Η Δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς από τον Δειλό Ρόμπερτ Φορντ (2007)

ΣΥΝΟΨΗ

Μιζούρι, 1881. Ο διαβόητος παράνομος Τζέσε Τζέιμς με τη συμμορία του χτυπάν ακόμα ένα τρένο, δηλώνοντας πως είναι και το τελευταίο της καριέρας του. Το νεαρότερο μέλος αυτής της συμμορίας είναι ο Μπόμπι Φορντ, λάτρης του Τζέιμς από μικρό παιδί. Αυτό όμως κάνει κάπως φιλύποπτο τον αρχιληστή, που έχει να καλύψει τα νώτα του, μετά από το άκουσμα της σύλληψης τριών του ανθρώπων.

Σκηνοθεσία:

Andrew Dominik

Κύριοι Ρόλοι:

Brad Pitt … Jesse James

Casey Affleck … Robert ‘Bobby’ Ford

Sam Shepard … Frank James

Jeremy Renner … Wood Hite

Sam Rockwell … Charley Ford

Paul Schneider … Dick Liddil

Mary-Louise Parker … Zerelda ‘Zee’ James

Zooey Deschanel … Dorothy Evans

Garret Dillahunt … Ed Miller

Ted Levine … σερίφης James Timberlake

James Carville … κυβερνήτης Thomas Theodore Crittenden

Alison Elliott … Martha Bolton

Michael Parks … λοχαγός Henry Craig

Tom Aldredge … ταγματάρχης George Hite

Brooklynn Proulx … Mary James

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Andrew Dominik

Παραγωγή: Jules Daly, Dede Gardner, Brad Pitt, Ridley Scott, David Valdes

Μουσική: Nick Cave, Warren Ellis

Φωτογραφία: Roger Deakins

Μοντάζ: Curtiss Clayton, Dylan Tichenor

Σκηνικά: Richard Hoover, Patricia Norris

Κοστούμια: Patricia Norris

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Τίτλοι

Αυθεντικός Τίτλος: The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford
Ελληνικός Τίτλος: Η Δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς από τον Δειλό Ρόμπερτ Φορντ
Εναλλακτικός Τίτλος: The Assassination of Jesse James

Άμεσοι Σύνδεσμοι

Ο Θάνατος του Εκδικητή (1949)

Σεναριακή Πηγή

Μυθιστόρημα: The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford του Ron Hansen.

Κύριες Διακρίσεις

Υποψήφιο για Όσκαρ δεύτερου αντρικού ρόλου (Casey Affleck) και φωτογραφίας.
Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα δεύτερου αντρικού ρόλου (Casey Affleck).
Υποψήφιο για Bafta δεύτερου αντρικού ρόλου (Casey Affleck).
Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βενετίας. Βραβείο αντρικής ερμηνείας (Brad Pitt).

Παραλειπόμενα

Για να επιτύχει το οπτικό αποτέλεσμα που ήθελε, ο Andrew Dominik δανείστηκε έμπνευση από αρκετές πηγές: φωτογραφίες -εποχής αλλά και πολαρόιντ-, σκίτσα από παλιά περιοδικά, πλάνα από την ταινία Μέρες Ευτυχίας (1978).
Ο Shia LaBeouf ήταν στις δύο τελικές επιλογές για τον Ρόμπερτ Φορντ, αλλά έχασε τον ρόλο επειδή ήταν πολύ νέος. Από τις οντισιόν πέρασαν και οι: Ryan Gosling, Jeremy Renner και Sam Rockwell.
Ο Brad Pitt είχε θέσει ως όρο στο συμβόλαιο του ότι δεν θα μπορούσε το στούντιο να αλλάξει τον τίτλο.
Ο James Carville, που ερμηνεύει τον κυβερνήτη του Μιζούρι, ήταν ο “στρατηγός” της προεκλογικής καμπάνιας του Bill Clinton.
Όταν η συνδικαλιστική τους ένωση αποφάσισε ότι μόνο ένα από τα ονόματα των Patricia Norris και Richard Hoover μπορούσε να μπει στους τίτλους του σχεδιαστή παραγωγής, οι δυο τους αποφάσισαν να μην εμφανίζεται κανένα.
Το τελικό μοντάζ ξεπερνούσε τις 3 ώρες, κάτι που η Warner Bros. δεν έκανε αποδεκτό. Η αρχική μορφή ήταν πιο σκοτεινή και πιο κοντά στο στιλ του Terrence Malick, με το στούντιο να ήθελε περισσότερη έμφαση στη δράση. Ο Michael Kahn βοήθησε στο μοντάζ της τελικής εκδοχής, στην οποία είχαν λόγο και οι Brad Pitt και Ridley Scott.
Αυτή είναι η πιο αγαπημένη ταινία για τον Brad Pitt από όσες είχε συμμετοχή.
Για τους απογόνους του Jesse James, αυτή είναι η πιο ακριβής ιστορικά αναφορά στον πρόγονο τους που έγινε ποτέ στο σινεμά.
Το φιλμ καταποντίστηκε στα ταμεία (15,3 εκατομμύρια δολάρια κέρδη έναντι κόστους των 30), αλλά με τον καιρό απέκτησε cult φήμη, με τις επαναπροβολές υπό την επωνυμία Jesse James Revival να είναι συχνές.

Μουσικά Παραλειπόμενα

Ο Nick Cave έχει κι έναν μικρό ρόλο επί της ταινίας, όπου ερμηνεύει την παραδοσιακή μπαλάντα The Ballad of Jesse James.
Τη μουσική ο Nick Cave τη συνέθεσε μαζί με τον Warren Ellis πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής
Έκδοση Κειμένου: 4/1/2008

Από το πρώτο λεπτό, που ακούγεται αφήγηση, καταλαβαίνεις πως η Δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς δεν είναι μια απλή ταινία σαν τις υπόλοιπες. Έχει το δικό της κλίμα, τη δική της ιδιοσυγκρασία, τη δικής της ταυτότητα. Χωρίς να θέλουμε να προβούμε σε υπερβολές, είναι το καλύτερο σύγχρονο γουέστερν που έχουμε δει ως σήμερα.

Ο Andrew Dominik είναι ένας νεοζηλανδός σκηνοθέτης, που μέχρι σήμερα τον ξέραμε μονάχα για το απλά συμπαθητικό Chopper και αυτό πίσω στο 2000. Εδώ έχει πάρει στα χέρια του ένα βιογραφικό μυθιστόρημα του Ron Hansen, και απλά έχει αποφασίσει να το κάνει μεγάλη ταινία. Αντιλαμβάνεται τον διαβόητο παράνομο Τζέσε Τζέιμς σαν έναν απόμακρο άνθρωπο, που κάθε του κίνηση είναι μελετημένη, λες και εν γνώση του γράφει ιστορία. Δεν διεισδύει στα βάθη της ψυχολογίας του, φανερά γιατί ο σκοπός του είναι να μην το πράξει. Θέλει να αφήσει τον ήρωα του αδιάβαστο βιβλίο, γεμάτο ανεξήγητες πράξεις, βορά ίσως ενός ιστορικού. Έτσι κι αλλιώς, πουθενά δεν θα μας πει πως ο Τζέιμς ήταν το καλύτερο παιδί, ίσα-ίσα το αντίθετο, αλλά θα δικαιολογήσει σε αυτόν την ταυτότητα του ατόφιου ήρωα της Δύσης.

Και αυτό ακριβώς ήταν ο Τζέσε Τζέιμς. Ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας των ΗΠΑ, πιο γνήσιο ίσως κι από τον Αβραάμ Λίνκολν. Ταυτόχρονα ένας ιδεατός ήρωας για το είδος του γουέστερν, το πιο αληθινά αμερικανικό είδος του σινεμά. Μάλιστα, ο Dominik επιλέγει κάτι ανάμεσα στο κλασικό γουέστερν του John Ford και στα σύγχρονα, ωμότερα του είδους, δημιουργώντας κάτι τελείως δικό του. Η προσθήκη του αντιήρωα Ρόμπερτ Φορντ ποτέ δεν θα έφτανε να πρωταγωνιστεί σε τέτοιου είδους έργα, ποτισμένα, συνήθως, από άκρατο ανδρισμό. Αυτός ο αντιήρωας όμως, που η ιστορία θα καταγράψει ως δειλό, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα παιδαρέλι, και έτσι το παρουσιάζει η ταινία. Ένας χαρακτήρας που αν στεκόσουν να αναλύσεις, απλά θα σπαταλούσες τον χρόνο σου.

Η σκηνοθετική άποψη του Dominik θα βρει άξιους συμπαραστάτες σε όλους τους επιμέρους τομείς. Πρωτίστως ο ίδιος εκμεταλλεύεται το μυθιστόρημα στο έπακρον και παρουσιάζει ένα ορθό σενάριο με κοφτές κουβέντες και ποιητική αφήγηση. Δεύτερον, ο -πάντα σημαντικός- Roger Deakins κυριολεκτικά βάφει τις εικόνες του σε χρώματα που δεν έχουμε ξαναδεί στο είδος αυτό. Η μουσική των Nick Cave και Warren Ellis αφήνει τη μελαγχολική χροιά μιας ιστορίας που έφυγε. Στους ρόλους τώρα: ο Brad Pitt είναι απλά ιδανικός στο να ερμηνεύει έναν άνθρωπο που δεν θέλεις να συναντήσεις. Ο Casey Affleck έχει τις ευχές μας στην πορεία του για το Όσκαρ δεύτερου αντρικού ρόλου, δίνοντας προφορά και έκφραση στο τίποτα. Πίσω από αυτούς και οι υπόλοιποι κάνουν άξια δουλειά, ίσως περισσότερη από ό,τι θα περίμενε ο σκηνοθέτης τους.

Συνολικά, το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου δίνεται με αληθινά καλλιτεχνικά τρόπο από έναν άνθρωπο που γνωρίζει πως γυρίζει ιστορία και γουέστερν ταυτόχρονα. Δεν είναι απόλυτα ελεγειακό, δεν είναι όμως και γρήγορο, είναι σίγουρα κάτι νέο και μοναδικό. Η μεγάλη του διάρκεια δεν θα σας κουράσει πουθενά, ούτε κάποιες μικρές κοιλιές που τελικά μοιάζουν να βοηθάνε. Είναι από τα έργα που μπορείτε να θυμόσαστε για καιρό και για αρκετούς λόγους. Ό,τι καλύτερο έχουμε δει στον χώρο του γουέστερν μετά την Άγρια Συμμορία, και πιστέψτε μας, δεν είναι υπερβολή.

Βαθμολογία: