Σταρ Τρεκ: Πρώτη Επαφή

Κριτικός: Σταύρος Γανωτής

Έκδοση Κειμένου: 10/4/2016

Για πρώτη φορά, το νέο πλήρωμα του Εντερπράιζ είναι ολομόναχο και καλείται να αποδείξει την κινηματογραφική του αξία. Τα αποτελέσματα είναι μάλλον διφορούμενα, αλλά τις εντυπώσεις τις κερδίζει. Και τις κερδίζει επειδή υπάρχει μια νοσταλγική νότα στο φιλμ, σαν να παραπέμπει σε παλιό επεισόδιο της σειράς, σαν να συνυπάρχει με όλα όσα έχουμε συνηθίσει από το παλιό πλήρωμα. Αλλά παρότι τα ειδικά εφέ δεν είναι φυσικά κακά, υπάρχει η αίσθηση του παλιομοδίτικου πλάι στο νοσταλγικό. Η ουσιαστικότερη δράση κυμαίνεται στο κλειστό περιβάλλον του Εντερπράιζ, χωρίς όμως να την καταξιώνεις ως κλειστοφοβική. Μοιάζει απλά σαν «λίγη».

Κι ενώ το νέο πλήρωμα είναι πανάξιο, οι Μποργκ ήθελαν αρκετή δουλειά. Πολύ έξυπνη η ιδέα να προσαρμόζονται στα εχθρικά όπλα και να έχουν μια γενική απάθεια ανώτερου όντος, αλλά δεν προκαλούν δέος και δεν παρέχουν στο φιλμ χαρακτήρες, όπως έπρατταν, πχ, οι Κλίνγκον. Ενδιαφέρον και το κομμάτι που διαδραματίζεται στη Γη, αλλά έχει το μείον να αποτελείται από δευτερεύοντα μέλη του πληρώματος και να έχει ένα στυλ κάπως οικογενειακό σε σχέση με τη μάχη που μαίνεται από πάνω τους. Αρνητική η συμμετοχή του James Cromwell, παρότι μιλάμε για καλό ηθοποιό, που παρουσιάζεται ατσούμπαλα ως κωμικός χαρακτήρας. Στα γενικά, η ώρα περνάει ευχάριστα, με κάποια δόση αγωνίας κι αρκετή νοσταλγική μπογιά, πάνω σε κάτι που όμως δεν είναι και τόσο καινούργιο, ούτε ανανεώνει ιδιαίτερα τη σειρά.

Βαθμολογία:

Κριτικός: Νίκος Ρέντζος

Έκδοση Κειμένου: 14/7/2016

Η καλύτερη κινηματογραφική στιγμή του κάπτεν Πικάρντ και του πληρώματός του έρχεται το 1996, με μια εμφανώς βελτιωμένη ταινία σε σχέση με το Σταρ Τρεκ: Γενεές. Επιστημονική φαντασία, δράση και πλήρης εκμετάλλευση του τρεκικού σύμπαντος και των ιδεών του σε μια από τις πιο προσεγμένες ταινίες της σειράς.

Ο Τζόναθαν Φρέικς, ο δεύτερος τη τάξη αξιωματικός του Εντερπράιζ, Γουίλιαμ Ράικερ, αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία του νέου φιλμ και καταφέρνει να του δώσει ενέργεια, συστατικό που έλειπε από το Γενεές. Μέσα σε δέκα λεπτά, μας βάζει σε μια θεαματική διαστημική μάχη με τορπίλες πλάσματος, φέιζερς κι ένα διαστημικό κύβο των Μποργκ, των κακών αυτής της ταινίας. Αμέσως μετά, η δράση μεταφέρεται σε δύο πεδία. Το ένα βρίσκεται πάνω στη Γη και στην προσπάθεια των μελών του πληρώματος του Εντερπράιζ να βοηθήσουν το όχι και τόσο τυπικό δείγμα επιστήμονα/ερευνητή, Ζέφρεμ Κόχρεϊν, να τελειώσει την κατασκευή του αυτοσχέδιου σκάφους του, ούτως ώστε μια μέρα μετά να πετάξει και να πραγματοποιήσει την πρώτη επαφή με εξωγήινο πολιτισμό, ενώ το δεύτερο πεδίο δράσης βρίσκεται στο Εντερπράιζ, το οποίο έχει καταληφθεί από τους Μποργκ και ο Πικάρντ με τα εναπομείναντα μέλη πρέπει να τους αντιμετωπίσουν.

Ο τρόπος που χειρίζεται ο Φρέικς το υλικό του είναι εξαιρετικός. Καταφέρνει να είναι όλα ξεκάθαρα για τον θεατή και δεν αφήνει την καλή ροή της ταινίας να χαλάσει ούτε στιγμή, κάτι που θα μπορούσε εύκολα να συμβεί, έχοντας δύο πλοκές να εκτυλίσσονται παράλληλα. Το ενδιαφέρον, όμως, διατηρείται αμείωτο και για τις δύο.

Ο Πάτρικ Στιούαρτ είναι αυτός που δίνει την καλύτερη ερμηνεία του φιλμ, με άξιο συμπαραστάτη τον Μπρετ Σπάινερ. Ο Στιούαρτ μάς δίνει έναν πιο φορτισμένο συναισθηματικά Πικάρντ, καθώς οι Μποργκ, η περίεργη αυτή εξωγήινη φυλή, μισή οργανική, μισή τεχνολογική, με την ομαδική νοημοσύνη, τον είχαν απαγάγει στο παρελθόν, προσπαθώντας να τον μετατρέψουν σε υβρίδιο. Οι Μποργκ είναι για τον Πικάρντ ό,τι οι Κλίνγκον για τον Κερκ, ό,τι ο Μόμπι Ντικ για τον καπετάνιο Άχαμπ. Η αναφορά στο κλασικό μυθιστόρημα του Χέρμαν Μέλβιλ γίνεται και μέσα στο φιλμ, εκτός από τους συνειρμούς που κάνει ήδη ο υποψιασμένος θεατής, δίνοντας έτσι μια άλλη διάσταση στη σχέση του Πικάρντ με τους Μποργκ. Ο Στιούαρτ πιάνεται από αυτό και φέρνει στην επιφάνεια την κλασική του εκπαίδευση και τα χρόνια που ασχολήθηκε με το θέατρο και τον Σαίξπηρ, συνδυάζοντάς τα εδώ με έναν Πικάρντ στα όρια του action-hero, κλέβοντας την παράσταση εύκολα από τους υπόλοιπους.

Αυτό δεν σημαίνει ότι έξω από το Εντερπράιζ, πάνω στη Γη, τα πράγματα είναι αδιάφορα. Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει λίγο καιρό πριν και οι άνθρωποι ζουν σε μικρές κοινωνίες χωρίς πολλές ανέσεις. Ο Τζέιμς Κρόμγουελ υποδύεται τον Ζέφρεμ Κόχρεϊν, τον πιλότο που γίνεται η αιτία της πρώτης επαφής του ανθρώπινου γένους με εξωγήινο πολιτισμό και που στο μέλλον γράφεται το όνομά του με χρυσά γράμματα στα βιβλία της ιστορίας. Ο Κόχρεϊν είναι ένας τύπος που πίνει, ακούει ροκ εν ρολ και ενδιάμεσα ή παράλληλα με όλα αυτά κατασκευάζει έναν πύραυλο που φιλοδοξεί να πιάσει την ταχύτητα του φωτός. Αφορμή λοιπόν για σχόλια περί ηρώων και καθημερινών ανθρώπων, καθώς ο Κόχρεϊν δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας καθημερινός άνθρωπος με απόλυτη άγνοια του σημαντικού έργου του. Μήπως κάπως έτσι δεν ήταν η πλειοψηφία των ανθρώπων που σήμερα μνημονεύει η ιστορία; Άλλη μια εξαιρετική στιγμή του ανθρωποκεντρικού Τρεκ! Τα πρώτα βήματα σε έναν νέο κόσμο και η άγνοια του ανθρώπου για τη σημαντικότητα της στιγμής.

Ο ρόλος του κακού σε αυτό το φιλμ πέφτει στους Μποργκ και τη βασίλισσα τους, οι οποίοι είναι μια ενδιαφέρουσα περίπτωση κακών. Δεν επιτίθενται, δεν τρέχουν, δεν φωνάζουν, δεν μιλάνε καν, εκτός από τη βασίλισσα, είναι όμως επιβλητικοί και τρομακτικοί. Μια φυλή που σε μετατρέπει σε μηχανή με ομαδική συνείδηση και νοημοσύνη, δεν μπορεί παρά να σε τρομάζει. Ίσως οι Μποργκ είναι οι απόλυτοι εχθροί του σύμπαντος του Σταρ Τρεκ, καθώς εκπροσωπούν ακριβώς το αντίθετο από αυτό που πρεσβεύει η φιλοσοφία του Τρεκ. Όλοι είμαστε διαφορετικοί, όλοι είμαστε μοναδικοί και όλοι μπορούμε να ζήσουμε ενωμένοι σε έναν κόσμο που έχει μάθει να δέχεται τη διαφορετικότητα και να αξιοποιεί τον πλουραλισμό ιδεών. Οι Μποργκ, όμως, είναι στο άλλο άκρο. Όλοι έχουν μία σκέψη, μία άποψη, μία παρόμοια εμφάνιση, καμία ιδιαιτερότητα δεν επικρατεί και ο κόσμος τους είναι ζοφερός, σκοτεινός, μηχανικός.

Το Σταρ Τρεκ: Πρώτη Επαφή ήταν μέχρι και το 2009 το πιο επιτυχημένο εμπορικά φιλμ της σειράς. Πολλοί είναι οι φίλοι του Τρεκ που το θεωρούν το καλύτερο φιλμ της σειράς και η αλήθεια είναι ότι καταλαβαίνω απόλυτα πού βασίζουν την άποψή τους. Πέρα από το πάρα πολύ καλό σενάριο, πιστό στην αρχική ιδέα του Ρόντενμπερι για το τι αντιπροσωπεύει το Σταρ Τρεκ, πέρα από την πολύ καλή σκηνοθεσία, το Πρώτη Επαφή είχε και μερικά από τα πιο καλοσχεδιασμένα ψηφιακά εφέ της εποχής, ενώ η καλλιτεχνική διεύθυνση και τα σκηνικά είναι άψογα. Ο Τζόναθαν Φρέικς θα επιστρέψει στην καρέκλα του σκηνοθέτη και για το επόμενο φιλμ του Σταρ Τρεκ, όμως είχε ανεβάσει πολύ ψηλά τον πήχη και στο επόμενο άλμα του δεν κατάφερε καν να τον φτάσει. Πέρασε από κάτω. Εδώ, όμως, είναι άξιος συγχαρητηρίων.

Βαθμολογία: