποτύπωση της κατάστασης αυτής της χώρας, της Βουλγαρίας, που αφουγκράζεται τον ήχο των ευρωπαϊκών εξελίξεων και δέχεται τα απόνερα κάποιων εξ αυτών αλλά πάντοτε μένει στο περιθώριο του ομοσπονδιακού οικοδομήματος της Ένωσης λαχταρώντας να ενταχθεί κάποια στιγμή στο μέλλον με τον ίδιο τρόπο που έγινε και σε άλλα κράτη που τώρα μετανιώνουν την επιλογή τους αυτή, γίνεται με αξιοσημείωτο ρεαλισμό και προσγειωμένο ύφος. Ο Komandarev συμπυκνώνει την ουσία των κακώς κειμένων μιας σύγχρονης κοινωνίας κάνοντας εύστοχους παραλληλισμούς με την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και το σήμερα, βρίσκοντας ειρωνικές ομοιότητες και αντιθέσεις και καθιστώντας τον προβληματισμό του ακόμη πιο πολυσύνθετο. Η στωική παρουσία του Assen Blatechki είναι ταιριαστά σεμνή βοηθώντας στο να μην εξοκείλει η ιδιαίτερα φορτισμένη συναισθηματικά είναι η αλήθεια ιστορία στην υπερβολή, αλλά ανά στιγμές η ερμηνεία του φλερτάρει επίσης με το υποτονικό. Ευτυχώς υπάρχει ως αντίπαλο δέος ο πληθωρικός κι ορμητικός Predrag Manojlovic που ανεβάζει ταχύτητες όταν η πλοκή φαίνεται να κάνει μια μικρή κοιλιά. Η φωτογραφία του Krasimir Andonov είναι άκρως προσεγμένη, ιδιαίτερα στις σκηνές που διαδραματίζονται σε μεγάλα υψώματα όπου τα χρώματα και οι γωνίες λήψης χορταίνουν το μάτι και με το παραπάνω.

Δεν είναι ένα φιλμ χωρίς κάποιες ατέλειες που το εμποδίζουν από το να απογειωθεί ακόμη περισσότερο, όπως η κλιμάκωση που φαντάζει κάπως βεβιασμένη και αμερικανίζουσα, με την κακή έννοια, ακόμη κι αν το μήνυμα που επιδιώκεται να περαστεί στο φινάλε είναι ουσιαστικό και συγκινητικό, ενώ και μια υποπλοκή που αφορά τη φιλία του Vasko με ένα κορίτσι στην τάξη του δεν φαντάζει απολύτως απαραίτητη στο σύνολο. Σε γενικές γραμμές, όμως, το «Πέρασμα» είναι μια σημαντική, άκρως καίρια δημιουργία για τους καιρούς που ζούμε και σίγουρα αξίζει να ανακαλυφθεί από τους σινεφίλ που δεν το τίμησαν την περίοδο κυκλοφορίας του στις κινηματογραφικές αίθουσες.

Βαθμολογία: