Ο Δημιουργός (2023)

ΣΥΝΟΨΗ

Σε ένα μέλλον όπου οι άνθρωποι βρίσκονται σε συνεχή πόλεμο με δυνάμεις της Τεχνητής Νοημοσύνης, o Τζόσουα, ένας σκληροτράχηλος πρώην πράκτορας των ειδικών δυνάμεων που θρηνεί την εξαφάνιση της συζύγου του, στρατολογείται για να βρει και να σκοτώσει τον Δημιουργό, τον μόνιμα ασύλληπτο αρχιτέκτονα ενός προγράμματος Τεχνητής Νοημοσύνης που έχει κατασκευάσει ένα μυστηριώδες όπλο με τη δύναμη όχι μόνο να τερματίσει τον πόλεμο αλλά και να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Ο Τζόσουα και η ομάδα του που αποτελείται από την αφρόκρεμα των μυστικών πρακτόρων θα διανύσουν εχθρικά εδάφη και θα βρεθούν στο σκοτεινό κέντρο μιας περιοχής που κατοικείται από «πλάσματα» Τεχνητής Νοημοσύνης, για να ανακαλύψουν πως το θανάσιμο όπλο που μπορεί να καταστρέψει τον κόσμο δεν είναι παρά ένα δημιούργημα Τεχνητής Νοημοσύνης με τη μορφή μικρού παιδιού.

Σκηνοθεσία:

Gareth Edwards

Κύριοι Ρόλοι:

John David Washington … Joshua

Madeleine Yuna Voyles … Alphie

Gemma Chan … Maya

Allison Janney … συνταγματάρχης Howell

Ken Watanabe … Harun

Sturgill Simpson … Drew

Amar Chadha-Patel … Omni/Sek-on/λοχίας Bui

Marc Menchaca … McBride

Robbie Tann … Shipley

Ralph Ineson … στρατηγός Andrews

Michael Esper … λοχαγός Cotton

Veronica Ngo … Kami

Karen Aldridge … Δρ Thankey

Teerawat Mulvilai … Boonmee

Leanna Chea … διοικητής Daw

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Gareth Edwards, Chris Weitz

Στόρι: Gareth Edwards

Παραγωγή: Gareth Edwards, Kiri Hart, Arnon Milchan, Jim Spencer

Μουσική: Hans Zimmer

Φωτογραφία: Greig Fraser, Oren Soffer

Μοντάζ: Hank Corwin, Scott Morris, Joe Walker

Σκηνικά: James Clyne

Κοστούμια: Jeremy Hanna

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: The Creator
Ελληνικός Τίτλος: Ο Δημιουργός

Κύριες Διακρίσεις

Υποψήφιο για Όσκαρ ήχου και οπτικών εφέ.
Υποψήφιο για Bafta ειδικών εφέ.

Παραλειπόμενα

Η New Regency εκκίνησε την παραγωγή τέλη του 2019 με την πρόσληψη του Gareth Edwards, και το πρώτο που έγινε ήταν η ανεύρεση του κατάλληλου τοπίου για τα σκηνικά, που θα έδινε παράλληλα και την οπτική στην ταινία. Ο σκηνοθέτης πήρε μια κάμερα και ταξίδεψε σε Βιετνάμ, Καμπότζη, Ιαπωνία, Ινδονησία και Νεπάλ, για να βρει εντέλει αυτό που ήθελε στην Ταϊλάνδη.
Ο Edwards κατονόμασε τις ανόμοιες κινηματογραφικές επιρροές του: Αποκάλυψη Τώρα (1979), Baraka (1992), Μπλέιντ Ράνερ (1982), Ακίρα (1988), Ο Άνθρωπος της Βροχής (1988), Συμβόλαιο με τον Θάνατο (1984), E.T. ο Εξωγήινος (1982) και Χάρτινο Φεγγάρι (1973).
Danny McBride (ως Σίπλι) και Benedict Wong (ως Χαρούμ) είχαν πάρει ρόλους στο αρχικό καστ, αλλά αμφότεροι δεν τα βρήκαν με τον προγραμματισμό τους και αντικαταστάθηκαν.
Για να δημιουργηθεί μια επική διάθεση στην εικόνα, με πρότυπο το Μπεν Χουρ του 1959, οι δημιουργοί επέλεξαν να γυριστεί η ταινία σε 2.76:1 ultra-wide.
Ο διευθυντής φωτογραφίας Greig Fraser ασχολήθηκε μόνο με την προεργασία, μια και είχε υποχρεώσεις στο δεύτερο Dune. Στα γυρίσματα την κάμερα διαχειρίστηκε ο Oren Soffer, κάνοντας ντεμπούτο σε μια ακριβή παραγωγή.
Το φιλμ γυρίστηκε με κάμερα Sony FX3, κάτι που αποτελεί πρωτοτυπία για μια ταινία που διεκδικεί τον τίτλο του μπλοκμπάστερ, λόγω του χαμηλού της κόστους. Αυτό αποτέλεσε και θέμα συζήτησης σε πάνελ του San Diego Comic-Con το 2023, με τον Louis Leterrier να δηλώνει πως κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αλλάξει τον κινηματογράφο για πάντα. Αλλά και γενικότερα χρησιμοποιήθηκαν ολιγομελή συνεργεία στα γυρίσματα, και χρήση φυσικού φωτός και ελάχιστου τεχνητού ήχου. Αυτό που προέκυψε ως συμπέρασμα ήταν το ακριβώς αντίθετο από ό,τι ως πριν επικρατούσε. Τα φυσικά γυρίσματα ήταν φτηνότερα από το να χτιστεί το σκηνικό εντός ενός στούντιο, και ούτε το κόστος της μεταφοράς δεν επιβάρυνε ουσιαστικά το μπάτζετ. Τα δε ειδικά εφέ προστέθηκαν εφόσον ολοκληρώθηκε τελείως η διαδικασία του μοντάζ. Ο Edwards εκτίμησε ότι ενώ το φιλμ κόστισε με όλα αυτά συνολικά 80 εκατομμύρια δολάρια, η δουλειά που παρέδωσε κοστολογούνταν υπό άλλες συνθήκες 300 εκ. δολάρια.
Για τα εφέ συνεργάστηκαν οι εταιρίες: Industrial Light & Magic, Weta FX, Folks VFX, MARZ, Misc Studios, Fin Design + Effects, Supreme Studio, Outpost VFX, Crafty Apes, Jellyfish Pictures, VFX Los Angeles, Frontier VFX, Outpost VFX και Clear Angle Studios.
Ο Gareth Edwards δεν είχε αναλάβει σκηνοθετικά καμία άλλη ταινία από το 2016 και το Rogue One: A Star Wars Story.
Πρώτη επαγγελματική εμφάνιση για τη Madeleine Yuna Voyles. Η μικρή γεννήθηκε στις ΗΠΑ, αλλά η καταγωγή της είναι από την Ινδοκίνα.
Το πρώτο trailer δόθηκε στη δημοσιότητα μόλις 3 ημέρες από το ξέσπασμα της μεγάλης απεργίας των ηθοποιών. Δεν ήταν λίγοι που τόνισαν τη σύμπτωση που αφορούσε ένα βασικό αίτημα της απεργίας, την αντικατάσταση ηθοποιών μέσω ψηφιακής τεχνολογίας, με τη θεματική της ταινίας.
Αρνητική εντύπωση προκάλεσε το κεντρικό trailer, όταν αποκαλύφθηκε ότι χρησιμοποιήθηκε ως τμήμα των ειδικών εφέ υλικό από την πολύνεκρη τραγωδία της μεγάλης έκρηξης στη Βηρυτό το 2020.
Δεν ευτύχισε ιδιαίτερα στα ταμεία η ταινία, μια και μπορεί τα έσοδα να έφτασαν στα 104 εκατομμύρια δολάρια, αλλά είχε κι ένα μπάτζετ των 80.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Κριτικός: Ορέστης Μαλτέζος
Έκδοση Κειμένου: 27/9/2023

Η ταινία του Gareth Edwards έχει ένα βασικό προσόν από τις πρώτες κιόλας στιγμές της, να εξάπτει την περιέργεια περισσότερο από κάθε άλλη πρόσφατη απόπειρα του είδους που ασχολείται με την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό υποστηρίζεται καταρχάς από τα άψογα ψηφιακά εφέ που οριοθετούν έναν δυστοπικό μελλοντικό κόσμο σε έναν εντυπωσιακό πρόλογο και την παρουσία του John David Washington, που διόλου τυχαία μέσα σε πέντε μόλις χρόνια έχει καθιερωθεί ως ένας σημαντικός πρωταγωνιστής της εποχής μας.

Σταδιακά γίνεται σαφές ότι παρά τις τρέχουσες εξελίξεις με την εισαγωγή του A.I. στη ζωή μας, η υπόθεση της ταινίας δεν πηγάζει από κάποια απρόβλεπτη καταστροφική συνέπεια στον κόσμο μας, αλλά κινείται σε ένα μυθοπλαστικό πλαίσιο επιστημονικής φαντασίας με τον τρόπο που συνέβαινε στο παρελθόν, δημιουργώντας έναν μακρινό συγγενή του “Blade Runner”. Και αυτό είναι το σημείο έναρξης μιας σειράς ατοπημάτων που δυσχεραίνει την αναγνώριση τού τι λογής ταινία επιχειρείται τελικά να κατασκευαστεί.

Υπάρχει μια λεπτή γραμμή στο κατά πόσο ο “Δημιουργός” μπορεί να είναι η σπουδαία ταινία για την οποία μιλάνε τα πρώτα σχόλια από το εξωτερικό, και από αυτή δεν εξαιρείται η διαλεκτική της. Αν το “Blade Runner” είχε από πίσω το φιλοσοφικά νοηματοδοτούμενο βιβλίο του Philip K. Dick από το οποίο ο Ridley Scott, ακόμα και αν δεν αντιλαμβανόταν πλήρως το βάθος του, κατάφερε ως σπουδαίος δημιουργός να φτιάξει ένα κινηματογραφικό αριστούργημα, ο “Δημιουργός” κινείται περισσότερο στα πλαίσια ενός καλογυρισμένου μπλοκμπάστερ δράσης. Δεν θεωρώ τυχαίο ότι το κίνητρο του πρωταγωνιστή, παρά το κοσμικό επίπεδο της αποστολής του, πηγάζει από την προσωπική απώλεια και αποδεικνύεται όλο και πιο ισχυρό καθώς η ιστορία ξεδιπλώνει τις ανατροπές της.

Οι ανατροπές αυτές είναι κινητήρια δύναμη της πλοκής όπου η σεναριακή δεξιοτεχνία καλύπτει το γεγονός ότι δεν είναι ιδιαιτέρως πρωτότυπες στην πραγματικότητα, σε συνδυασμό δε με την καλοσχεδιασμένη δράση που τις συνοδεύει αλλά και τις πιο διακριτικές στιγμές της ταινίας που δίνουν την ευκαιρία στις δυναμικές ερμηνείες του καστ να εξάψουν σιωπηλά το συναίσθημα. Η εξέλιξη της αποστολής αναπτύσσεται παράλληλα με τους χαρακτήρες σε μια όμορφη ισορροπία, με εμφανή τη συμβολή του Chris Weitz στο σενάριο, ενώ η φωτογραφία του βραβευμένου για το “Dune” Greig Fraser είναι εντυπωσιακή. Ποιο όμως είναι το σκεπτικό πίσω από τη δημιουργία της;

Ο Gareth Edwards μοιάζει να επιχειρεί να αναδειχθεί σε σημαντικό σκηνοθέτη μέσω των μπλοκμπάστερ και αυτό έχει το δικό του αντίκτυπο. Καταρχάς στερεί από την ταινία τη γνήσια ανθρωπιά που εδώ προκύπτει αποκλειστικά χάρη στο ταλαντούχο καστ, καθώς η προσέγγισή του είναι άκρως αντίθετη από αυτή του Spielberg στο “A.I. Τεχνητή Νοημοσύνη” και, από καλλιτεχνικής άποψης, ορθώς. Ο Edwards μπορεί να έδωσε με τον “Godzilla” του έναν έντιμο ψευδο-ρεαλισμό σε μια κομβική στιγμή όπου το χολιγουντιανό μπλοκμπάστερ την είχε ανάγκη, εδώ όμως ελλείψει των εξωφρενικών πηγών του “Godzilla” ή των “Star Wars”, ο τόνος της ταινίας είναι υπερβολικά σοβαροφανής, με τον Edwards, στην τέταρτη ταινία του, να μη διαθέτει ακόμα το απαιτούμενο σκηνοθετικό μεγαλείο. Η μουσική του Hans Zimmer εντείνει αυτή την αίσθηση με μια βαρύγδουπη ορχήστρα με υψηλό δραματικό τόνο που η δημιουργική αλήθεια της δεν εναρμονίζεται με την κατασκευασμένη αλήθεια που προσπαθεί να φέρει στην οθόνη ο Edwards.

Ο “Δημιουργός” κατορθώνει να χτυπήσει μια σειρά από εντυπωσιακές νότες, αλλά καταλήγει να σκοντάφτει στις δικές του υπερβολικά υψηλές προσδοκίες. Από άποψη ψυχαγωγίας, το αποτέλεσμα δύσκολα θα απογοητεύσει αλλά δεν επιτυγχάνει τον προσδοκώμενο συνδυασμό δραματικής ποιότητας και μπλοκμπάστερ. Η παντελής έλλειψη χιούμορ είναι κι αυτή μια καθοριστική ένδειξη.

Βαθμολογία: