Sputnik

Κριτικός: Νίκος Ρέντζος

Έκδοση Κειμένου: 24/9/2020

Θυμάμαι να παρακολουθώ το τρέιλερ για το Sputnik πριν από λίγους μήνες, και παρότι το βρήκα καλοφτιαγμένο και αρκετά ενδιαφέρον, δεν άφησα τις προσδοκίες μου για το συγκεκριμένο φιλμ να είναι μεγάλες. Μέχρι στιγμής, τα -λιγοστά, είναι η αλήθεια- μοντέρνα ρωσικά φιλμ που έχω παρακολουθήσει με έχουν απογοητεύσει, οπότε κι εδώ “μπήκα” με τις επιφυλάξεις μου. Αυτό προφανώς λειτούργησε υπέρ της ταινίας, όπως πάντα λειτουργεί μια τέτοια στάση υπέρ μιας ταινίας, και σε λίγα λεπτά έπιασα τον εαυτό μου να έχει χαλαρώσει και να έχει αποδεχτεί πλήρως την τελευταία ρωσική πρόταση πάνω στο είδος της επιστημονικής φαντασίας και του τρόμου, που έρχεται από το διάστημα κουβαλώντας στις αποσκευές του όλα τα θετικά που μας έχουν δώσει τα παλιότερα καλά δείγματα του είδους!

Η ταινία μάς μεταφέρει πίσω στη δεκαετία του 1980, και βλέπουμε δύο κοσμοναύτες να επιστρέφουν από την αποστολή τους ξανά στη Γη. Ο ένας είναι ήδη νεκρός και ο δεύτερος βρίσκεται βαριά τραυματισμένος αλλά αναρρώνει σύντομα. Η γρήγορη ανάρρωση οφείλεται σε έναν εξωγήινο συμβιωτικό οργανισμό που έφερε μαζί του, ο οποίος έχει την ικανότητα να χρησιμοποιεί ως κρησφύγετο το σώμα του κοσμοναύτη. Την ημέρα κουλουριάζεται και μπαίνει στο σώμα του, ενώ τη νύχτα βγαίνει αναζητώντας “τροφή”. Ο κοσμοναύτης πάντως φαίνεται να μην έχει γνώση του τι συμβαίνει, καθώς δεν έχει καθόλου μνήμη από τις βραδινές εξόδους του εξωγήινου. Φυσικά, η κυβέρνηση κρατά έγκλειστο τον κοσμοναύτη σε μυστικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις για να μπορέσει να εξετάσει τον ίδιο και το πλάσμα, και σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό θα παίξει μια ιδιαίτερα ικανή ψυχολόγος που “στρατολογεί” ο υπεύθυνος της βάσης.

Ίγκορ Αμπραμένκο είναι το όνομα του σκηνοθέτη της ταινίας (αν εμπιστευθούμε τη δική μου απόδοση ρωσικού ονόματος στα ελληνικά), και θα έλεγα να το κρατήσετε κάπου στην άκρη του μυαλού σας γιατί θεωρώ ότι δύσκολα το Χόλιγουντ θα τον αφήσει να ξεφύγει. Ο Αμπραμένκο φαίνεται όχι μόνο να έχει μελετήσει το είδος και να χρησιμοποιεί λειτουργικά τα κλισέ, αλλά δείχνει και ικανότατος να διαχειριστεί το μπάτζετ μιας ταινίας αποδοτικά. Φυσικά, η πρώτη σύγκριση που είναι αναμενόμενο να δεχτεί η ταινία του, είναι αυτή με το Άλιεν του Ρίντλεϊ Σκοτ, και είμαι σίγουρος ότι Ρώσος το γνωρίζει καλά, οπότε φροντίζει να μην κρύψει τις επιρροές του αλλά να τις βγάλει μπροστά και να πορευτεί με αυτές. Η ταινία του όμως παραμένει πάντα προσγειωμένη και δεν ξεφεύγει σε σπάταλη χρησιμοποίηση της δράσης και των οπτικών εφέ. Όπως κι εκείνη η πρώτη ταινία Άλιεν, έτσι κι εδώ ο Αμπραμένκο στηρίζεται στην κλειστοφοβική ατμόσφαιρα και στη σταδιακή αποκάλυψη του πλάσματος, το οποίο είναι από τα πιο καλά σχεδιασμένα πλάσματα που έχω δει τελευταία.

Το σενάριο παίζει με την ιδέα της κοινής συμβίωσης πλάσματος και ανθρώπου, και χωρίς να έχουμε κι εδώ κάτι ριζοσπαστικό, δεν παύει να είναι κάτι λειτουργικό, με την έξυπνη προέκταση τής όχι μόνο σωματικής εξάρτησης πλάσματος/κοσμοναύτη, αλλά και του νοητικού δεσμού που φαίνεται να υπάρχει. Απ’ την άλλη, προσεκτικά το πάνε και με τους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες εδώ. Αυτοί που μας ενδιαφέρουν είναι μόλις τέσσερις (πέντε αν βάλουμε και τον εξωγήινο μέσα) και μπορούμε να κατανοήσουμε απόλυτα τις συμπεριφορές τους, με την ψυχολόγο και τον αστροναύτη να έχουν πιο πολύ ψωμί στην απόδοση του ρόλου. Καλή και η επιλογή του Φιοντόρ Μπόνταρτσουκ στον ρόλο του συνταγματάρχη, που παίζει έξυπνα τον χαρακτήρα του για μεγάλη χρονική διάρκεια, χωρίς να αφήνει εύκολα να διακριθεί ο σκοπός του.

Όλα αυτά βέβαια που βλέπουμε στην ταινία δεν είναι σίγουρα πρωτότυπα, όπως είπαμε και παραπάνω. Το θετικό όμως είναι ότι ο σκηνοθέτης είχε πλάνο, είχε όραμα και καταφέρνει αυτό να το βγάλει στην οθόνη. Οι σχεδόν δύο ώρες της ταινίας περνούν γρήγορα, και το θετικότερο έρχεται στο φινάλε, εκεί που περιμένεις το κλασικό κλείσιμο του ματιού που θα σε προετοιμάσει για μια πιθανή συνέχεια της ιστορίας. Ο Αμπραμένκο όμως φαίνεται να τελειώνει την ιστορία που ήθελε να διηγηθεί, και να ξεγλιστρά έτσι από το πιο αναμενόμενο φινάλε που διαλέγουν οι ταινίες του είδους, ειδικά όταν πρόκειται για χολιγουντιανά μπλοκμπάστερ.

Βαθμολογία: