Ο Γουίλι, ένας απογοητευμένος Νεοϋορκέζος, μαζί με τον καλύτερό του φίλο Έντι και την ξαδέρφη του, Ίβα, αποφασίζουν να αφήσουν πίσω την καθημερινότητά τους για να αναζητήσουν έναν επίγειο παράδεισο. Όμως καθώς ταξιδεύουν προς τη Φλόριντα του ήλιου και των φοινικόδεντρων, ανακαλύπτουν πως το κυνήγι της ευτυχίας συνέχεια εμποδίζεται από αυτό που δεν μπορούν πραγματικά να ξεφύγουν… Τους εαυτούς τους.

Σκηνοθεσία:

Jim Jarmusch

Κύριοι Ρόλοι:

John Lurie … Willie

Eszter Balint … Eva

Richard Edson … Eddie

Cecillia Stark … θεία Lotte

Danny Rosen … Billy

Κεντρικό Επιτελείο:

Σενάριο: Jim Jarmusch

Παραγωγή: Sara Driver

Μουσική: John Lurie

Φωτογραφία: Tom DiCillo

Μοντάζ: Jim Jarmusch, Melody London

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Πολύ θετική.

Τίτλοι

  • Αυθεντικός Τίτλος: Stranger Than Paradise
  • Ελληνικός Τίτλος: Πέρα από τον Παράδεισο
  • Εναλλακτικός Ελλ. Τίτλος: Πέρα απ’ τον Παράδεισο [επανέκδοσης]

Κύριες Διακρίσεις

  • Ειδική μνεία στο φεστιβάλ του Sundance.
  • Χρυσή Κάμερα στο φεστιβάλ Κανών.
  • Χρυσή Λεοπάρδαλη στο φεστιβάλ του Λοκάρνο.

Παραλειπόμενα

  • Ο Jim Jarmusch είχε ήδη κάνει την πρώτη του ταινία, το Διακοπές Διαρκείας (1980), εν είδει όμως μεταπτυχιακής εργασίας, και τα επόμενα 4 χρόνια ουσιαστικά εργάζονταν μόνο πάνω στην εν λόγω. Έχοντας έρθει σε επαφή με τον Wim Wenders, μέσω του καθηγητή του και διάσημου σκηνοθέτη Nicholas Ray, του χαρίστηκε όσο κενό φιλμ τού είχε απομείνει από τα γυρίσματα του Η Κατάσταση των Πραγμάτων (1982). Με αυτά ο νεαρός Jarmusch γύρισε το 1983 μια ταινία 30 λεπτών με τίτλο Stranger Than Paradise. Αυτή εντέλει αποτέλεσε την πρώτη ύλη για το πρώτο από τα τρία κεφάλαια της μεγάλου μήκους πλέον ταινίας, και λόγω αυτού η μικρού μήκους άλλαξε αργότερα τον τίτλο της σε The New World (τα άλλα δύο κεφάλαια ονομάζονται: One Year Later και Paradise).
  • Κινηματογραφικό ντεμπούτο για την πολυπράγμων ουγγαρέζα καλλιτέχνιδα Eszter Balint, αλλά και για τον Richard Edson.
  • Κάθε μία από τις σκηνές βγήκαν μόνο με μία λήψη (με μόνο δύο φακούς στο σύνολο), και ενδιάμεσα τους παραβάλλονται κάποια δευτερόλεπτα απόλυτου μαύρου. Συνολικά υπάρχουν μόλις 67 πλάνα! Επίσης, κάθε ήχος που ακούμε ήταν αυτός που ηχογραφήθηκε ζωντανά.
  • Το μπάτζετ υπολογίστηκε ότι δεν ξεπέρασε τα 100 χιλιάδες δολάρια. Τα κέρδη έτσι των 2,4 εκατομμυρίων δολαρίων ήταν όχι απλά πετυχημένα, αλλά γέννησαν -σε συνδυασμό πάντα με τις κριτικές- ένα αστέρι πρώτου μεγέθους στο ανεξάρτητο σινεμά.
  • Το φιλμ αποτέλεσε αιχμή στη δημιουργία ενός σύγχρονου κύματος ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου, και επί αυτού θεωρείται μια από τις πλέον επιδραστικές ταινίες της δεκαετίας του. Δεν πέρασε μία δεκαετία που αυτός ο κινηματογράφος των ελάχιστων χρημάτων είχε κατακλύσει τις αμερικανικές αίθουσες.

Μουσικά Παραλειπόμενα

  • Η μουσική του John Lurie ερμηνεύεται από τους The Paradise Quartet.
  • Χαρακτηριστικό είναι το άκουσμα της ορίτζιναλ εκδοχής του I Put a Spell on You από τον Screamin’ Jay Hawkins. Ο Jarmusch είχε πληρώσει για τα δικαιώματα της χρήσης του, μαθαίνοντας όμως λίγο αργότερα πως όλα πήγαν στη δισκογραφική εταιρία. Έχοντας πλέον βγάλει χρήματα από την ταινία, αναζήτησε και βγήκε τον Hawkins να ζει σε ένα τροχόσπιτο. Τότε του έδωσε κάποια χρήματα που θεωρούσε ότι ο μουσικός δικαιούνταν, και αυτή ήταν η αρχή για μια μεγάλη φιλία.

Κριτικός: Σοφία Γουργουλιάνη

Έκδοση Κειμένου: 7/4/2010

Δεν ξέρω ποιος είναι ο δικός σας παράδεισος, ποιος είναι ο δικός μου παράδεισος… ούτε αυτό το ξέρω. Αυτό όμως που ξέρω είναι ότι με την ταινία του ο Jarmusch μού έδωσε το εισιτήριο για να βρεθώ σε μια κατάσταση που δεν είναι ο παράδεισος, αλλά είναι σίγουρα πιο ιδιαίτερη και πιο γοητευτική από ένα κόσμο γεμάτο παντού φτερωτά αγγελάκια και πρασινάδες. Σε μια κατάσταση όπου δεν έχουν σημασία αυτά που ζεις, αλλά αυτά που παραλείπεις να ζεις. Κι ο παράδεισος έρχεται με τον πιο φυσικό κι αυτονόητο τρόπο. Όταν αποφασίσεις, επιτέλους, να ζήσεις, όλα είναι με το μέρος σου στον κόσμο του σκηνοθέτη, ακόμη κι αν η κατάληξη αυτής της σύντομης «ζωής» είναι πιο περίεργη απ’ τον παράδεισο. Έχουμε με λίγα λόγια εδώ να κάνουμε με ένα σενάριο που επενδύει στη βαρεμάρα και σε ό,τι οι άνθρωποι λόγω αυτής αναβάλλουν επ’ αόριστον. Πού να τρέχουμε τώρα ε…; Στον παράδεισο…

Όταν λέω «επενδύει στη βαρεμάρα», εννοώ αυτό ακριβώς που φαντάζεστε. Αργοί ρυθμοί, μια διάθεση έντονα φιλοσοφική, μινιμαλιστικό σκηνικό και παντελής σχεδόν έλλειψη πλοκής. Παρόλο το γεγονός ότι στην ταινία τον πρωταγωνιστικό ρόλο δεν κατέχουν όσα συμβαίνουν αλλά όσα δεν συμβαίνουν, αυτά που εντέλει λαμβάνουν χώρα είναι ικανά να μας χαρίσουν 90 λεπτά σινεφιλικής γοητείας. Ακόμη κι αν κάπου στη μέση μπείτε στον πειρασμό τού «κουράστηκα, θα το δω αύριο», δεν είπαμε να μην αναβάλλουμε τίποτα επ’ αόριστον; Μην το αναβάλετε λοιπόν, γιατί σας περιμένει ένα από τα πιο αναπάντεχα σινεφιλικά φινάλε στην ιστορία του κινηματογράφου. Το «ό,τι να ‘ναι» αποκτά σινεφιλικές αποχρώσεις και αγνή φιλοσοφική μαγεία.

Βαθμολογία:


Γκαλερι φωτογραφιων

22 φωτογραφίες

Μοιραστειτε ενα σχολιο

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *