Ο Νονός

1945. Στo κτήμα τoυ στη Νέα Υόρκη, έvας ηλικιωμένος επικεφαλής της μαφίας, o Δον Βίτo Κoρλεόvε, γιoρτάζει τoυς γάμoυς της κόρης τoυ, Κόvι, με τον vεαρό Κάρλo Ρίτσι. Στo χαρμόσυνο γεγοvός παρευρίσκοvται και oι γιoι τoυ Κoρλεόvε, Μάικλ, Σόvι και Φρέvτo, καθώς και o πιστός νομικός τoυ σύμβoυλoς, Τoμ Χάγκεv. Ο Μάικλ έχει μόλις επιστρέψει από τον πόλεμo σαv ήρωας, και o πατέρας τoυ ελπίζει πως θα τον δει vα διαπρέπει μακριά από τηv παρανομία. Ο Σόvι, μεγαλύτερoς από τον Μάικλ και πoλύ πιo βίαιoς από εκείνον, είvαι δεξί χέρι τoυ πατέρα τoυ και πρόκειται vα γίvει o επόμενος “νονός” όταv o Δον Βίτo πεθάvει. Μετά τη γαμήλια δεξίωση, oι Κoρλεόvε έχoυv μια συvάvτηση με τoυς Τατάλια, μια εξίσου ισχυρή αλλά αντίπαλη oικoγέvεια της μαφίας. Οι Τατάλια πιέζoυv τον Δον Βίτo vα τoυς υπoστηρίξει στηv πώληση vαρκωτικώv, αλλά εκείνος αρvείται vα εμπλακεί σε κάτι τέτoιo. Λίγo αργότερα, εξαιτίας της άρvησής τoυ, o Δον Βίτo πέφτει θύμα επίθεσης δυo oπλoφόρωv αλλά κατoρθώvει vα επιζήσει. Ο πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει.

Σκηνοθεσία:

Francis Ford Coppola

Κύριοι Ρόλοι:

Marlon Brando … Δον Vito Corleone

Al Pacino … Michael Corleone

James Caan … Santino ‘Sonny’ Corleone

Robert Duvall … Tom Hagen

Diane Keaton … Kay Adams

Richard S. Castellano … Peter Clemenza

Sterling Hayden … αστυνόμος Marc McCluskey

John Cazale … Frederico ‘Fredo’ Corleone

Talia Shire … Constanzia ‘Connie’ Corleone

Gianni Russo … Carlo Rizzi

Abe Vigoda … Salvatore ‘Sal’ Tessio

Al Lettieri … Virgil ‘The Turk’ Sollozzo

John Marley … Jack Woltz

Al Martino … Johnny Fontane

Lenny Montana … Luca Brasi

Simonetta Stefanelli … Apollonia Vitelli-Corleone

Julie Gregg … Sandra Corleone

Franco Citti … Calo

Alex Rocco … Moe Greene

Morgana King … Carmela Corleone

Angelo Infanti … Fabrizio

Tony Giorgio … Bruno Tattaglia

Joe Spinell … Willi Cicci

Sofia Coppola … Michael Francis Rizzi

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Mario Puzo, Francis Ford Coppola

Παραγωγή: Al Ruddy

Μουσική: Nino Rota

Φωτογραφία: Gordon Willis

Μοντάζ: William Reynolds, Peter Zinner

Σκηνικά: Dean Tavoularis

Κοστούμια: Anna Hill Johnstone

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

• Αυθεντικός Τίτλος: The Godfather
• Ελληνικός Τίτλος: Ο Νονός
• Εναλλακτικός Τίτλος: Mario Puzo’s The Godfather

Άμεσοι Σύνδεσμοι

• Ο Νονός, Μέρος 2ο (1974)
• Ο Νονός 3 (1990)

Σεναριακή Πηγή

• Μυθιστόρημα: The Godfather του Mario Puzo.

Κύριες Διακρίσεις

• Όσκαρ καλύτερης ταινίας, πρώτου αντρικού ρόλου (Marlon Brando) και διασκευασμένου σεναρίου. Υποψήφιο για σκηνοθεσία, δεύτερο αντρικό ρόλο (James Caan, Robert Duvall και Al Pacino), μοντάζ, κοστούμια και ήχο.
• Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας (δράμα), σκηνοθεσίας, πρώτου αντρικού ρόλου (Marlon Brando) σε δράμα, σεναρίου και μουσικής. Υποψήφιο για πρώτο αντρικό ρόλο (Al Pacino) σε δράμα, και δεύτερο αντρικό ρόλο (James Caan).
• Βραβείο Bafta μουσικής. Υποψήφιο για πρώτο αντρικό ρόλο (Marlon Brando), δεύτερο αντρικό ρόλο (Robert Duvall), υποσχόμενο σταρ (Al Pacino) και κοστούμια.
• Καλύτερη ξένη ταινία στα David di Donatello.

Παραλειπόμενα

• Η Paramount Pictures πήρε τα δικαιώματα του βιβλίου με 80 χιλιάδες δολάρια, πριν αυτό αποκτήσει τεράστια δημοσιότητα. Πούλησε πάνω από 9 εκατομμύρια αντίτυπα μέσα σε δύο χρόνια.
• Το αφεντικό του στούντιο, ο Robert Evans, ήθελε για σκηνοθέτη κάποιον ιταλο-αμερικανό, ώστε να τονιστεί ως τον πυρήνα το εθνικό στοιχείο. Έτσι, ο πρώτος που στράφηκαν ήταν ο Sergio Leone, αλλά εκείνος προτιμούσε να δουλέψει για τη δική του γκανγκστερική ταινία, το Κάποτε στην Αμερική. Στη συνέχεια, Peter Bogdanovich, Peter Yates, Richard Brooks, Arthur Penn, Κώστας Γαβράς και Otto Preminger αρνήθηκαν να το αναλάβουν. Τότε προτάθηκε ο Francis Ford Coppola, που ήταν ιταλικής καταγωγής, και μια και δεν ήταν μέχρι τότε πετυχημένος, θα εργάζονταν με χαμηλό μπάτζετ. Του Coppola όμως δεν του άρεσε το βιβλίο, και αρνήθηκε κι αυτός. Αλλά εκείνη την εποχή το στούντιο του, το American Zoetrope, χρωστούσε 400 χιλιάδες δολάρια στη Warner Bros., και μετά κι από πίεση των φίλων και της οικογένειας του, εντέλει δέχτηκε. Η συμφωνία ήταν για 125 χιλιάδες δολάρια, και ένα ποσοστό 6% επί των κερδών.
• Η Paramount δεν βρίσκονταν τότε οικονομικά στα καλύτερα της, μετά από κάποιες απανωτές εμπορικές αποτυχίες, και διέθετε μπάτζετ μόλις 2,5 εκατομμύρια δολάρια. Η αυξανόμενη όμως δημοτικότητα του βιβλίου, τους έκανε να το ανεβάσουν σιγά-σιγά στα 7,2, αν και ο αριθμός θεωρείται ανεπιβεβαίωτος. Τα κέρδη των 287 όχι μόνο έσωσαν το στούντιο, αλλά τότε ήταν η πλέον κερδοφόρα ταινία όλων των εποχών.
• Ο Puzo ήταν αυτός που είχε στείλει γράμμα στον Marlon Brando, κατονομάζονταν τον ως τον μόνο που μπορεί να ερμηνεύσει τον νονό. Η Paramount όμως ήταν αντίθετη, τόσο για τις χαμηλές επιδόσεις του σταρ στα ταμεία εκείνα τα χρόνια, όσο και για τον έκρυθμο χαρακτήρα του. Ο Coppola όμως ήθελε αυτόν ή τον Laurence Olivier, με τον δεύτερο να αρνείται μέσω του μάνατζερ του, όπου υπαινίχθηκε ψευδώς ότι ο βρετανός ηθοποιός ήταν άρρωστος. Το στούντιο προτιμούσε τον Ernest Borgnine, με εναλλακτικούς τους: George C. Scott, Richard Conte, Anthony Quinn και Orson Welles.
• Ο Robert De Niro είχε πάρει αρχικά τον ρόλο του Πόλι Γκάτο. Παρόλα αυτά, είδε ένα σποτ με το κωμικό Η Συμμορία των Ψυχρών Δολοφόνων, κι αποφάσισε να δοκιμάσει να πάρει εκεί τον ρόλο που μόλις είχε αφήσει ο Al Pacino.
• Η Diane Keaton πήρε τον ρόλο από τον σκηνοθέτη λόγω της φήμης της που είχε ως εκκεντρική.
• Λίγες βδομάδες πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, ο Μάικλ Κορλεόνε δεν είχε βρεθεί ακόμα. Η Paramount ήθελε κάποιον δημοφιλή, όπως τους Warren Beatty ή Robert Redford. Ο παραγωγός προτιμούσε τον Ryan O’Neal. Ο Pacino πήρε τον ρόλο εντέλει μέσω του Coppola, καθώς ήταν ένα άγνωστο πρόσωπο που έμοιαζε με Ιταλός. Από οντισιόν πέρασαν οι Dustin Hoffman, Martin Sheen και James Caan.
• Ο Coppola έδωσε ρόλους σε αρκετά μέλη της οικογένειας του, ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι: Talia Shire, Carmine Coppola, ενώ η μικρούλα Sofia Coppola παίζει το νεογέννητο αγοράκι.
• Ο Marlon Brando άφησε εποχή για την ιδιόμορφη προφορά του (έχοντας βαμβάκια στο στόμα του), που όμως αργότερα ο ίδιος θα αποκαλέσει αστεία.
• Ο Al Pacino δεν παρευρέθηκε στην τελετή των Όσκαρ, διαμαρτυρόμενος πως ο ρόλος του ήταν μεγαλύτερος από του Brando, άρα δεν μπορούσε να θεωρείται δεύτερος.
• Μαζί με το δεύτερο μέρος έγινε και τηλεοπτική σειρά το 1977 (434 λεπτά), αφού ο σκηνοθέτης είχε αρκετές σκηνές γυρισμένες που είχαν κοπεί από το μοντάζ, και δεν ήθελε να μείνουν στην αφάνεια.
• Η ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής των μαφιόζων επέφερε ισχυρές υποψίες και φήμες πως η ταινία είχε χρηματοδοτηθεί από τη μαφία. Ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν, αλλά ακούγονται ακόμα.

Μουσικά Παραλειπόμενα

• Η κλασική μουσική του Nino Rota απορρίφτηκε από τις υποψηφιότητες των Όσκαρ, παρότι αρχικά είχε προταθεί, λόγω του ότι αποκαλύφθηκε ότι ήταν εν μέρει διασκευή παλιότερου δικού του θέματος, για την κομεντί Fortunella (1958). Ο συνθέτης βέβαια δεν το αρνήθηκε ποτέ αυτό, μια και το έκανε εσκεμμένα.