The Grandmaster

• Κυριότερη Προβολή στην Ελλάδα: Διανομή στις αίθουσες.
• Παγκόσμια Κριτική Αποδοχή (Μ.Ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: Yi Dai Zong Shi

Ελληνικός Τίτλος: The Grandmaster

Διεθνής Τίτλος: The Grandmaster

Κύριες Διακρίσεις

• Υποψήφιο για Όσκαρ φωτογραφίας και κοστουμιών.
• Καλύτερη ταινία, σκηνοθεσία, πρώτος γυναικείος ρόλος (Ziyi Zhang), μουσική, φωτογραφία, σκηνικά και κοστούμια στα Ασιατικά Βραβεία. Υποψήφιο για πρώτο αντρικό ρόλο (Tony Chiu-Wai Leung), σενάριο, μοντάζ και ειδικά εφέ.
• Επίσημη πρόταση του Χονγκ Κονγκ για το ξενόγλωσσο Όσκαρ. Έφτασε ως τα 9 τελικά επιλαχόντα.

Παραλειπόμενα

• Η ταινία είχε ανακοινωθεί από το 2008. Πολλά όμως ήταν τα προβλήματα, με κύριο αυτό το σπάσιμο του χεριού του Tony Leung.
• Ήταν η πλέον ακριβή ταινία του Wong Kar-wai, που επέμεινε η παραγωγή να μη μείνει μόνο στο Χονγκ-Κονγκ, αλλά και στην Κίνα.
• Για την ίδια ταινία υπάρχουν τρεις εκδοχές. Αυτή που βγήκε για εσωτερική κατανάλωση στην Κίνα (130 λεπτά), αυτή που έκανε ντεμπούτο στο φεστιβάλ Βερολίνου (123 λεπτά) και αυτή της Weinstein Company για την αμερικανική αγορά (108 λεπτά).

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Ο Stefano Lentini διασκευάζει δύο δουλειές του Ennio Morricone, και τον χριστιανικό ύμνο Stabat Mater.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• imdb
• Wikipedia
• Rotten Tomatoes

Κριτικός: Σπύρος Δούκας

Έκδοση Κειμένου: 4/9/2013

Αν περιμένετε να δείτε ένα κλασικό κινεζικό έργο πολεμικών τεχνών, μάλλον θα πέσετε έξω και ίσως θα απογοητευτείτε. Κι αυτό θα συμβεί, γιατί εκτός από έργο πολεμικών τεχνών, βλέπετε και ταινία του Wong Kar Wai, ενός ελλειπτικού, συμβολικού και μέγιστου εικονοπλάστη σκηνοθέτη. Ο Kar Wai επιχειρεί να μας διηγηθεί την ιστορία του διάσημου Ip Man, εκπαιδευτή του Μπρους Λι. Αυτό όμως που επιτυγχάνει τελικά, δεν είναι ούτε μια ταινία πολεμικών τεχνών, ούτε μια απλή ατομική βιογραφία, αλλά η πλήρης αναπαράσταση μιας άλλης εποχής μέσα από τα μάτια της δικής του φαντασίας και καλλιτεχνικής αντίληψης.

Πρώτα, ας αναφερθούμε στην αξιοθαύμαστη σκηνοθεσία, υπενθυμίζοντας πως ο Wong Kar Wai (της τριλογίας Οι Άγριες Μέρες μας, Ερωτική Επιθυμία, 2046) δημιουργεί άκρως στυλιζαρισμένα οπτικά αριστουργήματα. Έτσι κι εδώ, δεν αρέσκεται στην απλή καταγραφή των μαχών, με στόχο να πετύχει μια ρεαλιστική απόδοση της εποχής, απεναντίας εμμένει έντονα σε μικρές λεπτομέρειες και στοιχεία των πολεμικών σκηνών, που δημιουργούν συναισθήματα, εξάπτουν τη φαντασία, προσδίδουν έναν τόνο λυρικό που θυμίζει βίαιο χορό.

Οι χαρακτήρες αναπτύσσονται σταδιακά κατά τη διάρκεια της μη-γραμμικής, αλλά κατακερματισμένης αφήγησης που αφήνει πάντα στον θεατή την αίσθηση του ανολοκλήρωτου. Επιπλέον, αν και η πλοκή εστιάζει θεωρητικά στην ιστορία του Ip Man, επί της ουσίας πρωταγωνιστές είναι περισσότεροι χαρακτήρες που συναναστρέφονται μαζί του και αναπτύσσονται παράλληλα κατά τη διάρκεια του έργου, ώστε να επιτευχθεί μια γενικότερη αναπαράσταση ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος του περασμένου αιώνα, όπου άνθισαν οι πολεμικές τέχνες στην Κίνα. Βασική συμπρωταγωνίστρια (και όχι δευτεραγωνίστρια) του Tony Leung (Ip Man) είναι η Zhang Ziyi (Gong Er). Τους δύο εκπληκτικά εκφραστικούς αυτούς ηθοποιούς, τους έχουμε ξαναδεί μαζί στο τρίτο μέρος της τριλογίας του Kar Wai. Η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τους χαρακτηρίζεται από μια έντονη χημεία, μια εκρηκτικότητα, που όμως παραμένει κρυμμένη καθ’ όλη τη διάρκεια και εκδηλώνεται μόνο με έμμεσο τρόπο.

«Ποιο είναι, σε γενικές γραμμές, το θέμα του έργου;» είναι ένα εύλογο ερώτημα που ίσως σας απασχολήσει και αφού το έχετε παρακολουθήσει, μιας και οι προθέσεις του δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρες και υποκειμενικές. Σε μια γενικότερη προσέγγιση, θα λέγαμε ότι θέμα της ταινίας είναι οι πολεμικές τέχνες. Όχι όμως η απλή επίδειξή τους ως μέρος του κινεζικού πολιτισμού, όπως συμβαίνει συνήθως, αλλά η διερεύνηση της πνευματικής τους αξίας, το ταξίδι τους στον χρόνο και τελικά την απώλειά τους ως παραδοσιακές μορφές τέχνης, μαζί με την απώλεια των ανθρώπων που τις εξασκούσαν. Γεννήθηκαν από τους ανθρώπους και πεθαίνουν μαζί τους. Τι επιφέρει ο θάνατός τους κι από τι εξαρτάται; Από τις (λανθασμένες ή μη) ανθρώπινες επιλογές, ή από την αναπόδραστη μοίρα; Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που θέτει ο Wong Kar Wai στο Grandmaster, αξιοποιώντας στο έπακρο την κινεζική παράδοση και πλάθοντας επικούς, αλλά βαθιά ρεαλιστικούς κι ανθρώπινους χαρακτήρες.

Η ταινία αναμένεται να πολώσει το κοινό, όπως έχει ήδη πολώσει τους ξένους κριτικούς, κυρίως για τον λόγο ότι η αφηγηματική ροή φαντάζει απόκοσμη και ξένη απέναντι στο συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος που έχει ήδη καλλιεργηθεί αρκετά από τον κινεζικό κινηματογράφο κι έχει συγκεντρώσει πλήθος θαυμαστών. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, αναφερόμαστε σε ένα πραγματικά πρωτοποριακό έργο, δια χειρός ενός σπουδαίου σύγχρονου auteur. Δεν είναι μια ταινία για όλους. Οι συνεχείς χρονικές μεταβάσεις, συνοδευόμενες από εναλλασσόμενες ποιητικές εικόνες, ειδικά προς το τέλος, είναι πιθανό να κουράσουν. Είναι σημαντικό, επομένως, να γνωρίζετε ότι πάτε να δείτε κατά βάση καλλιτεχνικό σινεμά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον κάθε θεατή.

Βαθμολογία:

Κριτικός: Χάρης Καλογερόπουλος

Έκδοση Κειμένου: 4/9/2013

Ο Ιπ Μαν, μετρ του κουνγκ φου, ζει μια όμορφη ζωή με την γυναίκα του, ενώ καλείται να διαδεχθεί έναn μεγάλο δάσκαλο ονομαστής σχολής που θέλει να αποσυρθεί, με την κόρη του δασκάλου να τον προκαλεί σε επίπεδο δεξιοτεχνίας. Αργότερα, ο δεύτερος ρωσο-ιαπωνικός πόλεμος θα φέρει φτώχεια και δυστυχία, οι δυο τους να αναπτύξουν ένα ανεκπλήρωτο ρομάντζο, εκείνη θα χάσει τον πατέρα της από το χέρι μαθητή και προδότη των Ιαπώνων και θα εκδικηθεί. Ο χρόνος θα κυλήσει αφήνοντας το άρωμα αναμνήσεων και μιας βαθειάς μελαγχολίας.

Ο Γουόνγκ Καρ Βάι που άφησε το κινηματογραφικό του αποτύπωμα με τα «Ερωτική Επιθυμία» και «2046», επιχειρεί εδώ την πιο ακραία στιλιστική του άσκηση, συνδυάζοντας την τεχνοτροπία wuxia με το αισθηματικό αφήγημα και την απόδοση της κινεζικής φιλοσοφίας, όλα σε ένα ληθαργικό, αργό κύλισμα τη πλοκής που το διακόπτει ενίοτε μια φάση μάχης. Τίποτε από αυτά τα τρία στοιχεία δεν ισχύει ως συμπλήρωμα -η φιλοσοφία π.χ. ως αλατοπίπερο-, όλα είναι οργανικά δεμένα κι αλληλοσυμπληρούμενα με τρόπο που δεν θυμάμαι να έχει ξαναγίνει. Επιπλέον, παρά τον απόλυτο φορμαλισμό (τα κάδρα έχουν την πλαστική αυστηρότητα του Λεόνε και το οπερατικό μεγαλείο του Γκρίναγουεϊ), η δραματουργία αντέχει, δεν εξαφανίζεται, κάτι που δεν ήταν καθόλου εύκολο. Από την άλλη, αντέχει ως ένα βαθμό. Η βιντεο-κλιπίστικη ομορφιά των εικόνων είναι συντριπτική. Ίσως, αν τα 130 λεπτά γίνονταν 100, θα μιλάγαμε για μικρό αριστούργημα. Οι Τόνι Λέουνγκ και Ζαν Ζιγί έχουν την έκφραση, το φιζίκ που αρκούσε για να γράψει πάνω τους ο σκηνοθέτης τους ψυχολογικούς τόνους που ήθελε.

Βαθμολογία: